Không thể chấp nhận việc thỉnh vong ở chùa Ba Vàng

Sau khi báo chí phản ánh thông tin về việc chùa Ba Vàng (Uông Bí, Quảng Ninh) tổ chức gọi vong thu hàng trăm tỷ, dư luận không khỏi xôn xao, ngay khi xuống sân bay từ chuyến công tác ở An Giang về Hà Nội, Thượng tọa Thích Đức Thiện - Tổng Thư ký kiêm Phó Chủ tịch Hội đồng trị sự Giáo hội Phật giáo Việt Nam đã có cuộc trao đổi với PV về sự việc, cũng như lý giải rõ hơn những triết lý sâu xa trong đạo Phật.

Tăng ni, phật tử bất bình về sự việc ở chùa Ba Vàng

Thưa Thượng tọa, với tư cách là lãnh đạo Giáo hội Phật giáo Việt Nam, ông có suy nghĩ gì khi đọc và xem những thông tin báo chí phản ánh về sự việc xảy ra ở chùa Ba Vàng “thỉnh vong giải nghiệp” thu hàng trăm tỷ?

Tôi đọc thông tin đó khi đang trên xe từ TP.HCM đi Tịnh Biên, An Giang. Lúc đó, tôi cảm giác rất buồn cho hình ảnh của Phật giáo. Trong bối cảnh chúng tôi đang nỗ lực tập trung cho Đại lễ Vesak, đáng lẽ phải đón nhận nhiều tin vui như các vị sư xuất hiện ở những vùng khó khăn, hoặc nhiều ngôi trường được xây dựng… lại phải đón nhận tin rất buồn, định hướng sai cho xã hội.

Sau đó, tôi nhận được nhiều tin nhắn, điện thoại của lãnh đạo Giáo hội, bày tỏ bức xúc về vụ việc chùa Ba Vàng. Mới đây, tôi được tin nhắn của một thượng tọa ở Kiên Giang nói rằng, tất cả các tăng ni, phật tử trên cộng đồng mạng rất bất bình chuyện ở chùa Ba Vàng cũng như giải thích của chùa Ba Vàng.

Đây là việc rất buồn. Không chỉ tôi mà tất cả các tăng ni, phật tử cũng rất bất bình về chuyện này. Nhưng dù sao, sai đến đâu Giáo hội sẽ xử lý đến đó, cứ vi phạm là xử lý.

Theo Thượng tọa, sự việc ở chùa Ba Vàng ảnh hưởng như thế nào tới uy tín của Giáo hội Phật giáo Việt Nam?

Từ sau Tết Nguyên đán, báo chí phản ánh khá đậm nét về hoạt động tín ngưỡng, phật sự ở các cơ sở thờ tự, tôn giáo thuộc Giáo hội Phật giáo Việt Nam, trong đó có cả cái tốt và cái cần xem xét lại. Sau mỗi vấn đề, Giáo hội đều vào cuộc kịp thời, tuy không thể chấm dứt bất cập ngay tức thời nhưng cũng có tác dụng để các tăng ni, phật tử nhìn lại hoạt động của mình.

Sự việc xảy ra ở chùa Ba Vàng rất đáng tiếc. Giáo hội đã có văn bản chỉ đạo Ban Trị sự Giáo hội Phật giáo tỉnh Quảng Ninh tổ chức ngay buổi họp với trụ trì chùa Ba Vàng để làm rõ sự việc, đồng thời xem xét nếu đúng như báo chí phản ánh sẽ có hình thức kỷ luật nghiêm khắc với vấn đề này.

Giáo hội cũng tiếp thu và không nương nhẹ những hoạt động không đúng trong cơ sở thờ tự của Giáo hội Phật giáo Việt Nam.

Tới đây, ngày 26/3, Giáo hội sẽ tổ chức họp, kể cả việc kiểm điểm những sự việc xảy ra, căn cứ vào báo cáo của Ban Trị sự Giáo hội Phật giáo tỉnh Quảng Ninh và báo cáo của các cơ quan chức năng về sự việc ở chùa Ba Vàng.

Tôi được biết ngay sau khi báo chí phản ánh, TP Uông Bí đã làm việc với Đại đức Thích Trúc Thái Minh - trụ trì chùa Ba Vàng và sơ bộ, Đại đức đã thừa nhận việc đó xảy ra ở chùa Ba Vàng.

Không có chuyện thỉnh vong để giải oan nghiệp

Vậy giáo lý nhà Phật có cho phép nhà chùa tổ chức giải vong, thu tiền của người dân không, thưa Thượng toạ?

Nói về vong và oan gia trái chủ, giáo lý nhà Phật nhấn mạnh đến học thuyết về luân hồi, nghiệp quả. Theo giáo lý Phật giáo, con người chúng ta cấu thành từ 5 yếu tố: Sắc, thọ, tưởng, hành, thức. Sắc là vật chất, còn lại là tâm thức, tinh thần, tâm linh. Theo quy luật của Phật giáo, khi kết thúc đời sống, con người chết đi thì phần vật chất đó bị huỷ hoại, còn phần tâm thức chịu sự chi phối của nghiệp lực để luân hồi.

Vì vậy, chỉ có con người, chỉ chúng ta mới làm chủ chuyển hóa nghiệp của mình.

Đức Phật dạy ta phải tu hành, làm nhiều thiện lành, tạo nhiều thiện căn tốt, duyên tốt để chuyển hóa nghiệp của mình, chứ không có việc thỉnh một cái gì đó để giải oan nghiệp. Đức Phật không dạy việc đi thỉnh như chùa Ba Vàng đang thực hiện.

Tôi chưa tham dự lễ này ở chùa nhưng qua các video trên mạng tôi thấy có nhiều vấn đề chưa đúng với giáo lý nhà Phật.

Nếu phân tích như Thượng tọa, những sự việc xảy ra ở chùa Ba Vàng có phải là truyền bá mê tín dị đoan?

Bàn về mê tín hay chính tín thì ranh giới rất mong manh, nhưng không có việc thỉnh vong để hóa giải nghiệp oan gia, đó là cái không đúng. Nghiệp của mình là tự mình phải làm việc tốt để hóa giải cho mình. Dẫn dắt người ta đi vào con đường mê lầm, tà kiến là không đúng với chính pháp.

Những nhận định nói về việc từ bao nhiêu kiếp trước có nghiệp gì đó như ở chùa Ba Vàng, đó là cách dẫn dụ con người ta vào con đường tà kiến và mê lầm. Tôi cũng trực tiếp nghe, xem nhiều đoạn video báo chí phản ánh về một số hoạt động tại ngôi chùa này, thấy phật tử nhắc đến rất nhiều từ cúng dường, thậm chí có cả hình thức “trả góp”, đó không phải chủ trương của đạo Phật hay Giáo hội Phật giáo Việt Nam.

Việc chùa Ba Vàng thỉnh vong và nhận nhiều tiền của người dân có phải lừa đảo không, thưa Thượng tọa?

Để kết luận việc này phải chờ cơ quan chuyên môn của chính quyền. Giáo hội chỉ khẳng định việc thỉnh vong là không đúng. Việc hóa giải oan gia, nghiệp của mình do chính mình chứ không thỉnh ai cả. Còn việc thu tiền của dân có vi phạm pháp luật hay không thuộc chức trách của các cơ quan chính quyền.

Thuyết giảng xúc phạm người khác là không thể chấp nhận

Không những thế, việc phật tử của chùa Ba Vàng - bà Phạm Thị Yến khi thuyết giảng tại chùa đã nhắc đến những con người cụ thể và có những lý giải xúc phạm đến họ, cũng khiến dư luận bất bình. Điển hình như việc bà Yến dẫn chứng cô gái giao gà ở Điện Biên bị sát hại thương tâm hay việc các anh hùng liệt sỹ hy sinh đều là do họ có ác nghiệp từ nhiều kiếp trước nên bị quả báo. Thượng tọa nghĩ sao về việc này?

Việc chúng ta đem hình ảnh của nữ sinh ở Điện Biên vừa rồi bị những đối tượng xấu trong xã hội hãm hiếp và giết hại, đem câu chuyện đó để giải nghĩa cho những oan gia trái chủ hoàn toàn không đúng với tôn chỉ, giáo lý của đức Phật, không đúng với chủ trương của Giáo hội và không phù hợp với đạo đức xã hội. Chúng ta không thể chấp nhận được việc đó, nhất là khi nó xảy ra ở một ngôi chùa nổi tiếng.

Việc để phật tử thuyết giảng trong chùa thuộc trách nhiệm của trụ trì nhà chùa. Giáo hội sẽ kiểm điểm lại trụ trì ngôi chùa Ba Vàng - thành viên của Giáo hội trong chuyện này.

Hình thức xử lý nếu có vi phạm sẽ thế nào, thưa Thượng tọa?

Trụ trì chùa phải chịu trách nhiệm việc thuyết giảng tại chùa. Chùa Ba Vàng cách đây hơn 1 năm đã xảy ra xung đột với tín ngưỡng thờ Tam phủ, Tứ phủ và Giáo hội phải đứng ra giải quyết, trong đó có nhấn mạnh vấn đề thuyết giảng, tôn trọng các niềm tin, tín ngưỡng tôn giáo…

Cũng cách đây không lâu đã xảy ra xung đột giữa một vị sư tăng với phật tử Phạm Thị Yến tại chùa Ba Vàng. Đây được coi là việc tái phạm với phật tử Phạm Thị Yến. Tuy nhiên, Giáo hội không quản lý tới các phật tử mà trụ trì chùa chịu trách nhiệm.

Còn hình thức kỷ luật sẽ giao cho Ban trị sự. Giáo hội có nhiều hình thức kỷ luật như xem xét có còn đủ ủy tín và năng lực đảm nhận công việc trong Giáo hội hay không, hay việc tham gia vào các hoạt động xã hội, quản lý tăng ni, nhân sự trong chùa thế nào… Từ đó, Ban trị sự địa phương phải chịu trách nhiệm và có hình thức xử lý cụ thể.

Từ vụ việc ở chùa Ba Vàng, Giáo hội Phật giáo Việt Nam có chỉ đạo rà soát việc tương tự ở những ngôi chùa khác không?

Hiện nay, Giáo hội Phật giáo có Ban kiểm soát T.Ư, Ban pháp chế T.Ư, Ban trị sự, Giáo hội Phật giáo Việt Nam các tỉnh, thành phố cũng có ban kiểm soát và ban pháp chế thực hiện nhiệm vụ này. Không phải vì vụ việc ở chùa Ba Vàng mới làm việc đó mà đó là việc thường xuyên, liên tục. Tuy nhiên, đây là trường hợp cá biệt.

Hơn nữa, chùa Ba Vàng là ngôi chùa lớn, Quảng Ninh coi đây là điểm du lịch nên có thể nương nhẹ, lơ là trong quản lý hoặc tin tưởng sư trụ trì nên có thể nương nhẹ việc đó. Còn việc kiểm soát, chấn chỉnh hoạt động của tăng ni là việc thường xuyên.

Cảm ơn Thượng tọa!

Bộ VH-TT&DL vào cuộc

Chiều 21/3, Bộ trưởng Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch Nguyễn Ngọc Thiện yêu cầu Cục Di sản văn hóa, Cục Văn hóa cơ sở và Thanh tra Bộ làm rõ thông tin chùa Ba Vàng (TP Uông Bí, Quảng Ninh) tổ chức “gọi vong, báo oán, giải nghiệp”.

Theo yêu cầu, Cục Di sản văn hóa cần khẩn trương có văn bản gửi Sở Văn hóa Quảng Ninh yêu cầu báo cáo. Thanh tra Bộ lập đoàn công tác làm việc với các đơn vị liên quan của tỉnh Quảng Ninh để xác minh các vấn đề trên. Nếu có sai phạm ở chùa Ba Vàng, đoàn công tác phải đề xuất giải pháp chấn chỉnh. Các đơn vị báo cáo Bộ trưởng trước ngày 25/3.

Hiểu Đồng

Ban Tôn giáo Chính phủ yêu cầu báo cáo

Trao đổi với Báo Giao thông ngày 21/3, TS. Bùi Thanh Hà, Phó trưởng ban Tôn giáo Chính phủ cho biết, Ban Tôn giáo Chính phủ đã nắm được thông tin về sự việc xảy ra ở chùa Ba Vàng, nhưng để thể hiện quan điểm về việc này, trước hết phải làm rõ thực hư đúng sai của sự việc ra sao.

Theo ông Hà, Ban Tôn giáo Chính phủ đã yêu cầu tỉnh Quảng Ninh báo cáo cụ thể và hiện địa phương đang báo cáo.

Trước câu hỏi về việc quản lý Nhà nước trong vấn đề tâm linh thế nào khi các dịch vụ tâm linh ngày càng nở rộ và có nhiều biến tướng, ông Hà cho biết, ngay từ thời điểm sau Tết Nguyên đán, khi có phản ánh về tình trạng dâng sao giải hạn, Ban Tôn giáo Chính phủ đã trao đổi với Giáo hội Phật giáo Việt Nam, đồng thời có công văn đề nghị Giáo hội Phật giáo chấn chỉnh tình trạng này. Ban Tôn giáo Chính phủ cũng đã có công văn gửi UBND các tỉnh, thành phố yêu cầu siết chặt việc quản lý, cùng với đó thường xuyên kiểm tra, giám sát việc thực hiện các quy định của pháp luật trong các hoạt động liên quan đến tâm linh, tín ngưỡng.

Trước đó, Báo Lao động có bài điều tra việc tại chùa Ba Vàng xuất hiện tình trạng truyền bá vong báo oán, mỗi năm thu trăm tỷ đồng. Đáng chú ý, ngay sau khi bài viết được đăng tải và chia sẻ rộng rãi trên mạng xã hội, nhiều người dân đã bày tỏ sự lo lắng và hoang mang trước sự việc này.

Lãnh đạo TP Uông Bí khẳng định, ngay khi tiếp nhận thông tin, UBND thành phố đã nhanh chóng thành lập đoàn công tác chuyên môn đến làm việc trực tiếp tại chùa Ba Vàng và sẽ báo cáo cụ thể với UBND tỉnh Quảng Ninh.

Hoài Vũ

Chùa Ba Vàng quy tụ cả nghìn phật tử để minh oan

Chiều 21/3, tại chùa Ba Vàng tổ chức một cuộc gặp mặt quy tụ khoảng hơn 1.000 phật tử, chương trình được tổ chức khá chuyên nghiệp.

Tình hình khá căng thẳng khi một số phật tử đứng lên nói gay gắt về bài phóng sự trên báo. Một phật tử đứng lên hỏi: “Các anh chị phóng viên đến đây với mục đích gì?”. Sau đó, người dẫn chương trình xoa dịu tình hình bằng cách mời nữ phật tử chia sẻ những câu chuyện của mình.

Trong cuộc gặp mặt này, các phóng viên được mời chứng kiến, được đặt các câu hỏi với phật tử. Người dẫn chương trình mặc trang phục phật tử nói về lý do của cuộc gặp mặt, gợi ý phật tử lên tiếng về phóng sự kể trên.

Theo đó, nhà chùa cho rằng phóng sự điều tra này gây tổn thất nghiêm trọng cho nhà chùa, ảnh hưởng tới phật tử. Sau mỗi câu hỏi của người dẫn chương trình, các phật tử khác xung phong lên hưởng ứng. Đa số ý kiến của họ đều tin vào “oan gia trái chủ”, niềm tin đối với sư trụ trì và bà Phạm Thị Yến. Có người còn phát biểu tôn sùng sư trụ trì và bà Yến là “người sinh ra tôi lần thứ hai”.

Khi phóng viên báo chí đặt câu hỏi về nội dung bài báo cho rằng nhà chùa gieo rắc mê tín dị đoan, thu lời hàng trăm tỷ đồng, người dẫn chương trình cho biết vấn đề này sư trụ trì sẽ trả lời sau.

Trong cuộc họp mặt, gần 20 phật tử đứng lên kể những câu chuyện về sự “thần kỳ” của chùa Ba Vàng và bà Phạm Thị Yến. Những câu chuyện như không có con, đi khắp nơi chữa trị nhưng không khỏi, mắc bệnh hiểm nghèo, làm ăn thất bát... đến tu tập tại chùa đều được toại nguyện. Có vẻ nhằm tập trung thông tin tới các nhà báo, Ban tổ chức cũng giới thiệu một phụ nữ. Chị này tự giới thiệu từng là phóng viên, cộng tác viên của một số báo đồng thời nói về việc mình bị bệnh hiểm nghèo, nhờ việc đến chùa mà giờ đây được mạnh khỏe. Toàn bộ buổi gặp mặt đều nhằm nói lên công quả của sư trụ trì và bà Yến, đồng thời phản ứng với phóng sự điều tra của báo chí.

Theo nội dung bài báo trên Báo Lao động, chùa Ba Vàng đã tổ chức “truyền vong báo oán”, mỗi năm thu cả trăm tỷ đồng (trong đó mỗi trường hợp phải nộp từ 5 triệu đến cả chục triệu đồng). Trong video đăng tải trên mạng xã hội, bà Phạm Thị Yến, Chủ nhiệm Câu lạc bộ Cúc Vàng tập tu lục hòa chùa Ba Vàng, nói trước đám đông hiện tượng “ma nhập” rất nhiều, mọi người phải dùng tiền hoặc làm công quả thì mới chữa được. Bà Yến cũng giải thích nguyên nhân nữ sinh giao gà ở Điện Biên bị sát hại là “ác nghiệp của bạn ấy trong tiền kiếp và duyên trong hiện tại cộng lại”.

Việt Hòa

Video: Sư thầy "phản pháo" báo Lao động: Nhà báo biết gì về tâm linh?