Hạn ngạch xuất khẩu gạo làm chậm thời gian, tạo cửa quyền, tiêu cực

Lo tồn kho, giá giảm

Tại hội nghị bàn về tình hình lượng gạo hàng hóa ở cảng phục vụ công tác điều hành xuất khẩu gạo do Bộ Công thương tổ chức ngày 22/4, nhiều địa phương tại Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) và doanh nghiệp khẳng định: Không có chuyện thiếu gạo, từ đó đề xuất nên cho xuất khẩu không có hạn ngạch để thúc đẩy xuất khẩu tránh tồn kho nhiều gây tổn thất cho doanh nghiệp.

Giám đốc Sở Công thương Long An khẳng định, thời điểm này, nguồn cung tốt, sản lượng đảm bảo, dư xuất nên cần chớp thời cơ để xuất khẩu khi đã tìm được thị trường.

Vị này cũng cho biết, gạo lúa trong nước sẽ tiêu thụ ít hơn mọi năm vì người dân trữ thêm nhiều mỳ gói. Hơn nữa, vụ hè thu cuối tháng 5 đã thu hoạch nên việc xuất khẩu gạo là rất cần thiết tránh tồn kho ảnh hưởng giá cả. “Đáng lẽ giờ chúng ta phải xuất khẩu gạo tăng vì thị trường đang tiêu thụ tốt", vị này nói.

Đại diện của Đồng Tháp cũng cho hay vụ hè thu năm nay tỉnh đang xuống giống 139.000ha và chuẩn bị thu hoạch gần 50.000ha vụ mùa

Do đó cần giải quyết nhanh hàng tồn tại cảng, hàng tồn kho tại các doanh nghiệp, bỏ hạn ngạch đăng ký xuất khẩu. Cần xem xét khâu nào gây ra ách tắc trong xuất khẩu gạo ảnh hưởng đến doanh nghiệp để có những giải quyết thấu đáo.

Làm chậm thời gian, tạo cửa quyền

Nhiều chuyên gia đồng ý với đề xuất bỏ hạn ngạch, và cho rằng việc dùng hạn ngạch xuất khẩu có thể làm chúng ta mất cơ hội tốt.

Trao đổi với PV Báo Giao thông, chuyên gia Hoàng Trọng Thủy cho rằng, các doanh nghiệp và các nhà xuất khẩu còn tồn số lượng gạo rất lớn, trong khi xuất khẩu có hạn ngạch có những mặt hạn chế như: Bất cập trong việc xin - cho giữa các doanh nghiệp và hiệp hội lương thực, Bộ Công thương, từ đó làm chậm thời gian, tạo nên cửa quyền và sinh ra nhiều tiêu cực khó kiểm soát. Kéo theo việc tồn hàng tại bến cảng dài ngày khiến chất lượng gạo giảm sụt vì gạo chỉ lưu kho được khoảng 7,5 tháng, thiệt hại nặng nề, dẫn đến không thể xuất khẩu đi được và nếu bán nội địa thì thua lỗ lớn.

“Chính sự chậm trễ, xuất khẩu hụt số lượng làm mất giá gạo và thiệt thòi cho người dân. Chúng ta hãy nhìn vào bài học năm 2008 để đánh giá”, ông Thủy nói.

Theo ông Thủy, vào năm 2008, khi Việt Nam đang xuất gạo với giá 900 USD/tấn, thì có lệnh ngừng xuất khẩu. Giá gạo giảm còn trên 300USD/tấn. Trong khi Thái Lan mở kho xuất đi ào ào thì dân mình cay đắng chở gạo đi bán lẻ trước cổng các khu công nghiệp. Sau này, giới kinh doanh đánh giá, Việt Nam đã đánh mất một cơ hội xuất khẩu gạo với khối lượng lớn và giá rất tốt.

Đánh giá về mức độ an ninh lương thực, ông Thủy khẳng định, chúng ta không thể thiếu mà tồn kho rất nhiều. “Nếu vụ mùa của chúng ta vẫn ở mức độ bình thường thì chúng ta vẫn có thể đạt được 43 triệu tấn thóc, tương đương 30 triệu tấn gạo/năm. Nếu cộng với số thóc, gạo dự trữ Quốc gia là 7,5 triệu tấn và hơn 1,5 triệu gạo tồn kho năm 2019 chuyển sang thì lượng tồn kho còn rất nhiều, chưa kể thuận lợi khi chỉ cần 3-4 tháng là chúng ta có thêm nguồn cung bổ sung”, ông Thủy nêu.

Tính thực tế, tháng 4 được phép xuất 400.000 tấn, cộng thêm 400.000 tấn có thể được xuất trong tháng 5 và 1,2 triệu tấn đã xuất trong quý I thì chúng ta chỉ mới xuất có 2 triệu tấn. Khi đó, số lượng gạo còn trong năm là 28 triệu tấn (chưa cộng tồn kho).

Đồng tình với quan điểm trên, chuyên gia Đặng Kim Sơn, Nguyên Viện trưởng Viện Chính sách và chiến lược phát triển NNNT cho rằng, Việt Nam có lúa gạo sản xuất rất nhiều, an ninh lương thực đảm bảo, cân đối cung cầu tốt nếu chính sách thông thoáng, giá tốt thì người dân được lợi, càng khuyến khích họ trong sản xuất tăng sản lượng. Do đó, an ninh lương thực không phải là vấn đề đáng lo.

“Cần thiết phải bỏ hạn ngạch xuất khẩu để tăng thu nhập cho người dân trong cơ hội được giá bởi từ năm 2000 đã không có hạn ngạch xuất khẩu và chúng ta đã xuất rất tốt không phát sinh bất cập. Và việc dỡ bỏ hết hình thức ngăn song cấm chợ thì sẽ minh bạch mọi thứ”, ông Sơn bày tỏ.

Giá xăng dầu hôm nay 23/4/2020: Trên đà phục hồi sau khi OPEC lên tiếng