Iran sẽ bồi thường vụ bắn nhầm máy bay Boeing chở khách?

Sau vụ tai nạn thảm khốc khiến toàn bộ 176 người trên chuyến bay của Hãng hàng không quốc tế Ukraine International Airlines (UIA) thiệt mạng, Iran thừa nhận do quân đội nước này bắn nhầm. Đây có lẽ là thông tin sốc nhưng lại là điều giúp Boeing thở phào, bởi nếu không vụ việc lần này sẽ trở thành một cú giáng mạnh trong bối cảnh hãng này đang lao đao vì dòng máy bay 737 MAX vẫn phải ngừng hoạt động gần 1 năm qua sau 2 vụ tai nạn chết người.

Iran sẵn sàng đền bù, Boeing thở phào nhẹ nhõm

Cuối tuần qua, giới chức Iran đã bất ngờ lên tiếng thừa nhận rằng Các lực lượng Vũ trang Iran đã bắn nhầm Boeing 737-800 của hãng hàng không UIA đang bay gần khu quân sự nhạy cảm trong khi quân đội Iran đang được đặt ở mức độ sẵn sàng cao nhất vì căng thẳng leo thang với Mỹ.

Cả chính quyền và quân đội Iran đều đã gửi đi các thông điệp xin lỗi, bày tỏ sự ân hận và nhận trách nhiệm về vụ việc tang thương không chủ đích nói trên. Ngoài việc thừa nhận một cách chân thành với thân nhân các gia đình nạn nhân, Tehran cũng có những bước đi cụ thể để giải quyết hậu quả vụ việc.

Ngày 12/1, Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Iran - ông Abbas Mousavi tuyên bố thành lập một nhóm làm việc để tiến hành các công việc liên quan đến các đại sứ, lãnh sự có công dân thiệt mạng trong thảm kịch hôm 8/1 vừa qua.

Động thái này cũng được Tehran chỉ đạo tiến hành ngay sau khi Thủ tướng Canada Trudeau yêu cầu Iran phải lãnh trách nhiệm và giải quyết toàn bộ hậu quả do hành động nhầm lẫn chết người của mình gây ra.

Trong khi đó, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky trong một tuyên bố cùng ngày cũng đã đòi hỏi chính quyền Iran phải có lời xin lỗi chính thức theo đường ngoại giao, xử lý những người liên quan trong vụ việc trước pháp luật đồng thời bồi thường cho hãng hàng không UIA và các nạn nhân.

Theo Global News, theo thông lệ, việc Iran thừa nhận trách nhiệm và bày tỏ sự hối hận của mình cũng cho thấy quốc gia này sẵn sàng làm tiến hành các thủ tục xin lỗi chính thức, đền bù và xử lý những cá nhân có liên quan.

Tuy nhiên, mức độ đền bù cho hãng UIA và các nạn nhân như thế nào sẽ được Tehran cân nhắc và công bố sau khi có kết luận điều tra cuối về thảm kịch nói trên.

Liên quan đến sự việc nghiêm trọng nói trên, sau sự thừa nhận trách nhiệm của chính quyền Iran, hãng sản xuất máy bay lớn nhất của Mỹ Boeing dường như đã “thở phào” vì trút được một mối lo ngại lớn là bởi nếu kết qủa điều tra cho thấy vụ tai nạn xảy ra là do lỗi kỹ thuật, uy tín của hãng chế tạo máy bay của Hoa Kỳ chắc chắn sẽ bị giảm mạnh và ảnh hưởng nghiêm trọng tới hoạt động kinh doanh trong tương lai bởi đây là vụ tai nạn thứ 3 liên quan tới máy bay của hãng này chỉ trong thời gian ngắn.

Trong đó, hai vụ trước xảy ra với máy bay mới nhất của Boeing - dòng 737 MAX - và nguyên nhân được cho là do lỗi kỹ thuật. Ngay sau khi có thông tin về vụ tai nạn, giá cổ phiếu Boeing liên tục sụt giảm.

Máy bay bị bắn hạ là loại kiếm ra tiền của Boeing

Trước khi có thông báo từ Iran, phần đông các chuyên gia hàng không đều tin tưởng về mức độ an toàn của dòng máy bay 737-800. Ông Richard Aboulafia đến từ Tập đoàn cố vấn nghiên cứu Teal Group với chuyên môn hàng không và quốc phòng cho biết, vụ tai nạn của UIA rất thảm khốc đối với Boeing nhưng nếu xét về lịch sử dòng 737-800 có hồ sơ an toàn rất cao.

Ông Scott Hamilton đến từ tờ Leeham News cũng đồng tình với đánh giá của chuyên gia Aboulafia rằng, mẫu 737-800 là dòng máy bay có độ tin cậy cao, hiện đang có hàng nghìn chiếc phục vụ trên toàn thế giới.

737-800 là một phần trong dòng máy bay thế hệ kế cận (NG) của 737 được ra mắt từ những năm 90 của thế kỷ trước còn 737 MAX là máy bay 737 thế hệ 4 với thiết kế cho phép chứa thêm nhiều động cơ hiệu quả nhiên liệu.

Tình hình hoạt động của các dòng 737-800 trong suốt hàng thập kỷ qua với thành tích vận chuyển hàng tỉ hành khách trên toàn cầu một cách an toàn đã chứng minh sức mạnh của loại máy bay này.

Trước khi vụ tai nạn của Ukraine xảy ra, 737-800 vẫn chiếm một vị trí sáng nhất trong thành công của Boeing. “Đây là loại máy bay thành công nhất trong lịch sử hàng không”, chuyên gia hàng không David Learmount đến từ FlightGlobal nhận định.

Tính đến tháng 2/2019, hơn 4.900 mẫu 737-800 đã được giao cho đa dạng hãng hàng không từ các hãng nổi tiếng như American Airlines, British Airways đến các hãng giá rẻ như RyanAir.

Sau vụ các tai nạn liên quan tới máy bay 737 MAX và buộc phải dừng hoạt động, các máy bay dòng 737-800 nổi lên với vai trò quan trọng trong hỗ trợ, bù đắp thiếu hụt phương tiện vận tải toàn cầu.

Các công ty cho thuê cũng rất ưa thích dòng tàu bay này. “Nó có giá trị thặng dư lớn, tức là thời gian bị mất giá lâu hơn các loại máy bay cạnh tranh khác trong cùng dòng”, ông Ahmad nói và cho biết thêm: Dòng 737-800 có tỉ lệ cho thuê mạnh vì nhu cầu từ các hãng hàng không rất lớn. Nhiều hãng liên tiếp thuê lại, thậm chí mua đứt từ các công ty cho thuê khi hết hạn hợp đồng”.

“Nói tóm lại, 737-800 là dòng máy bay đã và vẫn đang kiếm ra tiền cho Boeing và chưa liên quan tới bất cứ sự cố an toàn nào”, chuyên gia Ahmad nhấn mạnh.

Tướng Iran ra lệnh bắn nhầm máy bay Ukraine: Tôi ước mình đã chết