Hoạt động ngầm của các băng đảng xã hội đen, buôn bán ma túy thời Covid-19

Đại dịch Covid-19 đã và đang tác động ghê gớm đến mọi ngóc ngách của cuộc sống tại nhiều quốc gia. Ngay cả thế giới tội phạm ngầm cũng bị đứt đoạn chuỗi cung ứng, buộc phải có những cách thức hoạt động mới để thích nghi.

Tội phạm buôn lậu ma túy biến đổi khôn lường

Sau khi thực hiện giãn cách xã hội và thực thi các lệnh giới nghiêm để ngăn chặn Covid-19 lây lan, tại nhiều quốc gia trên thế giới chứng kiến nhiều loại tội phạm sụt giảm.

Chẳng hạn, tại một số thành phố của Mỹ như: Chicago, Los Angeles và New York đều chứng kiến những vụ cướp bóc và hiếp dâm giảm mạnh.

El Salvador, vốn đứng đầu trong những quốc gia nguy hiểm nhất thế giới ghi nhận số vụ giết người giảm từ 114 vụ trong tháng 2 xuống 65 vụ trong tháng 3 vừa qua.

Nam Phi, nơi chứng kiến tội ác nhiều nhất châu lục đen, chỉ ghi nhận 94 vụ giết người trong vài tuần đầu thực hiện giới nghiêm, giảm mạnh so với số 326 vụ trong cùng kỳ năm trước.

Tuy vậy, giãn cách về địa lý, ảnh hưởng của các lệnh giới nghiêm đã không ngăn cản được hoạt động của những kẻ buôn lậu ma túy, những băng nhóm và phiến quân thực hiện những hành vi đen tối có liên quan đến loại hàng cấm giá trị cao này.

Lợi dụng tình hình thiếu hụt cảnh sát do một số lượng lớn nhân sự được điều chuyển để phục vụ chống dịch cùng những cú sốc về nguồn cung và nhu cầu trên thị trường thuốc phiện, nhiều làn sóng tội phạm mới đã nảy sinh, đặc biệt là ở Brazil, Colombia và Mexico. Trong đó, hơn 200 nhóm tội phạm tại Mexico đã gây ra hàng chục vụ hỗn chiến để tranh giành địa bàn, kiểm soát các tuyến đường buôn lậu ma túy cũng như các đường ống dẫn dầu.

Xu hướng tăng bạo lực liên quan tới thuốc phiện có lẽ do thị trường toàn cầu đang biến đổi. “Miếng bánh” trên thị trường phi pháp này ngày càng trở nên “khó ăn”. Thương mại quốc tế sụt giảm đồng nghĩa các nhóm buôn lậu không có nhiều cơ hội để chuyển hàng hoá phạm pháp theo các chuyến hàng ẩn trong các chuỗi cung ứng toàn cầu bằng đường bộ, hàng không hoặc đường biển.

Trong khi đó, nhiều tổ chức sản xuất ma túy ở Bolivia, Colombia, Peru và Mexico đang vật lộn tìm các nguồn cung chất hoá học thay thế để sản xuất các loại ma tuý tổng hợp như: Ma túy đá, cocaine, ketamin, estacy…

Trong khi đó, dù nhiều sân bay quốc tế phải đóng cửa vì cách ly xã hội, hệ thống vệ tinh vẫn theo dõi được hoạt động của các máy bay bí mật, không phải của quân đội, có hình thái di chuyển ổn định, thường xuyên cất và hạ cánh từ Guinea-Bissau và nghi ngờ đang vận chuyển cocaine.

Tờ Political dẫn dự báo của chuyên gia Robert Muggah, người sáng lập tổ chức SecDev và Viện Igarapé cho rằng, đại dịch Covid-19 không chỉ khiến thị trường ma túy toàn cầu gián đoạn tạm thời mà còn có thể tạo ra những tác động lâu dài đối với tội phạm. Vì khi cạn kiệt tiền, các nhóm tội phạm sẽ chuyển sang nhắm tới ngân hàng, cửa hiệu và nhà dân để cướp bóc, tăng nguồn thu.

Cả gan cứu trợ, thực hiện cách ly xã hội như chính phủ

Điểm đặc biệt xuất hiện trong thế giới tội phạm ngầm thời Covid-19 đó là, ở nhiều quốc gia khét tiếng về tội phạm như Brazil hay El Salvador, không phải chính phủ mà chính những băng nhóm tội phạm lại đứng ra thực thi một cách nghiêm túc và triệt để giãn cách xã hội.

Điển hình là tại Brazil, trong khi chính quyền Tổng thống Jair Bolsonaro chỉ trích những biện pháp giới nghiêm, thì một số nhóm bán phiến quân và buôn lậu ma túy lại thực thi giãn cách xã hội, ngăn chặn virus lây lan tại một số khu dân cư và ổ chuột.

Trong đó, có nơi, người dân nhận được tin nhắn điện thoại, do một băng nhóm tội phạm gửi tới với nội dung: “Nếu bất cứ ai bị bắt gặp trên đường, họ sẽ nếm đủ bài học phải tôn trọng biện pháp cách ly như thế nào. Chúng tôi muốn điều tốt nhất cho người dân. Nếu chính phủ không thể quản lý, các tổ chức tội phạm sẽ giải quyết”.

Thậm chí, nhiều nhóm còn phát hàng cứu trợ cho người khó khăn. Tại sân bóng trung tâm Paraisópolis (Brazil) vào một chiều tháng 3, một thủ lĩnh băng nhóm tội phạm phân phát hàng hóa cứu trợ bao gồm: Xà phòng, nước rửa tay và thực phẩm. Nhấn mạnh trong khi úy lạo dân chúng, người này nói: “Chính phủ không có mặt tại đây, chỉ có chúng tôi. Nếu không tự tổ chức, chúng ta sẽ chết”.

Nhận định về diễn biến “khác thường” này, chuyên gia Robert Muggah, cho biết, các nhóm tội phạm đang lợi dụng cơ hội này để tăng cường quyền lực mềm ở những nơi người dân ít được chính phủ quan tâm, đói khổ, cùng cực. Ông cảnh báo, nếu chính phủ không có những biện pháp sớm giải quyết bất ổn xã hội, nó sẽ tạo ra cơ hội béo bở cho các tổ chức tội phạm mở rộng hơn nữa. “Chúng hành động để đánh bóng hình ảnh trước người dân, mang đến thứ luật pháp mới do chúng tự thiết lập”, ông Muggah nói.

Tin thế giới mới nhất 14/5: Trump dọa cắt quan hệ với Trung Quốc