Hải Dương: Dân lập tổ trực chiến chống cát tặc

Chiếc máy bắn đá - vũ khí người dân thôn Tri Lễ, xã Hà Thanh, huyện Tứ Kỳ dùng để chống lại cát tặc

Ngăn chặn nạn khai thác cát trái phép đã trở thành một cuộc chiến đúng nghĩa với những người dân hàng ngày bị mất ruộng, vườn. Máu đã đổ, nhiều tài sản chìm xuống lòng sông nhưng cuộc chiến này vẫn chưa có hồi kết.

Ruộng vườn trôi tuột xuống lòng sông

Nhiều tháng gần đây, người dân thôn Tân Thắng, xã Thái Tân, huyện Nam Sách, Hải Dương luôn trong tình trạng “trực chiến”. Thôn Tân Thắng đã thành lập tổ tự quản, tự mua thuyền, áo phao, phân công trực 24/24h ở khu vực tuyến đê tả dọc sông Thái Bình qua địa bàn thôn. Người túc trực có nhiệm vụ quan sát trên sông. Khi xuất hiện tàu khả nghi có biểu hiện cắm “vòi bạch tuộc” vào gần khu đất của người dân để hút cát, lập tức đánh kẻng huy động dân trong thôn ra ngăn chặn. Sở dĩ người dân nơi đây phải chấp nhận bỏ cả công việc, đảo lộn cuộc sống để ra đê ngăn tàu hút cát bởi nạn cát tặc đang hàng ngày lấy đi ruộng vườn, kế sinh nhai của họ.

Ông Đinh Ngọc Hưng, Phó chủ tịch UBND xã Thái Tân cho biết, xã có 6km đê sông với 157ha đất bãi. Trước năm 2013, khu vực bãi Soi của xã có khoảng gần 40 mẫu ruộng, đến nay chỉ còn chưa đến 4 mẫu. Như vậy, diện tích canh tác của bà con đã bị thu hẹp khoảng 10 lần. Nếu như trước năm 2013, khoảng cách từ khu vực bãi bồi đến đê sông Thái Bình ở thôn Đình dài 280m thì nay bị thu lại còn gần 40m, có những điểm chỉ 17m. Từ bãi bồi thôn Đình, thôn Chu Đậu (xã Thái Tân) có thể dễ dàng nhận thấy hàng chục mẫu đất màu mỡ đã mất hút dưới lòng sông, nhiều chỗ đất lở còn mới nguyên chôn lấp cùng ngô, lạc, hoa màu… chuẩn bị cho thu hoạch.

Một trong những điểm nóng khác về tình trạng cát tặc lộng hành tại Hải Dương là thôn Tri Lễ, xã Hà Thanh, huyện Tứ Kỳ. Cát tặc lộng hành dọc bờ sông Luộc qua địa bàn thôn Tri Lễ khiến ruộng vườn của người dân thành... sông. Theo thống kê của UBND xã, từ năm 2007 tới nay các thôn này mất hơn 4ha đất do tình trạng khai thác cát bừa bãi của cát tặc.

Đêm 8/11, một tàu hút cát bằng thép trọng tải 300m3 vào bãi bồi đội 13, thôn Tân Thắng, xã Thái Tân, huyện Nam Sách hút cát trái phép thì bị người dân ném gạch đuổi. Các đối tượng trên tàu chống trả quyết liệt nhưng do người dân đông nên đã bỏ lại tàu chạy thoát thân. Các máy hút cát vẫn hoạt động nên sau đó tàu bị chìm. Theo người dân thôn Tân Thắng, tại khu vực này, trong vòng hai tháng qua đã có 3 tàu khai thác cát trái phép bị chìm sau khi gặp sự phản đối của người dân.

Ngang nhiên lộng hành

Ông Nguyễn Ngọc Sẫm, Chủ tịch UBND huyện Tứ Kỳ cho biết, trên địa bàn huyện có hai tuyến sông là sông Luộc và sông Thái Bình chạy qua với tổng chiều dài hơn 40km. Mấy năm gần đây, tình trạng khai thác cát xảy ra nhức nhối tại nhiều địa phương như: Hà Thanh, Tứ Xuyên, Đại Đồng, Nguyên Giáp… Nạn cát tặc đã khiến hàng chục ha đất bãi bồi cùng cây cối, hoa màu của người dân chìm xuống lòng sông. Không những thế, nạn cát tặc còn gây nên tình trạng mất an ninh trật tự nghiêm trọng. Đã từng xảy ra nhiều vụ đụng độ, dẫn đến chết người, chìm tàu xảy ra giữa người dân bảo vệ đất đai với cát tặc.

Cát tặc lộng hành khiến hàng chục ha ruộng vườn của người dân huyện Tứ Kỳ chìm xuống lòng sông

Đại diện UBND huyện Thanh Hà cũng cho biết, địa phương có 72km đê bao, địa bàn quản lý rộng, cán bộ đoàn kiểm tra liên ngành huyện đều kiêm nhiệm. Do đó, việc kiểm tra, xử lý chưa kịp thời, gặp nhiều khó khăn. Một số xã có địa bàn phức tạp nên việc kiểm tra, phát hiện, ngăn chặn tình trạng vi phạm và xử lý chưa triệt để. Cùng với đó, lực lượng an ninh xã mỏng, thiếu phương tiện di chuyển trên sông để tiếp cận các tàu thuyền khai thác cát trái phép. Trong khi đó, để đối phó với người dân và chính quyền địa phương, các chủ tàu khai thác cát trái phép thường tổ chức hoạt động khai thác cát vào ban đêm, báo nhau biết khi đoàn kiểm tra liên ngành đến.

Báo cáo của UBND tỉnh Hải Dương khẳng định, tình trạng khai thác cát trái phép diễn ra phức tạp ở một số địa phương, ngày càng gia tăng về số điểm, phương tiện khai thác và bến bãi tập kết. Tại một số tuyến sông giáp ranh, địa bàn trọng điểm các huyện: Tứ Kỳ, Kinh Môn, Kim Thành, Thanh Hà, Nam Sách đã xuất hiện các đối tượng tranh giành địa bàn khai thác cát trái phép, thanh toán lẫn nhau, chống người thi hành công vụ, gây mất trật tự an toàn xã hội.

Số liệu thống kê từ đầu năm 2016 đến nay, lực lượng CSGT đường thủy Công an tỉnh Hải Dương đã bắt giữ, xử lý 75 trường hợp khai thác cát trái phép, phạt hơn 1,3 tỷ đồng. Đoàn kiểm tra liên ngành các huyện, thành phố, thị xã trong tỉnh đã tổ chức 204 cuộc kiểm tra, phát hiện và bắt giữ 188 trường hợp vi phạm, xử phạt hành chính hơn 2 tỷ đồng.

Tuy nhiên, theo đánh giá của UBND tỉnh Hải Dương thì công tác thanh, kiểm tra, xử lý vi phạm chưa kiên quyết, chưa nghiêm minh; Pháp luật còn nhiều quy định chưa chặt chẽ, đồng bộ; Hình thức xử phạt chưa có tính răn đe cao; Sự phối hợp giữa các cơ quan chức năng còn nhiều hạn chế... Thời gian qua, có những trường hợp vi phạm nhiều lần, gây nhiều hậu quả song xử lý quá nhẹ khiến cát tặc không sợ, sẵn sàng vi phạm nghiêm trọng, thậm chí tái phạm vì nếu bị phạt tiền thì cũng không đáng kể so với lợi nhuận thu được.

 Xem thêm video:

Cát tặc "tung hoành" trên sông Ngàn Sâu, Hà Tĩnh