Khi nào đường sắt cạnh tranh được với máy bay?

Đa số các thành viên đều cho rằng, đường sắt được đầu tư rất ít trong khi hạ tầng đã già nua, xuống cấp nghiêm trọng. Còn hàng không được đầu tư rất lớn, cả về hạ tầng, phương tiện và công nghệ nên khó cạnh tranh.

“Cạnh tranh bằng niềm tin à?”, “So sánh khập khiễng”, “Cạnh tranh với máy bay giấy”, “Đầu tư một cây cầu ở Hà Nội 9.000 tỷ đồng, đầu tư cả ngành đường sắt 7.000 tỷ đồng, một sự khập khiễng khi định vị ngành…”, đó là những bình luận phản ứng khá “gắt”.

Người ôn hòa hơn thì phân tích, đường sắt bây giờ rất khó cạnh tranh với hàng không vì quá nhiều vé máy bay giá rẻ.

Trước kia, đi máy bay là “xa xỉ”, chỉ dành cho tầng lớp có thu nhập cao, còn tầng lớp bình dân, thu nhập thấp thì đi tàu. Nhưng giờ ai cũng có thể đi máy bay vì có thời điểm, cung chặng, giá vé máy bay còn rẻ hơn cả giá vé tàu nên đường sắt mất khách.

Một chuyên gia vận tải cho biết, trước kia sân bay khai thác thương mại ít nên đường sắt chỉ “lép vế” hàng không ở chặng dài và vẫn có lợi thế cạnh tranh ở những cung chặng từ 500 - 700km.

Còn hiện nay, hàng không giá rẻ lấn sân sang cả các cung chặng này, nhất là những chặng có điểm đi - điểm đến là các điểm du lịch hút khách như Nha Trang, Phù Cát (Bình Định), Đà Nẵng, Huế…

Cũng theo chuyên gia này, về tốc độ, đương nhiên tàu thua máy bay. Về giá vé, như hè năm 2020, đã giảm giá hết mức có thể đến 40%, nhất là đối với các đoàn tàu thuê bao nguyên đoàn (charter) để kích cầu du lịch nội địa, nhưng vẫn không lại được với giá thuê bao máy bay. Nguyên do, đội tàu bay đang dư năng lực vì chưa bay quốc tế.

Tuy nhiên, đó không phải là nguyên nhân chính dẫn đến cuộc cạnh tranh không cân sức máy bay - tàu hỏa ở Việt Nam. Nguyên nhân chính vẫn là câu chuyện “biết rồi, khổ lắm, nói mãi”: Chừng nào tàu còn chạy trên hệ thống hạ tầng đường đơn, cứ 8 - 10km lại cần một nhà ga cùng số lượng nhân công “khủng” để đảm bảo an toàn trong tổ chức chạy tàu thì rất khó có thể giải bài toán giảm chi phí, hạ giá thành vận tải.

“Chỉ khi nào đường sắt chạy đường đôi, tốc độ cao, điện khí hóa, giảm tối đa nhân lực thì mới tính đến chuyện tăng tốc độ, rút ngắn thời gian vận chuyển và nhất là giảm giá thành, để cạnh tranh với các phương tiện khác”, chuyên gia này chia sẻ.

Doanh thu sụt giảm mạnh, đường sắt tiếp tục kiến nghị miễn thuế hạ tầng