Hướng dẫn làm xôi ngũ sắc cúng ông Công ông Táo

Ý nghĩa xôi ngũ sắc

Xôi ngũ sắc là tinh hoa ẩm thực của cao nguyên đá Hà Giang. Màu xôi được nhuộm từ những thực vật vốn có tự nhiên như: Quả gấc đỏ, nghệ vàng, lá riềng xanh… Món xôi thường được làm sau những vụ lúa với ý nghĩa cảm tạ đất trời đã ban cho dân làng một năm mùa màng tốt tươi, cũng vừa cầu mong cho một năm mới làm ăn thuận lợi.

Món xôi với 5 màu: đỏ, xanh, trắng, tím, vàng biểu trưng cho ngũ hành. Theo quan niệm của người Tày, màu sắc của xôi càng đẹp thì gia đình sẽ càng phát đạt, thịnh vượng. Trong đó, màu đỏ mang ý nghĩa của khát vọng. Màu xanh tượng trưng cho sự tươi tốt của núi rừng, cây cỏ. Màu vàng tượng trưng cho hạnh phúc ấm no đủ đầy. Màu tím tượng trưng cho sự trù phú của đất đai. Và màu trắng còn lại tượng trưng cho tình yêu trong khiết, chung thủy.

Đến nay, món xôi ngũ sắc không còn là đặc sản riêng của Hà Giang mà nó đã được lan truyền và thu hút quan tâm của không ít các bà nội trợ, đặc biệt là trung tâm thủ đô Hà Nội. Nó có mặt trong nhiều dịp lễ tết như: Ngày rằm 15 hay mùng 1 âm lịch hàng tháng, ông Công ông Táo...

Hướng dẫn cách đồ xôi ngũ sắc

Đồ xôi ngũ sắc thì cần chuẩn bị 1 kg gạo nếp. Muốn xôi ngon, thơm nên dùng gạo nếp cái hoa vàng. Gạo phải ngâm trước khi cho lên chõ đồ. 1 bó lá cẩm tạo màu tím, 1 bó lá dứa tạo màu xanh, nửa quả gấc tạo màu đỏ, 100g nghệ tươi tạo màu vàng. Gia vị cần thiết: muối đường. Dụng cụ: Rây lọc, máy xay.

Cách làm:

Bước 1: Tạo nước màu ngâm gạo

Màu tím: Lá cẩm rửa sạch. Cho lên bếp 1 lít nước đun sôi. Sau khi nước sôi thì thả lá cẩm vào. Để lửa nhỏ trong 15 phút cho lá tiết ra màu tím.

Màu xanh: Lá dứa rửa sạch, cắt khúc. Dùng máy xay sinh tố xay nhuyễn. Sau đó dùng rây lọc lấy nước cốt.

Màu đỏ: Lấy ruột gấc cho vào bát, thêm vào một chút rượu trắng. Đeo bao ni lông và bóp kỹ đến khi phần thịt gấc tách ra khỏi hạt

Màu vàng: Giã nhuyễn nghệ tươi và trộn với 1 lít nước lọc. Dùng rây lọc lấy nước vàng và bỏ bã.

Màu trắng: Lấy màu trắng từ nước cốt dừa

Bước 2: Ngâm gạo

1 kg gạo chia làm 5 phần bằng nhau rồi ngâm với nước màu trong khoảng 3 – 4 tiếng.

Đồng thời mỗi phần gạo ngấm cho nửa thìa đường và nửa thìa muối cho xôi được đậm sau khi đồ.

Bước 3: Đồ (hấp) xôi

Sau khi ngâm gạo xong cho gạo vào chõ đồ xôi. Nước nồi hấp cỡ 1/3 nồi và đun sôi.

Sau khi nước sôi thì vặn nhỏ lửa lại và xếp xửng hấp xôi vào và hấp trong 30 phút cho xôi chín.

Nếu thích xôi có vị bùi béo thì trộn thêm nước cốt dừa vào. Tiếp tục hấp thêm từ 5 – 10 phút nữa là chín và nhấc ra bày.

Lễ, mâm cúng ông Công ông Táo cần những gì?