Kêu gọi sáng kiến phát triển Đồng bằng sông Cửu Long

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc chủ trì Hội nghị về phát triển bền vững ĐBSCL thích ứng với biến đổi khí hậu tại Cần Thơ

Thủ tướng nhấn mạnh, Chính phủ lắng nghe và tiếp thu đầy đủ những vấn đề mà các đại biểu nêu trong Hội nghị, đồng thời Chính phủ kêu gọi các sáng kiến, đóng góp để cùng chung tay thực hiện mục tiêu phát triển bền vững khu vực ĐBSCL thích ứng với BĐKH.

Biến thách thức thành cơ hội

Phát biểu kết luận sau hai ngày làm việc của hội nghị, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh, sau 20 giờ làm việc với gần 1.000 đại biểu tham dự, gồm hàng trăm lãnh đạo Trung ương, địa phương, nhà khoa học, các chuyên gia quốc tế, hội nghị đã ghi nhận nhiều ý kiến sâu sắc, nhất là những kinh nghiệm của thế giới về phòng chống thiên tai, ứng phó với biến đổi khí hậu. Thủ tướng đánh giá cao các Bộ, ban, ngành, các tổ chức quốc tế và các chuyên gia đã dành tâm huyết cho hội nghị này. 

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cho biết, sau hội nghị, ngay trong tháng 9, Chính phủ sẽ ban hành một nghị quyết về phát triển bền vững ĐBSCL. Thủ tướng nhấn mạnh, Chính phủ lắng nghe và tiếp thu đầy đủ những vấn đề mà các đại biểu nêu trong Hội nghị, đồng thời Chính phủ kêu gọi các sáng kiến, đóng góp để cùng chung tay thực hiện mục tiêu phát triển bền vững khu vực ĐBSCL thích ứng với BĐKH.

Theo Thủ tướng, sau 42 năm kể từ ngày giải phóng và đặc biệt là trong 30 năm đổi mới, ĐBSCL đã đạt được nhiều thành tích lớn lao cho sự phát triển của đất nước, đặc biệt là an ninh lương thực và xuất khẩu các sản phẩm nông nghiệp của Việt Nam. Tuy nhiên hiện nay, ĐBSCL đang phải đối diện với 4 thách thức lớn là: Biến đổi khí hậu và nước biển dâng; sụt giảm tài nguyên nước; các hoạt động kinh tế của con người gây ra những hệ luỵ và thiếu nguồn nhân lực khi ĐBSCL là vùng trũng về giáo dục đào tạo, khoa học công nghệ, cơ giới hoá...

“Như vùng bán đảo Cà Mau có trên 10.000 giếng khoan nước ngầm phục vụ nuôi trồng thủy sản thì làm sao không gây sụt lún được?”, Thủ tướng dẫn chứng và cho biết, mỗi năm, chúng ta đang mất khoảng 300 ha đất với xu hướng ngày càng nghiêm trọng hơn do tác động của biến đổi khí hậu. Chất lượng nguồn nhân lực cũng là một thách thức bởi ĐBSCL là vùng trũng về giáo dục đào tạo, ứng dụng khoa học công nghệ, cơ giới hóa và hạ tầng cơ sở chưa tương xứng với tiềm năng.   

“Các thách thức đã nêu trên không phải là dự báo mà hiện hữu, cần được nhận thức và xử lý một cách biện chứng, không tách rời”, Thủ tướng tổng kết và nhấn mạnh phải giữ được đất, nước và con người thì mới thành công trong thích ứng với thiên nhiên ĐBSCL theo tinh thần phát triển bền vững để biến ĐBSCL trở thành khu vực có nền kinh tế nông nghiệp thông minh, thịnh vượng không chỉ của Việt Nam mà của cả khu vực châu Á.

Giải ngân hiệu quả ít nhất 1 tỷ USD

Đề cập đến những tầm nhìn mới của vùng được nêu ra tại hội nghị, Thủ tướng nhấn mạnh: Phải xây dựng ĐBSCL từ vùng trũng trong giáo dục và khoa học công nghệ thành thung lũng của sự sáng tạo về một nền nông nghiệp đa chức năng, ứng dụng mạnh mẽ công nghệ cao, kỹ thuật tiên tiến vào sản xuất nông nghiệp, thích ứng với môi trường nhiễm mặn, khan hiếm nước ngọt và phù sa; thay đổi cơ cấu vật nuôi, cây trồng, phù hợp với điều kiện mới, trong đó lấy phát triển bền vững và hiệu quả của sản xuất làm tiêu chí quan trọng. 

Thủ tướng cũng nêu 3 quan điểm phát triển ĐBSCL. Một là, kiến tạo phát triển bền vững, chuyển hoá được các thách thức và biến các thách thức thành cơ hội. Hai là, đổi mới tư duy phát triển cổ điển sang tư duy kinh tế nông nghiệp hữu cơ và công nghệ cao. Ba là, tôn trọng quy luật tự nhiên, chọn mô hình thích ứng với tự nhiên, chống can thiệp thô bạo vào tự nhiên, phát triển bền vững theo phương châm sống chung với lũ, hạn, mặn,... Theo Thủ tướng, mục tiêu là đến năm 2050, ĐBSCL trở thành vùng phát triển khá so với cả nước, GDP đạt gần 10.000USD/người/năm.

Về đầu tư các công trình ứng phó biến đổi khí hậu, Thủ tướng nhấn mạnh, từ nay đến năm 2020 giải ngân có hiệu quả ít nhất 1 tỷ USD để làm một số công trình: Cống sông Cái Lớn - Cái Bé, cống Trà Sư, Tha La, xử lý một số đoạn sạt lở nghiêm trọng...

Thủ tướng giao các cơ quan tiếp thu các ý kiến góp ý của các chuyên gia, nhà khoa học, ý kiến của đại diện các địa phương, tổ chức quốc tế khẩn trương hoàn thiện dự thảo Nghị quyết của Chính phủ về phát triển bền vững ĐBSCL để Chính phủ bàn trong kỳ họp thường kỳ tháng 9/2017.

Để phát triển bền vững vùng ĐBSCL, Thủ tướng cho rằng, định kỳ 2 năm một lần Chính phủ sẽ tổ chức một hội nghị có quy mô tương đương hội nghị này để cùng bàn thảo kế hoạch, rà soát việc thực hiện các mục tiêu, chủ trương, giải pháp chung tay xây dựng, phát triển ĐBSCL thích nghi với biến đổi khí hậu.

Những giải pháp căn cơ, đột phá cho ĐBSCL

Trước đó, trong buổi sáng, Bộ trưởng Bộ TN&MT Trần Hồng Hà đã trình bày báo cáo tổng thể hội nghị chuyên đề về tổng quan, thách thức, cơ hội và giải pháp chuyển đổi mô hình phát triển cho ĐBSCL. Báo cáo nêu rõ tính độc đáo của ĐBSCL là vùng đất nhiều thuận lợi, nhưng không ít khó khăn với những cơ hội, thách thức đan xen, qua đó đề xuất những giải pháp căn cơ, đột phá cho vùng đất này.

Bộ trưởng Trần Hồng Hà nhấn mạnh, cần thay đổi nhận thức về ĐBSCL. Sự phát triển của ĐBSCL phải được nhìn ở một thể thống nhất có mối liên kết với các vùng kinh tế như TP.HCM.

Bộ trưởng Bộ KH&ĐT Nguyễn Chí Dũng cho biết, hiện ĐBSCL có trên 2.500 quy hoạch được lập, quy hoạch cấp vùng cũng đang ở những góc nhìn khác nhau. Việc lập riêng rẽ nhiều quy hoạch đang thiếu liên kết, thiếu tầm nhìn, chất lượng quy hoạch kém đang gây khó khăn cho việc phát triển kinh tế - xã hội, gây lãng phí cơ hội, lãng phí nguồn lực của đất nước. Do đó, việc xây dựng quy hoạch tổng thể, tích hợp để phát triển vùng; có cơ chế điều phối vùng, quản lý thống nhất, phù hợp để huy động các nguồn lực phát triển... là rất quan trọng.

Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Nguyễn Xuân Cường khẳng định, việc ứng phó với những biến đổi là không thể tránh khỏi, các ý kiến nhấn mạnh việc cần có sự thống nhất của cả hệ thống chính trị và hành động tổng lực với phương châm bao trùm là “chủ động, tích cực, linh hoạt thích ứng với các biến đổi”.

Bí thư TPHCM Nguyễn Thiện Nhân phát biểu cho biết, TPHCM cũng như các tỉnh ĐBSCL đang phải đối mặt với các thách thức như: Nước biển dâng; lượng mưa lớn; sụt lún nền đất... Những thách thức này đòi hỏi phải hiểu nước, quy hoạch, sử dụng nguồn nước cho phù hợp. 

Cần quy hoạch tích hợp vùng cho ĐBSCL