Ký khống mua điện mặt trời giá cao: Cán bộ điện lực bị qua mặt hay bắt tay?

Dư luận có quyền nghi ngờ về sự khuất tất khi điện lực địa phương ký hợp đồng nâng khống công suất gấp hàng chục lần thực tế để “rút ruột” tiền Nhà nước.

Né tránh báo chí

Theo tìm hiểu của Báo Giao thông, ngày 8/4/2021, ông Võ Văn Tư, Giám đốc Công ty Điện lực Sóc Trăng đã ký Thông báo số 1765 về việc kết quả cuộc họp xử lý kỷ luật lao động đối với CBCNV Điện lực Trần Đề.

Theo thông báo, ngày 12/1/2021, công ty đã kiểm tra hệ thống điện mặt trời mái nhà (ĐMTMN) của 5 công trình tại ấp Tổng Cáng, xã Liêu Tú, huyện Trần Đề.

Kết quả, cả 5 hệ thống ĐMTMN còn dang dở, chưa lắp đặt đầy đủ các tấm pin và inverter, các trạm biến áp đã đóng điện, công tơ đã cài đặt 2 chiều, hợp đồng đã được ký kết và khai thác trên CMIS (mỗi công trình có dung lượng trạm biến áp là 1.250 kVA và công suất điện mặt trời là 990 kWp).

Công ty đã truy xuất dữ liệu 5 công tơ tại 5 trạm nêu trên vào ngày 13/1/2021. Kết quả: 2 trạm biến áp phát công suất vào ngày 1/1/2021 ghi nhận công suất chỉ có 19,8 kW và 72 kW.

Từ đó, Hội đồng Xử lý kỷ luật lao động của công ty đã họp và thống nhất cách chức ông Lê Trương Duy Tuấn, Phó giám đốc kỹ thuật Điện lực Trần Đề; khiển trách ông Dương Hoài Du, Giám đốc Điện lực Châu Thành (nguyên Giám đốc Điện lực Trần Đề thời điểm xảy ra sự việc)…

Trong khi đó, theo nguồn tin của Báo Giao thông, ngày 31/12/2020, Công ty Điện lực Sóc Trăng cũng có đoàn đi nghiệm thu, kiểm tra 5 dự án ĐMTMN nói trên. Cũng trong chính ngày này, 5 hợp đồng mua điện “khống” công suất như Báo Giao thông đã đề cập đã được ký kết.

Như vậy, trong quá trình kiểm tra, Điện lực Sóc Trăng cũng không phát hiện được những sai phạm. Và mãi cho đến khi Công an Sóc Trăng vào cuộc, chỉ ra hàng loạt sai phạm, Công ty Điện lực Sóc Trăng mới xử lý kỷ luật những người có liên quan. Hiện, vụ việc vẫn đang được Công an tỉnh Sóc Trăng tiếp tục điều tra.

Từ thực tế này, một cán bộ ngành điện cho rằng, Giám đốc Công ty Điện lực Sóc Trăng - ông Võ Văn Tư cũng phải có trách nhiệm, vì theo quy định hiện hành, việc khảo sát, hồ sơ thiết kế, thi công đều phải thông qua và được chấp thuận bởi lãnh đạo công ty.

PV Báo Giao thông đã trực tiếp đến hiện trường công trình Hệ thống điện mặt trời áp mái tại xã Liêu Tú, sau khi vụ việc được phanh phui. Nơi đây vắng hoe không một bóng người. Cả 5 công trình nằm rải đều trên 1 khu đất, chỉ khác chủ đầu tư. Phía công an cho biết, do vụ việc đang trong quá trình điều tra nên không thể cung cấp thông tin.

Để làm rõ trách nhiệm xử lý sai phạm, PV liên hệ Điện lực Trần Đề nhưng cơ quan này từ chối tiếp xúc. PV tiếp tục liên lạc với Công ty Điện lực Sóc Trăng thì đơn vị này yêu cầu gửi câu hỏi bằng văn bản và trả lời sau.

Với những sai phạm trong ký hợp đồng mua bán điện mặt trời tại Vĩnh Long, PV đã liên hệ làm việc với Điện lực huyện Vũng Liêm nhưng cơ quan này cho biết không có thẩm quyền phát ngôn.

Khi liên hệ làm việc với Điện lực Vĩnh Long, PV được ông Nguyễn Thanh Trang, Phó giám đốc công ty cho biết: Sở Công thương ban hành văn bản thì đề nghị PV liên hệ đến Sở Công thương. “Tôi không có ý kiến”, ông này nói qua điện thoại.

Trong khi ngày 30/6, PV đã liên hệ ông Phạm Tứ Phương, Giám đốc Sở Công thương tỉnh Vĩnh Long thì ông Phương đề nghị PV liên hệ làm việc với… Công ty Điện lực Vĩnh Long (?!)

Cán bộ ngành điện có vô can?

PV tiếp tục làm liên hệ làm việc với Tổng công ty Điện lực miền Nam và được ông Nguyễn Văn Lý, Phó tổng giám đốc tổng công ty cho biết, việc phát triển hệ thống năng lượng mặt trời áp mái do các công ty điện lực tỉnh, thành phố chịu trách nhiệm.

Để thực hiện và hỗ trợ các nhà đầu tư, điện lực các tỉnh, thành phố sẽ phân cấp cho công ty điện lực cấp quận, huyện chủ động thực hiện, ký hợp đồng mua điện, tổ chức nghiệm thu theo đúng Quyết định 13 của Thủ tướng và các hướng dẫn của Bộ Công thương, Tập đoàn Điện lực Việt Nam, Tổng công ty Điện lực miền Nam.

“Mặc dù phân cấp nhưng công ty điện lực tỉnh vẫn phải chịu trách nhiệm kiểm tra, rà soát các dự án”, ông Lý khẳng định và cho biết, sau khi phát hiện những vi phạm nói trên, ngày 12/1/2021 (thời điểm này vẫn chưa mua kW nào vì chỉ mới đóng điện), Công ty Điện lực Sóc Trăng đã yêu cầu hủy hợp đồng không có công suất, còn những hợp đồng không đúng công suất thực tiễn thì điều chỉnh lại cho đúng.

Tuy nhiên, một chuyên gia ngành điện tính toán, với công suất của 5 trạm biến áp được phát hiện ở Sóc Trăng thì mỗi trạm có thể phát từ 135.000 - 150.000 kWh, tối đa có thể lên tới 160.000 kWh/tháng.

Với mức chênh lệch 600 đồng/kWh trước và sau “giờ G” (giá mua điện chốt trước ngày 31/12/2020 là 1.943 đồng/kWh, còn sau mốc thời gian đó vào khoảng 1.340 đồng/kWh), nếu sự việc không được phát hiện, thì ngành điện đã “trả thừa” cho nhà đầu tư khoảng 90 triệu đồng/tháng, tương ứng gần 1,1 tỷ đồng/năm.

Như vậy, chỉ riêng với 5 dự án nói trên, Nhà nước có nguy cơ thiệt hại gần 5,5 tỷ đồng/năm. Và con số thiệt hại có thể lên tới cả trăm tỷ đồng, nếu hợp đồng kéo dài 20 năm!

Cũng theo người gửi đơn tố cáo đến Báo Giao thông, các chủ đầu tư dự án nói trên không dễ qua mặt được cán bộ ngành điện để được ký hợp đồng. “Thậm chí không loại trừ có sự “bắt tay” thỏa thuận với khoản “lót tay” có thể lên tới cả trăm triệu đồng/hợp đồng/dự án”, người này nói.

Đây mới là nội dung tố cáo, chưa phải kết luận của cơ quan có thẩm quyền. Tuy nhiên, tấm pin mặt trời có kích thước rất lớn, nằm lộ thiên mà cán bộ ngành điện lại có thể đếm nhầm dẫn tới ký khống công suất để có lợi cho doanh nghiệp thì quả là vô lý. Nên động cơ, mục đích ký khống này rất cần được cơ quan điều tra làm rõ.

Ký khống mua điện mặt trời giá cao, “rút ruột” Nhà nước