Gửi hàng qua xe khách, rủi ro ai chịu?

Dịch vụ vận chuyển hàng hóa, bưu phẩm qua ô tô khách mang lại rất nhiều tiện lợi. Tuy nhiên, dịch vụ này cũng tiềm ẩn những nguy cơ khi lái, phụ xe và nhà xe không kiểm soát được loại hàng, còn hành khách đối mặt nguy cơ hàng thất lạc, hư hỏng...

Dễ như... nhận/gửi hàng qua xe khách

Trưa 7/12, ô tô khách BKS 19B - 258x của nhà xe Thủy Chính dừng tại đường Phạm Hùng (quận Cầu Giấy, Hà Nội). Người đàn ông đi xe máy BKS 29M6 - 819x đỗ xịch ngay phía sau ô tô khách, phụ xe Thủy Chính nhảy xuống mở cốp xe rồi chuyển hộp các tông vào trong, xe tiếp tục chuyển bánh.

“Tôi gửi hàng lên Phú Thọ, giá cước 50 nghìn đồng, chỉ vài tiếng sau là phụ xe gọi theo số điện thoại người nhận trên thùng hàng đến lấy. Gửi xe khách vừa nhanh vừa rẻ”, người gửi hàng nói và thừa nhận, dù đã ghi lại biển số ô tô khách nhưng nếu hàng hóa có thất lạc, hư hỏng cũng không có cơ sở nào bắt đền nhà xe.

Cũng trên đường Phạm Hùng, khu vực gần cổng làng Đình Thôn (quận Nam Từ Liêm), xe 16 chỗ BKS 14B - 034.6x cửa xe ghi chữ Móng Cái đang chạy rà rà thì một người đàn ông đi xe máy BKS 33R6 - 289x chạy đến. Xe 14B - 034.6x dừng lại, phụ xe nhảy xuống bê thùng đồ từ người gửi xếp ở lối đi hàng ghế cuối mà không hề biết thùng hàng đó là gì.

Ngay tại Bến xe Mỹ Đình, cảnh tượng khách tới gửi đồ, rồi nhận đồ từ nhà xe cũng diễn ra hàng ngày. Một nhà xe chạy tuyến Hà Nội - Lào Cai cho biết, giá gửi đồ tùy thuộc vào trọng lượng, như 1 gói bưu phẩm cước vận chuyển dao động từ 30 - 50 nghìn đồng; 1 thùng các tông đồ từ 80 - 120 nghìn đồng.

“Các xe đều nhận hàng, không có biên lai đâu, làm ăn có uy tín là chính. Chỉ cần khách ghi thông tin người nhận trên gói hàng là đủ”, một phụ xe giải thích.

Phụ xe này cho biết thêm, khi nhận hàng, nhà xe sẽ kiểm tra xem người gửi đã ghi đầy đủ thông tin trên gói hàng chưa và nhận tiền cước gửi. Khi đến gần địa điểm giao hàng thì gọi điện thoại cho người nhận. Khi đó, người nhận chỉ cần nói đúng thông tin gói hàng thì nhà xe sẽ trả hàng. Lái, phụ xe cũng không hề biết các gói hàng đó là gì, có phải hàng cấm hay không.

Rủi ro cao, ai chịu trách nhiệm?

Luật sư Đặng Văn Cường, Trưởng văn phòng Luật sư Chính pháp (Đoàn luật sư TP Hà Nội) cho rằng, hầu hết giao dịch gửi hàng hóa, bưu phẩm diễn ra chớp nhoáng, nhà xe không kiểm tra xem bên trong chứa hàng hóa gì và cũng không cần hỏi người gửi xem họ gửi cái gì; thông tin về người gửi không có, chỉ có số điện thoại của người nhận.

Thực trạng này đẩy nhà xe đối mặt với tình huống pháp lý nếu tội phạm và các đối tượng xấu lợi dụng dịch vụ này để vận chuyển hàng cấm, hàng lậu, thực phẩm độc hại... Nếu có bị phát hiện, việc điều tra cũng rất khó khăn vì thiếu thông tin để xác minh danh tính người gửi.

Với người gửi, khi việc gửi hàng hóa, bưu phẩm hầu hết dưới dạng giao dịch miệng nên nếu những hàng hóa này thất lạc sẽ rất khó phân định trách nhiệm pháp lý.

Luật sư Nguyễn Văn Hậu, Phó chủ nhiệm Đoàn luật sư TP HCM cho biết, Thông tư 12/2020 của Bộ GTVT về tổ chức, quản lý hoạt động vận tải bằng xe ô tô và dịch vụ hỗ trợ vận tải đường bộ quy định, hàng hóa gửi trên xe khách thuộc trách nhiệm chính của lái xe, nhân viên phục vụ.

Những đối tượng trên phải chịu trách nhiệm trước pháp luật nếu vi phạm vận chuyển các loại hàng cấm hoặc hàng hóa cháy, nổ gây nguy hiểm cho hành khách.

“Do đó, lái, phụ xe khi nhận hành lý, hàng hóa của khách, phải xác minh người gửi lẫn người nhận để có thể truy trách nhiệm khi hàng hóa đó có vấn đề”, luật sư Hậu nói.

Đại uý Trần Quang Chinh, Phó Đội trưởng Đội CSGT số 6 (Phòng CSGT Công an TP Hà Nội) cho biết: “Năm vừa qua, Đội nhận được một số ý kiến người dân phản ánh khi gửi đồ xe khách bị thất lạc nhưng đều không có căn cứ nào để chứng minh. Người dân cần chọn gửi đồ ở những hãng xe có đăng ký dịch vụ này, có phiếu biên nhận hàng hóa, có niêm yết giá gửi đồ rõ ràng...”.

Theo ông Đỗ Văn Bằng, Giám đốc Công ty Minh Thành Phát (Nhà xe Sao Việt), hiện tất cả hàng hóa của hành khách được gửi đến đều qua hệ thống văn phòng nhà xe Sao Việt và đều phải kiểm tra.

“Bộ phận tiếp nhận hàng sẽ in ra ba phiếu: Một phiếu lưu lại văn phòng, phiếu dán vào kiện hàng và một phiếu giao lại khách. Các thông tin đều được cập nhật lên hệ thống phần mềm điện tử, ghi rõ số điện thoại, địa chỉ người gửi, người nhận. Hành khách đến gửi hàng chỉ cần kê khai số lượng hàng, đồng thời ghi các thông tin người nhận, người gửi chứ không bắt buộc phải xuất trình CMND”, ông Bằng nói.

Hà Nội xử lý hơn 300 xe khách vi phạm trên địa bàn quận Thanh Xuân