Hiệp sĩ bắt cướp tử vong hưởng BHXH như người thi hành công vụ?

Hiện trường vụ án

Vụ án băng cướp ở TP.HCM tấn công lại, đâm tử vong 3 người trong nhóm hiệp sĩ đường phố đang khiến dư luận xôn xao, phẫn nộ.

Hành vi của các đối tượng đã xâm phạm đến quyền được sống của người khác - là một trong những quyền cơ bản nhất của con người. Mọi hành vi tước đoạt quyền sống của con người trái pháp luật đều bị xử lý nghiêm theo quy định.

Diễn biến vụ việc cho thấy, đối tượng đã sử dụng hung khí nguy hiểm mang theo tấn công khiến 2 hiệp sỹ tử vong khi tham gia bắt quả tang trộm cắp tài sản. Hành vi phạm tội của chúng thể hiện sự côn đồ hung hãn, coi thường tính mạng người khác nên cần thiết phải xử lý nghiêm minh theo quy định của của pháp luật. Các đối tượng không những đã xâm hại đến tính mạng của nhiều khác mà còn xâm hại đến quyền sở hữu của công dân được pháp luật bảo vệ. Hành vi phạm tội của các đối tượng đã cấu thành tội giết người và tội trộm cắp tài sản. Tội phạm và hình phạt được quy định tại điểm a, n khoản 1 Điều 123 và Điều 173 BLHS 2015.

Trường hợp, các đối tượng sử dụng vũ lực chống lại nhằm mục đích tẩu thoát dẫn tới hậu quả làm chết người thì kẻ phạm tội bị kết án thêm về Tội giết người nếu tác động vào các vùng trọng yếu trên cơ thể gây tử vong hoặc gây thương tích nặng.

Hiệp sĩ tử vong được hưởng chính sách BHXH như người thi hành công vụ?

Theo hướng dẫn của TAND Tối cao: “Người thi hành công vụ là người có chức vụ, quyền hạn trong cơ quan nhà nước hoặc tổ chức xã hội thực hiện chức năng, nhiệm vụ của mình và cũng có thể là những công dân được huy động làm nhiệm vụ (như tuần tra, canh gác...) theo kế hoạch của cơ quan có thẩm quyền, phục vụ lợi ích chung của Nhà nước, của xã hội”. Tại khoản 1 điều 3 Luật trách nhiệm bồi thường nhà nước quy định: “Người thi hành công vụ là người được bầu cử, phê chuẩn, tuyển dụng hoặc bổ nhiệm vào một vị trí trong cơ quan nhà nước để thực hiện nhiệm vụ quản lý hành chính, ...hoặc người khác được cơ quan nhà nước có thẩm quyền giao thực hiện nhiệm vụ có liên quan đến hoạt động quản lý hành chính...”.

Theo hướng dẫn của TAND Tối cao, dù không phải người thi hành công vụ, các hiệp sĩ bị đâm tử vong do bắt cướp vẫn có thể được hưởng chính sách BHXH như người thi hành công vụ

Như vậy, các hiệp sỹ tham gia phòng chống tội phạm cũng như mọi công dân nói chung đều có quyền bắt giữ người có hành vi phạm tội quả tang và áp giải ngay đến cơ quan nhà nước có thẩm quyền xử lý theo quy định của pháp luật.

Tuy nhiên, trong trường hợp này các hiệp sĩ đang thực hiện một công việc vì nghĩa vụ công dân (như bắt giữ kẻ phạm tội đang chạy trốn) tuy không phải là người thi hành công vụ, nhưng do công việc đó bị giết, thì các Hiệp sĩ có thể được hưởng chính sách BHXH như đối với người thi hành công vụ.

Có nên duy trì mô hình hiệp sĩ săn bắt cướp?

Qua vụ việc này, cần thiết xem xét lại mô hình câu lạc bộ phòng chống tội phạm ở TP. HCM, Bình Dương. Hiện nay mô hình này được duy trì ở một số tỉnh trong miền Nam, còn ở Hà Nội cũng như một số tỉnh phía Bắc, miền Trung thì vẫn chưa có mô hình CLB phòng chống tội phạm.

Dù góp phần đảm bảo ANTT nhưng hoạt động của các nhóm hiệp sĩ là tự phát, tiềm ẩn nhiều nguy hiểm khi không được trang bị, bảo vệ

Thực tế, tình hình ANTT ở một số tỉnh, thành phố diễn ra rất phức tạp, một số tội phạm phát triển mạnh như: Cướp giật, trộm cắp tài sản... Trách nhiệm chính về đảm bảo bảo ANTT, phòng chống các loại tội phạm do lực lượng CAND thực thi trên cơ sở các quy định của pháp luật và được trang bị các đầy đủ chuyên môn, nghiệp vụ và các công cụ hỗ trợ cần thiết khi thi hành công vụ.

Mô hình CLB phòng chống tội phạm đi vào hoạt động những năm gần đây đã góp phần mang lại những thành công nhất định. Tuy nhiên, đây là những hoạt động mang tính tự phát của một nhóm các hiệp sĩ mong muốn góp phần đảm bảo ANTT cho người dân.

Hạn chế của các nhóm hiệp sĩ là không có được sự trang bị về chuyên môn, nghiệp vụ, kỹ năng ứng phó giải quyết các tình huống và đặc biệt không được trang bị các công cụ hỗ trợ để bảo vệ bản thân cũng như chống trả lại sự manh động của các đối tượng phạm tội. Mặt khác, việc truy đuổi tội phạm trên đường phố khi sử dụng xe mô tô là nguồn nguy hiểm cao độ là rất nguy hiểm cho bản thân mình, những người tham gia giao thông. 

Truy bắt nhóm "bẻ khóa" SH, 2 hiệp sĩ bị đâm chết giữa phố