Không chấp thuận tăng gấp đôi khung thuế xăng, dầu

Phó chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển

Trong khi thông điệp của Chính phủ là tạo điều kiện, tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp (DN) nhưng lại đề nghị điều chỉnh chính sách thuế một cách đột ngột như dự thảo Tờ trình của Chính phủ là chưa thực sự phù hợp. Đây là quan điểm được Ủy ban Tài chính - Ngân sách đưa ra khi thẩm tra dự án Luật Thuế bảo vệ môi trường (sửa đổi) tại phiên họp thứ 14 của Ủy ban TVQH chiều 13/9.

Tăng thuế đột ngột là không phù hợp

Liên quan đến vấn đề nóng nhất khi thảo luận về Luật Thuế bảo vệ môi trường (BVMT) - vấn đề điều chỉnh gấp đôi khung thuế đối với xăng dầu, Ủy ban Tài chính - Ngân sách cho rằng, việc so sánh về tỷ lệ thuế trên giá cơ sở của Việt Nam với một số nước đang ở mức thấp (37,49% đối với xăng) như Tờ trình của Chính phủ để làm căn cứ điều chỉnh mức thuế BVMT là chưa phù hợp với thực tế thu nhập của người dân Việt Nam (thấp so với các nước trong khu vực và trên thế giới), dẫn đến chi phí cho xăng, dầu so với thu nhập của người dân Việt Nam chiếm tỷ trọng rất cao.

Bộ Tài chính cũng chưa làm rõ được lộ trình cắt giảm thuế nhập khẩu đối với xăng, dầu và số giảm thu ngân sách Nhà nước từ xăng, dầu theo lộ trình cắt giảm này; chưa có đánh giá tác động trong trường hợp điều chỉnh lên mức trần đối với xăng, dầu sẽ góp phần tăng thu ngân sách bao nhiêu, tác động như thế nào đến sản xuất trong nước và đời sống của người dân, cũng như tăng trưởng kinh tế; chưa làm rõ cơ sở khoa học về mặt định lượng, các số liệu phân tích, chứng minh việc nâng mức trần khung đối với xăng, dầu trong khung thuế hiện hành, mà đề xuất cơ sở tăng thuế theo định tính là chưa thực sự thuyết phục.

Theo quan điểm của cơ quan thẩm tra Luật, xăng, dầu là mặt hàng thiết yếu cho toàn xã hội, là đầu vào của hầu hết các ngành, lĩnh vực sản xuất và đời sống của người dân và mức thuế cụ thể đối với xăng, dầu hiện nay vẫn chưa điều chỉnh tăng đến mức trần đã được quy định tại luật hiện hành. Trong khi thông điệp của Chính phủ là tạo điều kiện, tăng tính cạnh tranh và tháo gỡ khó khăn cho DN nhưng lại đề nghị điều chỉnh chính sách thuế một cách đột ngột như dự thảo Tờ trình là chưa thực sự phù hợp. Bởi trong cơ cấu về số thu từ các đối tượng chịu thuế BVMT, thu thuế BVMT đối với xăng, dầu chiếm tới 93,4% tổng số thu thuế BVMT trong giai đoạn 2012-2016, trong khi xăng dầu không phải là đối tượng gây ô nhiễm môi trường lớn nhất trong các sản phẩm gây ô nhiễm môi trường, song lại tiếp tục điều chỉnh ở mức trần cao gấp 2 lần mức trần hiện nay là chưa thực sự phù hợp.

Từ những lý do trên, Thường trực Ủy ban Tài chính ngân sách đề nghị Chính phủ cần làm rõ cơ sở khoa học để đề xuất nâng mức trần khung đối với xăng, dầu lên gấp 2 lần như Dự thảo luật. Đồng thời, đánh giá tác động đến hoạt động sản xuất kinh doanh và sức cạnh tranh của DN, đời sống của người dân, tăng trưởng kinh tế và tác động đến việc định hướng hạn chế sử dụng sản phẩm gây ô nhiễm môi trường là xăng, dầu như mục tiêu của thuế BVMT (đặc biệt, đánh giá tác động đến giá vận tải, giá hàng hoá của các mặt hàng thiết yếu...) để làm căn cứ xác định việc điều chỉnh tăng khung thuế BVMT đối với xăng, dầu như Tờ trình của Chính phủ. Đồng thời, việc điều chỉnh tăng phải phân kỳ, có lộ trình phù hợp với tăng trưởng kinh tế, sức chịu đựng của người dân và DN.

“Lý” của Bộ trưởng chưa thuyết phục được Thường vụ Quốc hội

Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân cho biết, sau khi nghiên cứu tờ trình của Chính phủ, báo cáo của cơ quan thẩm tra và lắng nghe dư luận xã hội thì thấy, trong tình hình hiện nay, đưa ra việc tăng thuế suất là không thuận, bởi Thủ tướng đang muốn tháo gỡ khó khăn cho DN, tạo không khí phấn khởi làm ăn. Trong khi đó, Chủ tịch Quốc hội cũng đánh giá quan điểm giữa cơ quan soạn thảo và cơ quan thẩm tra còn đang… xa nhau quá, nên đề nghị Bộ Tài chính cần báo cáo Chính phủ chuẩn bị kỹ thêm.

“Luật này cần chuẩn bị toàn diện, bao quát hơn đối tượng chịu thuế BVMT. Để ổn định cho nhân dân, kinh tế phát triển, DN đỡ khó khăn cần quản lý thu tốt hơn, giải quyết tồn đọng thuế, trốn thuế, khai thác thêm nguồn thu ngân sách. Việc thực hiện chính sách thuế ổn định cũng làm cho người dân và doanh nghiệp ổn định yên tâm sản xuất. Do đó tính thuyết phục trong tờ trình chưa cao”, Chủ tịch Quốc hội nhận xét.

Theo Phó chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển, nếu tăng thuế xăng, dầu lên gấp 2-3 lần sẽ khiến người mua băn khoăn. “Khung thuế tăng lên chưa áp dụng ngay, song sẽ tạo tâm tư cho người dân”, ông Hiển nói. Theo ông, do luật còn nhiều ý kiến khác nhau, nhất là giữa cơ quan soạn thảo và cơ quan thẩm tra về phạm vi sửa đổi, khung thuế, thời điểm tính thuế, thời hiệu nên nếu đưa ra Quốc hội sẽ khó thuyết phục.

Cho rằng, một số giải trình của Bộ trưởng Bộ Tài chính “nghe cũng có lý”, tuy nhiên, Phó chủ tịch Quốc hội nói cái lý ấy chưa thuyết phục được TVQH, vì vậy, đề nghị Bộ trưởng Bộ Tài chính báo cáo Chính phủ, đề nghị Chính phủ cân nhắc, tiếp thu đầy đủ ý kiến của Ủy ban Tài chính ngân sách, hoàn thiện thêm dự thảo Luật.

Tăng gấp đôi thuế xăng dầu: Thường vụ Quốc hội không chấp thuận