Hàng không chồng chất khó khăn, "giải cứu" cách nào?

Sắp mất khả năng thanh toán

Dự thảo báo cáo Thủ tướng đang được gửi lấy ý kiến các Bộ, ngành về tình hình phát triển doanh nghiệp năm 2020 và những tháng đầu năm 2021, Bộ KH-ĐT cho rằng, hàng không đang đối mặt với chồng chất khó khăn.

Báo cáo do Thứ trưởng Bộ KH-ĐT Trần Duy Đông ký nêu rõ, thị trường vận tải hàng không sụt giảm nghiêm trọng nhất từ trước đến nay. Nhu cầu vận tải hàng không giảm mạnh đến 34,5% - 65,9 % so với năm 2019.

"Doanh thu dịch vụ vận tải hàng không năm 2020 sụt giảm trung bình trên 61% so với 2019. Nguy hiểm hơn, đợt dịch Covid-19 bùng phát lần thứ 3 trong giai đoạn cao điểm sát Tết khiến doanh thu của ngành hàng không giảm khoảng 80% so với cùng kỳ năm 2020 (thời điểm sát Tết năm 2020 dịch chưa bùng phát)", Bộ KH-ĐT thông tin.

Cùng đó, khả năng thanh toán của các DN suy giảm và tiến tới sát giới hạn mất khả năng thanh toán. Cùng với tình hình dịch bệnh diễn ra phức tạp, tâm lý khách hàng trên khắp thế giới bị thay đổi, dự báo hoạt động vận tải hàng không sẽ tiếp tục gặp khó khăn trong năm 2021. Nếu tình hình Covid-19 được kiềm chế, phải đến năm 2024 hoạt động của ngành hàng không mới có thể phục hồi như trước khi có dịch bệnh. Thời điểm dịch bệnh quay trở lại, báo chí đưa tin chưa chính xác khiến cho khách hàng ồ ạt hủy vé, gây thiệt hại lớn cho ngành hàng không, khiến các DN càng thêm khó khăn về dòng tiền.

Thông tin từ Bộ KH-ĐT cũng cho biết, dự kiến số lỗ của Vietnam Airlines của Quý 1/2021 sẽ ở mức 4.800 tỷ đồng, 6 tháng đầu năm có thể lên đến 10.000 tỷ đồng.

Các hãng hàng không chồng chất khó khăn

Trao đổi với Báo Giao thông, Tổng thư ký Hiệp hội Hàng không VN Bùi Doãn Nề cho biết, trong ngắn hạn, triển vọng của ngành hàng không thế giới nói chung và Việt Nam nói riêng vẫn sẽ chưa sáng sủa. Nhiều người vẫn cho rằng, mục tiêu ưu tiên của các hãng hàng không vẫn là “cố để sống sót hơn là kỳ vọng phát triển”.

“Hàng không đang đối mặt với những ngày vô cùng khó khăn. Các doanh nghiệp đều đang rất hy vọng vào cao điểm hè để có thêm lực vượt qua đại dịch. Tuy nhiên, đến thời điểm này khó có thể trông chờ gì”, ông Nề nói.

Cũng theo ông Nề: “2 tháng trước, chúng tôi dự báo năm 2021 doanh thu các hãng hàng không vẫn tiếp tục giảm sâu so với năm 2019 và lỗ trên 15.000 tỷ đồng từ vận tải hàng không. Dù hiện tại chưa có thêm thống kê, nhưng chắc chắn con số này có thể sẽ tăng thêm rất nhiều nếu dịch Covid-19 không sớm được kiểm soát và doanh nghiệp hàng không mất không mùa cao điểm hè”.

Hiện tại, số nợ phải trả quá hạn đạt tới 6.240 tỷ đồng và đang rơi vào trạng thái rất khó khăn, bên bờ vực phá sản trong khi các ngân hàng thương mại chưa nhìn thấy gói giải cứu 12.000 tỷ đồng của Chính phủ nên không cho Vietnam Airlines giải ngân tiếp hoặc không gia hạn hoặc cấp tiếp hạn mức tín dụng. Vietnam Airlines hiện đang đối mặt với rủi ro kiện tụng pháp lý với số nợ quá hạn quá cao và rủi ro trong việc không cân đối trả các khoản vay ngắn hạn đến hạn tại các ngân hàng.

Đối với các hãng hàng không tư nhân như: Bamboo Airlines và Vietjet, theo Bộ KH-ĐT, mặc dù trong năm 2020 các hãng này đã có gắng tối ưu hóa mọi hoạt động khai thác và duy trì được sản xuất kinh doanh thông qua việc chuyển nhượng các tài sản và các dự án đầu tư tài chính đã được tích lũy trong giai đoạn trước, tuy nhiên dự báo hoạt động sẽ tiếp tục gặp khó khăn trong năm 2021 và đang dần hết nguồn lực về tài chính để hỗ trợ cho dịch vụ vận tải hàng không. Ước tính Vietjet thiếu hụt 10.000 tỷ đồng để hỗ trợ hoạt động kinh doanh.

Đề xuất chính phủ cho vay lãi suất ưu đãi

Trước những khó khăn trên, Bộ KH-ĐT đề xuất Thủ tướng chỉ đạo Ngân hàng Nhà nước nghiên cứu trình Chính phủ ban hành cơ chế hỗ trợ lãi suất khoảng 4% cho khoản vay tín dụng trong năm 2021 - 2023 cho các hãng hàng không với mục đích giúp các hãng tư nhân giải quyết thanh khoản, duy trì nguồn lực để hoạt động và phát triển, tương tự như gói hỗ trợ của Chính phủ cho Vietnam Airlines.

Bộ KH-ĐT cũng đề xuất Chính phủ chỉ đạo Bộ GTVT cho phép kéo dài thời gian giảm 50% phí dịch vụ cất, hạ cánh máy bay và dịch vụ điều hành bay cùng với thời gian áp dụng mức giá tối thiểu 0 đồng đối với các dịch vụ chuyên ngành hàng không thuộc danh mục Nhà nước quy định khung giá cho đến hết năm 2021.

“Bộ Tài chính cần sửa đổi quyết định số 87 về điều kiện giao dịch ký quỹ cho phép các doanh nghiệp hàng không và các doanh nghiệp bị ảnh hưởng trực tiếp bởi Covid-19 không bị cắt margin (giao dịch ký quỹ) khi lợi nhuận âm hai quý liên tục", Bộ KH-ĐT đề xuất.

Hàng không Việt đang dư thừa nguồn lực trầm trọng