Kiến nghị cân nhắc việc ngừng tạm nhập, tái xuất khẩu trang, găng tay y tế

Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) vừa góp ý vào Dự thảo Thông tư quy định về việc tạm ngừng kinh doanh tạm nhập, tái xuất mặt hàng khẩu trang y tế, găng tay y tế và bộ trang phục phòng, chống dịch.

Theo đó, Bộ Công thương rằng: Một số doanh nghiệp đang lợi dụng chủ trương tạm nhập, tái xuất hàng hóa để buôn lậu, gian lận thương mại và chuyển tải bất hợp pháp khẩu trang y tế và đồ bảo hộ lao động. Nguy cơ này xuất hiện trong tình hình dịch bệnh dẫn đến nhu cầu sử dụng khẩu trang y tế và đồ bảo hộ y tế tăng cao.

Cơ quan soạn thảo tại công văn 6268/BCT-XNK năm 2021 cũng nhận định diễn biến dịch bệnh Covid-19 còn diễn biến phức tạp, chưa thể sớm kiểm soát, vẫn tiềm ẩn nguy cơ buôn lậu, gian lận thương mại và chuyển tải bất hợp pháp. Do vậy, Dự thảo tiếp tục sử dụng biện pháp tạm ngừng kinh doanh tạm nhập, tái xuất mặt hàng này.

Tuy nhiên, theo VCCI, việc ban hành các quy định trong Thông tư về tạm ngừng kinh doanh tạm nhập, tái xuất mặt hàng khẩu trang, găng tay y tế, trang phục phòng chống dịch là biện pháp can thiệp trực tiếp vào hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp.

Do vậy, trước khi ban hành, cơ quan soạn thảo cần đánh giá tác động một cách thận trọng dựa trên tình hình thực tế; Trong đó có tính đến sự thay đổi của tình hình.

Bởi buôn lậu, gian lận thương mại một mặt hàng nào đó xảy ra khi phụ thuộc vào lợi nhuận tiềm năng của mặt hàng đó tại một thời điểm nhất định.

VCCI cho rằng, một trong các yếu tố quan trọng quyết định tình trạng này là nhu cầu thị trường; Nhất là khi có tình trạng khan hiếm mặt hàng đó. Xem xét tình trạng thị trường khẩu trang năm 2021 cũng cho thấy có những thay đổi lớn so với năm 2020.

Đơn cử, không xảy ra tình trạng khan hiếm hàng diện rộng hoặc cục bộ trên thị trường do thiếu, khan hiếm hoặc ép hàng làm giá như năm 2020.

Hay dù có xảy ra tình trạng thiếu trang thiết bị (trong đó có khẩu trang, găng tay, trang phục chống dịch) trong các cơ quan phòng, chống dịch, nhưng đó không phải do việc thiếu hàng hóa trên thị trường.

Trong khi, năng lực sản xuất khẩu trang, găng tay y tế đã được đảm bảo khi số liệu cho thấy, tính đến 5/2020, năng lực sản xuất khẩu trang y tế của Việt Nam ít nhất đạt khoảng 200 triệu/tháng.

Tình hình dịch bệnh trong năm 2022, dù khó lường, nhưng cũng đã được đảm bảo một phần nhờ việc tiêm chủng vaccine diện rộng. Thực tế, những tuần đầu mở cửa sau giãn cách xã hội đã không ghi nhận sự đột biến nào về số lượng người nhiễm COVID-19 mới.

Như vậy, có cơ sở để nhận định rằng thị trường các mặt hàng này trong năm 2022 sẽ diễn biến không phức tạp như năm 2020, dẫn đến lợi nhuận - vốn là yếu tố thu hút hoạt động buôn lậu, chuyển tải bất hợp pháp có thể biến mất.

Từ những phân tích trên, VCCI đề nghị cơ quan soạn thảo nghiên cứu, cân nhắc lại việc ban hành Thông tư này, ít nhất là trong tình trạng tình hình đã có thay đổi và chưa có đủ thông tin và số liệu thể hiện tính nghiêm trọng và nguy cơ của vấn đề này.

Kiến nghị xây dựng Nghị định quản lý sử dụng nhãn hiệu Gạo Việt Nam