John McCain - cựu binh Mỹ có nhiều duyên nợ với Việt Nam

Thượng nghị sĩ John McCain thăm bức phù điêu ghi lại sự kiện chiếc máy bay của ông bị bắn hạ năm 1967 bên hồ Trúc Bạch, Hà Nội nhân chuyến thăm Việt Nam năm 2015

Thượng nghị sĩ John McCain, một trong số những chính trị gia Mỹ tích cực ủng hộ các chính sách bình thường hóa quan hệ với Việt Nam, vừa qua đời ngày 25/8 ở tuổi 82, sau một thời gian chiến đấu với căn bệnh ung thư não quái ác.

Cầu nối hàn gắn quan hệ Việt - Mỹ

Sự ra đi của ông John Sidney McCain (1936-2018) không chỉ là nỗi nuối tiếc cho gia đình và người thân của ông tại Mỹ mà cả với những người bạn Việt Nam, bởi vị Thượng nghị sỹ này là người có nhiều duyên nợ với đất nước hình chữ S.

Trong thập niên 60, dù từng bị quân đội Việt Nam bắn rơi máy bay và bị giam giữ ở Hà Nội trong hơn 5 năm nhưng sau khi về nước, cựu binh John McCain lại có tình cảm rất thân thiện với Việt Nam.

Chính McCain - Thượng nghị sĩ có tiếng nói trong đảng Cộng Hoà đã cùng cựu Ngoại trưởng Mỹ John Kerry (cũng là một cựu binh Việt Nam) làm cầu nối trong việc bình thường hóa quan hệ Mỹ - Việt Nam. John McCain cũng được đánh giá là một trong những chính trị gia nước ngoài tận tình nhất đối với Việt Nam.

Rời quân ngũ năm 1981 và bắt đầu sự nghiệp chính trị tại quê hương Arizona, ông John McCain được bầu vào Thượng viện Mỹ năm 1986. Sau đó, ông tái đắc cử Thượng nghị sĩ những năm 1992, 1998 và 2004. Dù thất bại trong 2 lần tranh cử tổng thống năm 2000 và 2008, nhưng Thượng nghị sỹ John McCain là chính khách có tiếng nói quan trọng trong các vấn đề quân sự và đối ngoại.

Khi đã trở thành một chính trị gia kỳ cựu, ông John McCain luôn tìm cách thúc đẩy bình thường hóa quan hệ với Việt Nam. Để tạo điều kiện tốt nhất cho tiến trình này, ông hối thúc hai bên khởi động đàm phán các vấn đề nhân đạo như rà phá vật liệu nổ còn sót lại trên chiến trường, tìm kiếm người mất tích trong chiến tranh, hỗ trợ những người bị khuyết tật do hậu quả chiến tranh, cũng như tẩy độc ở các khu vực bị nhiễm dioxin tại Việt Nam.

Nhờ sự vận động nhiệt tình của ông John McCain và John Kerry, cả hai chính đảng chi phối chính trường Mỹ đều đã dần ủng hộ việc Washington bình thường hóa quan hệ ngoại giao với Hà Nội. Từ đó, tạo sự đồng thuận để Thượng viện Mỹ thông qua việc chấm dứt cấm vận kinh tế Việt Nam năm 1994 và dọn đường cho việc bình thường hóa quan hệ hai nước một năm sau đó.

Khi biết tin Thượng nghị sỹ John McCain qua đời, Cựu Tổng thống Mỹ Bill Clinton đã viết những lời chia buồn gửi gia đình vị Thượng nghị sỹ: “Tôi sẽ luôn ghi nhớ, đặc biệt biết ơn những nỗ lực của Thượng nghị sĩ John McCain trong việc vận động thành công bình thường hóa quan hệ với Việt Nam”.

Nghị lực, dũng cảm và liêm chính

Phái đoàn Ủy Ban Quân Vụ Thượng Viện Hoa Kỳ do ông John McCain làm trưởng đoàn gặp gỡ Bộ Quốc Phòng Việt Nam trong chuyến thăm Hà Nội vào tháng 6/2017

Coi John McCain không chỉ là một đồng nghiệp ở Thượng viện, cựu Phó Tổng thống Joe Biden cho rằng, chính trị gia đến từ Arizona là “một bằng chứng cho thấy một số thứ tồn tại mãi mãi. Trong đó, nghị lực, sự dũng cảm, liêm chính và danh dự của ông McCain đã tạo ra các giá trị tồn tại lâu dài”.

Trong lời chia buồn, ông Biden bày tỏ lòng ngưỡng mộ với lý tưởng luôn “đặt lợi ích quốc gia lên hàng đầu” của Thượng nghị sỹ John McCain và khẳng định: “Có nhiều điều để nói về John McCain, nhưng trên tất cả, ông ấy là một người bạn”.

Là con nhà nòi trong một gia đình có bố và ông đều là những Đô đốc Hải quân Mỹ, từ thuở thiếu thời John McCain đã luôn thể hiện quyết tâm không thua kém hai bậc tiền bối.

Dù cho việc học bị gián đoạn nhiều do phải chuyển quá nhiều trường, chàng thanh niên trẻ McCain khi đó vẫn nỗ lực theo học Học viện Hải quân Mỹ và sau đó trở thành phi công hải quân lái máy bay cường kích từ hàng không mẫu hạm. McCain cũng từng phải chịu nhiều thử thách trong thời gian làm tù binh chiến tranh, nhưng lòng quả cảm và tình yêu đất nước đã giúp ông vượt qua tất cả.

Có thể nói, sau hơn 20 năm phục vụ trong quân ngũ và 30 năm trong Quốc hội, sự ra đi của ông John McCain để lại mất mát to lớn cho nước Mỹ và nhiều người yêu thương ông. Trong đó, Tổng thống đương nhiệm Donald Trump và giới chức Mỹ đã đồng loạt gửi lời chia buồn tới người thân và gia đình ông dù trước đó ông chủ Nhà Trắng và vị Thượng nghị sỹ của đảng Cộng Hòa có nhiều quan điểm bất đồng về một số vấn đề đối nội và đối ngoại.

Tang lễ Thượng nghị sĩ John McCain được tổ chức thế nào?