Hợp tác xã ngành giao thông vận tải cần giải pháp đột phá

Kinh tế tập thể trong ngành GTVT cần nhiều cơ chế hơn nữa để phát triển.

 Nhiều về số lượng nhưng sản xuấtmanh mún

Đó là nhận định chung của nhiều đại biểu tại Hội nghị sơ kết 3 năm thực hiện Kết luận 56-KL/TW ngày 21/2/2013 của Bộ Chính trị về đẩy mạnh thực hiện Nghị quyết Trung ương 5 khóa IX về tiếp tục đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả kinh tế tập thể trong ngành GTVT vừa được Bộ GTVT tổ chức sáng 20/4.

Theo ông Trần Bảo Ngọc, Vụ trưởng Vụ Vận tải (Bộ GTVT), đến nay cả nước có 1.100 HTX, liên hiệp HTX giao thông vận tải hoạt động trong các lĩnh vực: đường bộ, đường thủy nội địa và hàng hải... chiếm khoảng trên 5,6% tổng số HTX trong cả nước. Trong đó đa số các HTX được thành lập chủ yếu hoạt động theo mô hình dịch vụ hỗ trợ, đặc biệt là các HTX vận tải đường bộ.

Cũng theo ông Ngọc, các HTX GTVT đã góp phần không nhỏ trong phát triển mạnh về chất lượng dịch vụ vận tải, mạnh dạn đầu tư phương tiện, đổi mới chất lượng dịch vụ để nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh. Trong tổng số hơn 125.000 xe ô tô đã được cấp phép kinh doanh vận tải đường bộ, có tới hơn 32.000 ô tô của các HTX, chiếm 26%.

Sau 3 năm thực hiện Kết luận của Bộ Chính trị, năng lực của các HTX GTVT  được nâng cao thông qua việc huy động vốn, tài sản, phương tiện của xã viên, đổi mới phương thức tổ chức quản lý. Các HTX cũng giúp cho các cơ quan quản lý Nhà nước quản lý được phương tiện vận tải tư nhân và hộ cá thể , ổn định tổ chức vận tải tại địa phương, góp một phần vào việc đáp ứng nhu cầu vận tải hàng hóa, hành khách của toàn xã hội.

Tuy nhiên, các HTX giao thông vận tải hiện nay đang gặp nhiều khó khăn nội tại yếu kém như tài chính, cơ sở vật chất, kỹ thuật nghèo nàn, trình độ lạc hậu, góp vốn của xã viên khi chuyển qua mô hình HTX mới theo Luật HTX năm 2012. Bên cạnh đó nhiều HTX chưa thực hiện đổi mới cơ cấu tổ chức  và hoạt động theo Luật HTX...

Các HTX GTVT hiện nay vẫn chủ yếu hoạt động trong lĩnh vực vận tải, chưa phát triển các lĩnh vực liên quan với ngành như: xây dựng công trình giao thông, cơ khí sửa chữa, kinh doanh vật tư xăng dầu.

Theo ông Nguyễn Xuân Cường, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Đường bộ VN, hiện nay các HTX vận tải đường bộ đang gặp nhiều khó khăn trong định hướng phát triển, xây dựng phương án kinh doanh vì thế đã tạo nên sự manh mún, nhỏ lẻ, tùy tiện trong hoạt động vận tải vì thế đã làm giảm hiệu quả, sức cạnh tranh của từng đơn vị. Nguyên nhân là do nhiều HTX hoạt động trên danh nghĩa, thực chất chỉ là cá nhân đứng lên thành lập làm các dịch vụ thủ tục giấy tờ  cho các hộ cá thể có phương tiện, có nhu cầu làm kinh doanh vận tải.

Còn theo ông Đinh Nam Dinh, Phó chủ tịch Hiệp hội Vận tải TP.Hồ Chí Minh, Hiện nay Thành phố có 200 HTX GTVT thì hầu hết đều hoạt động theo mô hình dịch vụ, các HTX không có cơ sở vật chất như, trụ sở làm việc, bến bãi đều phải đi thuê. Mọi hoạt động để phục vụ kinh doanh vận tải đều là xã viên tự lo. HTX chỉ có nhiệm vụ hỗ trợ như xin giấy phép, xin cấp phù hiệu, sang tên. Bộ máy hoạt động đơn giản, có HTX chỉ có một chủ nhiệm và vài nhân viên.

Theo Thứ trưởng Bộ GTVT Lê Đình Thọ, mô hình kinh tế tập thể đang là mô hình tồn tại song song với kinh tế ngành GTVT. Mô hình này đang phát huy hiệu quả vì huy động được nhiều nguồn lực phát triển ngành nhưng mô hình này đang còn nhiều tồn tại, đặc biệt là vấn đề sở hữu.

Cần giải pháp đột phá

Hiện có tới 26% xe ô tô đã được cấp phép kinh doanh vận tải đường bộ thuộc các HTX vận tải

Phát biểu tại Hội nghị, ông Nguyễn Xuân Cường, Uỷ viên TƯ Đảng, Phó trưởng Ban Kinh tế TƯ khẳng định, HTX kiểu mới sẽ tạo ra động lực mạnh mẽ, từ đó tạo đột phá phát triển cho HTX GTVT. Vì ở đó, người xã viên vẫn là chủ trong hoạt động sản xuất kinh doanh, đồng thời nhận được sự hỗ trợ rất hiệu quả từ HTX nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh, tiếp nhận sự hỗ trợ của nhà nước, phát huy mạnh mẽ các liên kết với doanh nghiệp và đáp ứng đầy đủ các yêu cầu của hội nhập quốc tế.

Ông Cường cho rằng, Bộ GTVT cần nghiên cứu xây dựng mô hình HTX kiểu mới, nghiên cứu đề xuất ban hành những cơ chế chính sách tạo điều kiện cho các HTX có điều kiện mở rộng hoạt động sản xuất kinh doanh theo hướng đổi mới mô hình quản lý cho HTX vận tải dịch vụ hỗ trợ lấy mô hình HTX điều hành tập trung làm trung tâm hỗ trợ và chỉ đạo phát triển. Đồng thời chú trọng phát triển các HTX kinh doanh vận tải theo vùng, miền, tuyến vận tải hoạt động.

Kết luận Hội nghị, Thứ trưởng Bộ GTVT Lê Đình Thọ cho rằng, mô hình kinh tế HTX liên quan mật thiết đến sự phát triển chung của ngành GTVT, nhất là khi lĩnh vực vận tải đang còn nhiều tiềm năng lớn, mô hình HTX GTVT đã có sự phát triển từ rất sớm, mô hình đã phát huy hiệu quả. Tuy nhiên tiềm năng, thế mạnh chưa được khai thác hết. Vì vậy các đơn vị cần quán triệt sâu sắc và tổ chức triển khai hiệu quả hệ thống văn bản QPPL liên quan.

Mô hình hiện nay chúng ta đang thực hiện đòi hỏi cần nghiên cứu sâu để đưa ra giải pháp hiệu quả, trong đó phải huy động nhiều nguồn lực để phát triển vận tải thì mô hình HTX GTVT mới phát huy hiệu quả. Bên cạnh đó hệ thống văn bản quy phạm pháp luật có những cái còn chưa phù hợp vơi mô hình, cần nghiên cứu kiến nghị sửa đổi để để tạo hành lang pháp lý thuận lợi cho hoạt động của HTX, qua đó thay đổi năng lực vận tải.

Để làm được điều này, Thứ trưởng Thọ yêu cầu các đơn vị cần quán triệt sâu sắc chủ chương chính sách của Đảng, tổ chức triển khai hiệu quả. Tổ chức nghiên cứu đưa ra giải pháp đột phá, phù hợp với thực tế địa phương đơn vị, tổ chức tổng kết đánh giá nhân rộng các mô hình làm ăn hiệu quả.

“Mô hình HTX kiểu mới hoạt động hiệu quả sẽ tăng cường hiệu quả quản lý Nhà nước, giải quyết tốt vấn đề an sinh xã hội, tạo việc làm, giúp ổn định cuộc sống cho người lao động”-Thứ trưởng Thọ nhấn mạnh.

Lần thứ 3 Bộ GTVT đối thoại với DN vận tải đường bộ