Khủng bố 11/9: Ông Obama phủ quyết việc kiện Ả rập Saudi

Tổng thống Mỹ Barack Obama tại Nhà Trắng hôm 22/9 (Ảnh: NY Times)

Theo đó, Tổng thống Mỹ Barack Obama hôm 22/9 đã phủ quyết dự luật cho phép khởi kiện chính phủ Ả Rập Saudi trong vụ 11/9. Lý do được ông Obama viện dẫn là vấn đề “an ninh quốc gia”. Tuy nhiên, Quốc hội Mỹ vẫn có quyền “lật lại” quyết định này. 

Trước đó, dự luật JASTA (tạm gọi là Đạo luật Chống tài trợ khủng bố) từng bị Nhà Trắng “gạt đi” và đình trệ trong nhiều tháng liền cuối cùng đã được Thượng viện Mỹ thông qua hồi tháng 5 năm nay. Hạ viện Mỹ cũng đã thông qua JASTA hồi đầu tháng này, theo NY Times.

Trước đó, một báo cáo mật của Quốc hội Mỹ từng hé lộ, trong số 15/19 tên không tặc tấn công vào các địa điểm quan trọng của Mỹ ngày 11/9/2001 là công dân Saudi Arabia, đồng thời cáo buộc Chính phủ Saudi Arabia “đứng sau” vụ tấn công này. Trước đó, gia đình Hoàng tử Bandar bin Sultan - Đại sứ Saudi Arabia tại Mỹ năm 2001 từng bị cáo buộc tài trợ 130.000 USD cho một kẻ huấn luyện của 2 tên không tặc.

Theo Reuters, nếu trở thành luật, JASTA sẽ dỡ bỏ quyền miễn trừ quốc gia vốn ngăn cản các vụ kiện nhằm vào các Chính phủ và các nước bị cho là dính líu tới các vụ khủng bố trên đất Mỹ. Ví dụ, JASTA cho phép những người sống sót và thân nhân gần 3.000 người thiệt mạng trong vụ khủng bố 11/9 kiện Saudi Arabia cũng như một số nước liên quan để đòi bồi thường thiệt hại.

Trong trường hợp này, các vụ kiện sẽ do Tòa án Liên bang ở New York phân xử. Bên nguyên sẽ phải chứng minh Saudi Arabia đã tham gia các vụ tấn công vào Trung tâm Thương mại Thế giới (WTC) và Lầu Năm Góc.

Về phần mình, Saudi Arabia phủ nhận các cáo buộc liên quan tới vụ khủng bố 11/9 và dọa sẽ bán khoảng 750 tỷ USD trái phiếu kho bạc và các tài sản trên đất Mỹ nếu dự luật trở thành luật. Ông Adel bin Ahmed al-Jubeir - Ngoại trưởng Saudi Arabia hồi tháng 5 năm nay phản đối gay gắt: “Điều mà Mỹ đang làm là tước đi nguyên tắc miễn trừ chủ quyền, biến luật pháp quốc tế thành luật rừng”.

Xem video Tổng thống Mỹ Obama hát tặng sinh nhật con gái:

Ông Obama cho rằng, dự luật JASTA sẽ ảnh hưởng xấu tới an ninh nước Mỹ và tổn hại đồng minh bằng việc chuyển những vấn đề liên quan khủng bố từ tay quan chức chính phủ sang tòa án. Chưa kể việc này sẽ tạo ra một tiền lệ về việc kiện tụng nước ngoài tại Mỹ. "Dự luật có thể sẽ đe dọa những giá trị lâu dài vốn đang bảo vệ nước Mỹ, lực lượng của chúng ta, nhân sự của chúng ta", ông Obama tuyên bố. Một đạo luật ban hành năm 1976 của Mỹ cho phép các quốc gia được quyền miễn trừ khỏi các vụ kiện tụng tại Mỹ, NY Times cho hay.

Song, luật pháp Mỹ quy định, Quốc hội nước này vẫn có quyền lật lại quyết định của Tổng thống. Chỉ cần 2/3 nghị sĩ ở cả Thượng viện và Hạ viện đồng thuận, dự luật vẫn sẽ được thông qua bất chấp Tổng thống phủ quyết.

Nếu điều này xảy ra, đây sẽ là lần đầu tiên trong cả hai nhiệm kỳ của Tổng thống Barack Obama, Quốc hội Mỹ lật lại một quyết định phủ quyết của ông. 

Saudi Arabia đổ "tiền tấn" cho Hillary Clinton tranh cử