Khẩn cấp tháo gỡ dự án cao tốc Trung Lương - Mỹ Thuận

Sau kỳ nghỉ Tết Kỷ Hợi, lượng xe lớn từ các tỉnh miền Tây đổ dồn về TP HCM khiến nhiều đoạn trên QL1, QL60 bị ách tắc trầm trọng, đặc biệt là trong ngày cuối cùng của kỳ nghỉ Tết (10/2, tức mùng 6 Tết). Trong khi đó, tuyến cao tốc Trung Lương - Mỹ Thuận dù đã triển khai xây dựng gần 4 năm theo hình thức BOT để giảm tải cho tuyến QL1 đến nay vẫn “tắc”.

Lỡ hẹn hoàn thành vào năm 2020

Nằm trên tuyến đường cao tốc nối TP HCM - Cần Thơ, cao tốc Trung Lương - Mỹ Thuận (dài 51,1km) khởi động vào tháng 2/2015 được kỳ vọng hoàn thành sau 3 năm thi công để rút ngắn thời gian lưu thông từ TP HCM đến các tỉnh Tây Nam bộ và giảm tải cho tuyến QL1. Tuy nhiên, qua hơn 4 năm, dự án vẫn đang đối mặt với rất nhiều khó khăn, chưa biết khi nào hoàn thành.

Trao đổi với Báo Giao thông, một lãnh đạo TCT Cửu Long (đại diện cơ quan Nhà nước có thẩm quyền) cho biết, ngày 31/8/2018, Bộ GTVT có văn bản chấp thuận hoàn thành, đưa vào khai thác sử dụng giai đoạn 1 cao tốc Trung Lương - Mỹ Thuận trước 31/12/2020. “Tuy nhiên, đến nay dự án mới cơ bản hoàn thành GPMB, còn sản lượng thi công mới chỉ đạt 14 - 15%, chậm khoảng 20% so với yêu cầu. Chắc chắn, mục tiêu hoàn thành công trình vào năm 2020 không thể thực hiện được”, đại diện TCT Cửu Long nói và cho biết, dự án bị chậm tiến độ do rất nhiều nguyên nhân, trong đó khó nhất là nguồn vốn tín dụng cho dự án chưa được giải ngân, chênh lệch lãi suất vốn vay,…

Ông Phan Anh Dũng, Giám đốc Công ty CP BOT Trung Lương - Mỹ Thuận cho biết, ngày 15/6/2018, doanh nghiệp dự án đã ký hợp đồng tín dụng vay 6.850 tỷ đồng của 4 ngân hàng: Vietinbank chi nhánh TP HCM, BIDV chi nhánh Bình Định, VP Bank và Agribank chi nhánh Sài Gòn để thực hiện dự án. Thế nhưng, nguồn vốn tín dụng của dự án đến nay vẫn chưa được giải ngân do các ngân hàng đưa ra nhiều điều kiện ràng buộc, trong đó có những vấn đề thuộc thẩm quyền phê duyệt, chấp thuận của Thủ tướng Chính phủ, Bộ GTVT liên quan đến việc thế chấp tài sản, lãi suất vốn vay, phần hỗ trợ của nhà nước,… Đặc biệt, điều kiện tiên quyết được các ngân hàng đưa ra là phải thay thế nhà đầu tư Yên Khánh (Công ty CP Tập đoàn Yên Khánh), một cổ đông chiếm 30% vốn tại dự án đang liên quan đến nhiều vụ án hình sự. “Những vướng mắc này nằm ngoài tầm xử lý của doanh nghiệp dự án nên nguồn tín dụng cho dự án chưa được khơi thông”, ông Dũng nói.

Cũng theo ông Dũng, phương án tài chính của dự án cao tốc Trung Lương - Mỹ Thuận cũng đang bị phá vỡ. Lãi suất vốn vay trong phương án tài chính được phê duyệt ngày 15/6/2017 là 7,82%/năm, thấp hơn hợp đồng tín dụng đã ký với ngân hàng 10,8%/năm (thấp hơn 2,98%/năm), do đó không giải ngân được vốn vay tín dụng do chênh lệch lãi suất theo quy định với hợp đồng tín dụng quá lớn. Hơn nữa, nguồn doanh thu thu phí tại dự án cao tốc TP HCM - Trung Lương để hỗ trợ dự án cao tốc Trung Lương - Mỹ Thuận theo phương án tài chính ban đầu đến nay cũng không thể thực hiện được do những quy định ràng buộc của Luật Quản lý tài sản công có hiệu lực thi hành từ 1/1/2018.

Chờ Thủ tướng quyết phương án xử lý

Để tháo gỡ những vướng mắc tại dự án, mới đây, Công ty CP BOT Trung Lương - Mỹ Thuận đã có văn bản kiến nghị Thủ tướng Chính phủ, Bộ GTVT chấp thuận bổ sung nhân sự điều hành doanh nghiệp dự án (Chủ tịch HĐQT, Tổng giám đốc, Ban cố vấn,…) của nhà đầu tư là Công ty CP Tập đoàn Đèo Cả. Đồng thời, doanh nghiệp dự án đề nghị Bộ GTVT thống nhất bổ sung nhà đầu tư khác (Công ty CP Tập đoàn Đèo Cả) thay thế và kế thừa toàn bộ cổ phần của nhà đầu tư Công ty Yên Khánh để tháo gỡ các vướng mắc hiện nay của dự án; cơ quan có thẩm quyền điều chỉnh lãi suất vốn vay;…

Trước động thái này, trao đổi với Báo Giao thông, lãnh đạo Tổng công ty Cửu Long cho rằng, trường hợp những vướng mắc của dự án sớm được cấp thẩm quyền xử lý dứt điểm trong quý I/2019, dự án cao tốc Trung Lương - Mỹ Thuận sẽ hoàn thành trong năm 2021. “Nếu các vướng mắc không được giải quyết, dự án phải chuyển đổi hình thức đầu tư, thì chưa biết đến bao giờ mới có thể hoàn thành”, đại diện TCT Cửu Long chia sẻ.

Về phía Bộ GTVT, vừa qua, Thứ trưởng Nguyễn Nhật đã ký văn bản trả lời các kiến nghị, đề xuất của doanh nghiệp dự án liên quan đến cao tốc Trung Lương - Mỹ Thuận. Bộ GTVT khẳng định, trách nhiệm huy động vốn để thực hiện dự án là của nhà đầu tư. Nhà đầu tư, doanh nghiệp dự án có nghĩa vụ thực hiện theo đúng cam kết tại hợp đồng BOT, tuân thủ các quy định pháp luật liên quan và đảm bảo không ảnh hưởng đến tiến độ triển khai dự án.

Đề cập tới các điều kiện tiên quyết để giải ngân vốn vay, Thứ trưởng Nguyễn Nhật cho biết, lãi suất vay đã được quy định cụ thể trong hợp đồng BOT trên cơ sở hồ sơ đề xuất của nhà đầu tư và các quy định pháp luật nên về nguyên tắc, nhà đầu tư có trách nhiệm thực hiện hợp đồng BOT đã ký. “Tuy nhiên, theo đề nghị của nhà đầu tư, Bộ GTVT đã báo cáo Thủ tướng Chính phủ, việc tháo gỡ đang được xem xét nhưng không loại trừ bất kể trách nhiệm nào của nhà đầu tư theo hợp đồng BOT đã ký”, Văn bản của Bộ GTVT nêu rõ.

Về phần vốn hỗ trợ của Nhà nước, trên cơ sở ý kiến của đại diện nhà đầu tư, Bộ GTVT đã báo cáo Thủ tướng Chính phủ các phương án hỗ trợ của Nhà nước cho dự án để đảm bảo tính khả thi về mặt tài chính (bao gồm cả phương án hỗ trợ bằng nguồn vốn thu phí đường cao tốc TP HCM - Trung Lương).

“Bộ GTVT sẽ triển khai theo quyết định của Thủ tướng Chính phủ. Trong trường hợp có sự thay đổi phương thức hỗ trợ của Nhà nước, Bộ GTVT sẽ thống nhất với nhà đầu tư để ký phụ lục hợp đồng làm cơ sở thực hiện”, Thứ trưởng Nguyễn Nhật cho biết.

Liên quan đến đề xuất thay thế nhà đầu tư Yên Khánh, Bộ GTVT cho rằng, hiện nay nhà đầu tư còn chưa thực hiện đầy đủ quyền, nghĩa vụ theo hợp đồng BOT. Đồng thời, Nghị định 63/2018 của Chính phủ quy định chỉ được chuyển nhượng cho nhà đầu tư khác sau khi đã hoàn thành xây dựng công trình nên Bộ GTVT chưa xem xét, chấp thuận chuyển nhượng tại thời điểm này.

Theo nguồn tin riêng của Báo Giao thông, mới đây, Ban Cán sự đảng Bộ GTVT đã họp và thống nhất báo cáo Thủ tướng Chính phủ về những tồn tại, vướng mắc, đồng thời đề xuất phương án xử lý đối với dự án cao tốc Trung Lương - Mỹ Thuận và Bộ GTVT đang chờ Thủ tướng Chính phủ quyết định để thực hiện.

Cao tốc Trung Lương - Mỹ Thuận sẽ về đích trong năm 2020