Giá tăng vọt, dân lại đua trồng sầu riêng xuất Trung Quốc

Chỉ 3,4% tổng diện tích được cấp mã xuất khẩu

Những ngày qua, thị trường sầu riêng đang nóng lên, không những do giá mặt hàng này vượt 200.000 đồng/kg, mà còn có tình trạng tăng diện tích trồng cây ăn quả này ở nhiều địa phương tăng vọt, có nơi đã vượt quy hoạch đến năm 2025…

Điều đáng nói, theo thông tin từ Cục Bảo vệ thực vật (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn – NN&PTNT), cả nước mới có khoảng 3.000ha được Tổng cục Hải quan Trung Quốc cấp mã số vùng trồng, chỉ chiếm khoảng 3,4% tổng diện tích sầu riêng cả nước.

Cụ thể, Văn phòng Thông báo và điểm hỏi đáp quốc gia về vệ sinh dịch tễ và kiểm dịch động thực vật Việt Nam (SPS Việt Nam) cho biết, sau hai lần kiểm tra trực tuyến vườn trồng và cơ sở đóng gói sầu riêng tươi của Việt Nam, Tổng cục Hải quan Trung Quốc (GACC) đã phê duyệt cho 246 mã số vùng trồng và 97 mã số cơ sở đóng gói sầu riêng đủ điều kiện xuất khẩu sang Trung Quốc.

Trao đổi với PV Báo Giao thông, ông Ngô Xuân Nam, Phó Giám đốc Văn phòng SPS Việt Nam thông tin thêm, vừa qua có 36 mã số vùng trồng và 18 mã cơ sở đóng gói được phía Trung Quốc khuyến cáo cần có giải pháp khắc phục và bổ sung hồ sơ.

Đối với những đơn vị này và những vườn sầu riêng khác chưa được xét cấp mã xuất khẩu, ông Nam lưu ý, các vườn trồng cần có chứng chỉ sản xuất nông nghiệp tốt (GAP) hoặc các hoạt động, hồ sơ ghi chép tại vườn trồng phù hợp với GAP.

Dẫn thực tế, đa số vườn trồng sầu riêng chưa được Tổng cục Hải quan Trung Quốc phê duyệt do thiếu các biện pháp quản lý cỏ dại, hay có sự xuất hiện các loại cây tạp…, Phó Giám đốc Văn phòng SPS Việt Nam cho hay, việc quản lý vệ sinh vườn trồng phải được chú trọng như: Cành tán phải được cắt tỉa, dọn dẹp tàn dư thực vật, chăm sóc kịp thời…

Theo ông Nam, vườn trồng cần có hồ sơ sổ sách về quản lý, ghi chép và theo dõi các loài sinh vật gây hại tại vườn; phải lắp đặt bẫy ruồi đục quả (sâu đục trái) và lắp đặt cần đảm bảo số lượng bẫy theo quy định. Ngoài ra, các vườn trồng cũng cần lưu ý về cơ sở vật chất, như phải có nhà kho và đảm bảo điều kiện môi trường vệ sinh; Nhà kho bảo quản thuốc bảo vệ thực vật cần đảm bảo đúng quy định…

Điểm đáng lưu ý khác, là nơi lưu trữ tạm thời sầu riêng ngay sau khi thu hoạch phải đảm bảo yêu cầu về vệ sinh, cách ly hiệu quả với kho lưu trữ thuốc bảo vệ thực vật, có biện pháp ngăn ngừa ô nhiễm thứ cấp. Bên cạnh đó, hồ sơ, sổ sách về quy trình thu hoạch cần bổ sung hình ảnh và các tài liệu liên quan đến quá trình thu hoạch sầu riêng…

Theo ông Ngô Xuân Nam, việc được cấp thêm mã số vùng trồng, mã số cơ sở đóng gói, sầu riêng Việt Nam sẽ mở rộng hơn con đường xuất sản phẩm này sang Trung Quốc.

"Chúng ta cần đảm bảo tinh thần hợp tác và tuân thủ chặt chẽ yêu cầu của phía Trung Quốc trong việc quản lý mã số vùng trồng, mã số cơ sở đóng gói, qua đó giúp nông dân có lợi nhuận cao hơn từ loại quả đặc sản này", ông Nam nhấn mạnh.

Nguy cơ thành “sầu chung”

Báo cáo từ Bộ NN&PTNT cho thấy, hiện nay nhiều nơi mở rộng diện tích trồng sầu riêng ở các vùng có điều kiện đất đai, sinh thái không phù hợp; thậm chí, có trường hợp phá cây cà phê, cây hồ tiêu trong vườn trồng xen sầu riêng; chuyển đổi đất lúa để trồng sầu riêng...

Đơn cử, ở khu vực Tây Nguyên diện tích trồng sầu riêng tăng từ vài chục nghìn héc ta (ha) lên đến hơn 40.000 ha. Với diện tích này, sản lượng và số lượng sầu riêng vùng Tây Nguyên đều đã vượt quy hoạch đề ra. Nguy cơ cung vượt cầu rất dễ xảy ra trong thời gian tới.

Bộ NN&PTNT đánh giá, việc tăng diện tích một cách ồ ạt, thiếu kiểm soát, theo phong trào, không theo định hướng, khuyến cáo sẽ dẫn đến hậu quả khó lường, khiến cung vượt quá cầu.

Đặc biệt, tại các vùng nhiễm mặn, nhiễm phèn, vùng không chủ động được tưới, tiêu sẽ gây thiệt hại nghiêm trọng về năng suất và chất lượng sầu riêng Việt Nam.

Bộ này cũng cho biết, Cục Trồng trọt (Bộ NN&PTNT) cũng đã có công văn gửi các tỉnh, thành phố phía Nam về việc phát triển bền vững cây sầu riêng.

Thực tế, nếu quả sầu riêng rơi vào vòng "được mùa mất giá", khi đó, chính bà con nông dân vẫn là người chịu thiệt hại nặng nề nhất

Sầu riêng đầu mùa ở miền Tây giá cao kỷ lục