Góc khuất vụ sát hại nhà báo phanh phui “Hồ sơ Panama”

Nữ nhà báo điều tra Daphne Caruana Galizia

Làng báo chí Malta và dư luận trên toàn thế giới rúng động trước thông tin bà Daphne Caruana Galizia (53 tuổi), nhà báo điều tra, blogger - người dùng nhiều tâm sức tìm hiểu và phanh phui các vụ tham nhũng, sai phạm từ các tài liệu trong “Hồ sơ Panama” đã bị sát hại dã man trong một vụ đánh bom xe.

Ám sát giữa ban ngày

Vụ ám sát giữa ban ngày tưởng chừng chỉ xuất hiện trong phim hành động đã xảy ra trong thực tế. Chiếc ô tô Peugeot 108 của bà Daphne Caruana Galizia bị cài thiết bị nổ cực mạnh, đã nổ tung khi xe đang di chuyển gần nhà bà ở ngoại ô Thủ đô Valletta. Vụ nổ khiến chiếc xe vỡ tan, bắn mảnh vỡ sang cánh đồng gần đó, còn nữ nhà báo người Malta không thể nhận dạng.

Matthew Caruana Galizia, con trai nữ nhà báo là người nghe thấy tiếng nổ và lập tức lao ra khỏi nhà. Chia sẻ trên tài khoản Facebook, Matthew đau lòng kể lại thời khắc chứng kiến hiện trường: “Tôi sẽ không bao giờ quên khoảnh khắc ấy.

Tôi cuống cuồng chạy vòng quanh “địa ngục” trên cánh đồng, cố tìm cách mở cửa xe trong khi còi xe vẫn hú. Tôi đã hét lên với hai viên cảnh sát khi họ xuất hiện với duy nhất một chiếc bình cứu hỏa. Nhưng họ nhìn tôi và nói: “Xin lỗi, chúng tôi không thể làm gì”.

“Tôi cúi xuống và tận mắt nhìn thấy những mảnh thi thể mẹ ở khắp nơi. Tôi đau lòng nhận ra, họ nói đúng, thực sự đã hết hy vọng”, Matthew nghẹn ngào chia sẻ.

Vụ sát hại nữ nhà báo điều tra đã gây chấn động dư luận trong nước, giới báo chí khu vực và thế giới. Hiệp hội Các nhà báo, nhà biên tập và blogger (South Asia Media Defenders Network (SAMDEN) lên tiếng: “Sự ra đi của bà Galizia là một hồi chuông báo động về tình trạng bạo lực, hăm dọa liên quan tới truyền thông báo chí đang tăng mạnh.

Xu hướng này cho thấy, không gian tự do thể hiện quan điểm đang co hẹp vì những nỗi lo sợ xu thế trả thù đang tăng cao ngay cả ở những nước vốn được cho là có nền dân chủ tiến bộ. Sự việc lần này đã hủy hoại quyền của nhà báo, đó là được làm công việc chuyên môn mà không lo sợ hoặc thiên vị”.

Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ Heather Nauert lên án: “Đây là vụ tấn công hèn nhát cướp đi sinh mạng của một nhà báo dũng cảm, tài năng, người đã cống hiến cả sự nghiệp để làm sáng tỏ những hành vi tham nhũng”.

Về phía Chính phủ, Tổng thống Malta Marie-Louise Coleiro Preca kêu gọi người dân bình tĩnh. “Trong những thời điểm khi đất nước đang sốc vì vụ tấn công xấu xa như hiện nay, tôi kêu gọi mọi người hãy cẩn trọng từng lời nói, đừng đưa ra nhận định phán xét mà hãy thể hiện tình đoàn kết”, bà nói.

Là một trong những người nằm trong hoài nghi có dính líu tới ám sát của dư luận, Thủ tướng Malta Joseph Muscat nói trong một thông báo rằng: “Galizia từng là đối thủ lớn nhất của tôi, cô ấy đã dùng ngòi bút tấn công tôi từ khi tôi là lãnh đạo đảng Đối lập.

Nhưng đó là công việc mà cô phải làm. Tôi không thể nghĩ rằng, ở đất nước như Malta lại có người phải chết vì công việc, như trong trường hợp của Caruana Galizia là bị sát hại do những gì cô đã viết”.

Thủ tướng Malta khẳng định sẽ truy tìm đến cùng và đưa kẻ sát hại ra trước vành móng ngựa. Chính phủ, Cảnh sát Malta đã phối hợp với Cơ quan Điều tra Liên bang Mỹ (FBI) cùng các cơ quan an ninh khác của châu Âu lần ra kẻ sát hại. Đồng thời, ông Muscat cực lực phủ nhận tin đồn cho rằng ông là chủ mưu đứng sau vụ tấn công này.

Chiếc Peugeot 108 của nữ nhà báo bị thiêu rụi vì vụ nổ

“Nếu chính phủ làm việc thì tôi đã còn mẹ”

Sở dĩ Thủ tướng Malta trở thành “trung tâm” nghi ngờ vì gần đây nhất, cố nhà báo Galizia đã đăng tải nhiều thông tin cho rằng, ông Muscat và hai trợ lý thân cận nhất của ông kết nối với các công ty nước ngoài có liên quan tới 3 kẻ chuyên bán hộ chiếu Malta và tiết lộ rằng họ đã nhận các khoản thanh toán từ Chính phủ Azerbaijan, gửi trong các tài khoản bí mật ở nước ngoài.

Trước khi vụ sát hại dã man xảy ra khoảng 15 ngày, bà Caruana Galizia đã trình báo cảnh sát về việc nhận được rất nhiều lời đe dọa sát hại. Bài đăng cuối cùng của bà trên trang blog cá nhân là vào lúc 14h35 ngày 16/10 và thời điểm cảnh sát nhận được thông tin về vụ nổ là 15h chiều cùng ngày.

Trong chia sẻ trên tài khoản Twitter, anh Matthew, con trai bà Galizia, hiện cũng đang là phóng viên làm việc trong Hiệp hội Các nhà báo điều tra quốc tế (ICIJ) nói: “Mẹ tôi đã bị ám sát vì bà hiểu rõ luật và những người đang tìm cách để lách luật”.

Matthew cáo buộc Thủ tướng Malta là người đứng đầu chính phủ với toàn những “kẻ lừa đảo”, chính ông là thủ phạm đứng sau vụ sát hại mẹ anh dù Thủ tướng Malta đã bác bỏ mọi cáo buộc.

“Nếu cảnh sát, tòa án làm việc theo đúng trách nhiệm thì không bao giờ có vụ ám sát này xảy ra. Tôi và các em trai vẫn còn mẹ”, Matthew nói.

Phóng viên điều tra vụ Hồ sơ Panama bị sát hại