Kỳ nhân Đất Mũi lượm đá, vá đường

Ông Hai Kháng đang vá đường

Lặng lẽ gom nhựa, vá đường

Chỉ với một chiếc búa, vài chiếc bao tải đựng nhựa đường nóng, chú Hai Kháng lặng lẽ vá từng chiếc ổ gà, ổ voi trên mặt đường. Công việc chả ai khiến, không ai thuê này được chú cặm cụi làm hết ngày này qua ngày khác, hết đoạn đường này đến đoạn đường khác...

Tôi gặp chú Hai Kháng lần đầu vào một buổi trưa, trên đường Nguyễn Trãi, phường 9, đoạn đối diện Trường Chính trị tỉnh Cà Mau. Chú lặng lẽ, lúi húi đổ nhựa đường nóng từ bao tải ra vá các ổ gà trên đường. Ban đầu tôi đoán người đán ông tuổi lục tuần, người thấp đậm, lưng hơi gù này chắc nhà gần đó nên sửa đường để tiện đi lại cho gia đình mình.

Nhưng thật bất ngờ, mấy ngày sau đó, khi đang trên đường đi U Minh công tác, tôi lại gặp chú trên đường VĐ2, phường 9, TP Cà Mau. Vẫn chiếc xe Honda 67 cũ kỹ làm bạn đồng hành dựng bên cạnh, vẫn mặc bộ quần áo bạc màu, khuôn mặt luôn biểu hiện vẻ điềm tĩnh, chú chậm rãi dùng búa, đào bới ổ gà, ổ voi trên đường rồi dùng nhựa đường lấp đầy. Đoạn đường này nhiều ổ gà hơn đường Nguyễn Trãi, ban đêm nơi này cũng không có đèn chiếu sáng. Tò mò, tôi dừng lại bắt chuyện. Chú không đáp lại mà lôi một tờ lịch cũ mang theo người ra viết trả lời tôi.

“Xin lỗi, chú làm việc cho bên nào ạ, vì sao có mỗi chú làm?”, tôi bắt chuyện.

“Mình tôi tự nguyện làm, không ai kêu, làm phước mà. Mình vá ổ gà để bà con đi an toàn và đường lâu hư”, chú trả lời. Rồi tôi hỏi tiếp: “Chú lấy nhựa đường ở đâu mà làm vậy?”.

“Lượm bên Quản Lộ Phụng Hiệp, nơi đó đang làm đường, nhựa rơi lên vỉa hè không ai gom. Gom qua đây vá, gom lúc nhựa còn nóng vá đường mới dính”, chú nói và cho biết, từ năm 2009 đến nay, sau khi con cái lớn, có công ăn việc làm ổn định, nên chú dư dả thời gian, cứ có việc gì có ích và thanh thản là chú làm.

Vừa nói chuyện, tôi vừa quan sát kỹ con người đặc biệt này. Năm nay đã 62 tuổi nhưng tay chân chú vẫn còn khá rắn chắc. Chiếc búa tạ 5 kg, dụng cụ chú làm cây đầm sau khi đổ nhựa nóng lấp ổ gà xong quá nhẹ so với thể lực của chú. Ba - ga chiếc xe Honda 67 được chế tạo để có thể chất nhiều bao tải cùng một lúc và trên cổ xe rất nhiều bó dây buộc gọn ghẽ, để khi cần cột miệng bao chứa nhựa đường là có dùng ngay.

Sau một hồi hỏi chuyện, tôi được biết chú tên Trần Vĩnh Kháng, ngụ tại khóm 4, phường 4, TP Cà Mau. Do đang bận đi công tác, nên sáng hôm sau, tôi đến phường 4, hỏi đường đến nhà chú Hai Kháng. Vừa nghe lời đề nghị của tôi, anh Minh (cán bộ làm việc tại phường 4) nói ngay: “Chú Hai không chỉ vá đường mà việc từ thiện gì ổng cũng làm. Sẵn dịp đại hội chi bộ khóm 4, tôi đang tính xuống kiểm tra công tác chuẩn bị, anh đi với tôi, xuống trụ sở khóm có người đưa anh qua nhà chú Hai”.

Xuống trụ sở khóm 4, tôi được anh Đặng Minh Trợ, Tổ trưởng Tổ bảo vệ dân phố, dẫn bộ qua nhà chú Hai. Vừa đi, anh Trợ vừa nói: “Dù đã lớn tuổi, nhưng chú Hai còn khỏe lắm. Sáng sớm, chiều tối nào cũng luyện võ. Ổng có thể đạp xe đạp từ đây vô cầu số Tư xã Tân Lộc và trở về chỉ trong vòng 1 tiếng rưỡi đồng hồ. Việc này có quay phim, in đĩa hẳn hoi”.

Đi chừng vài phút thì đến nhà chú. Trước mặt tôi là một căn nhà cổ, nói đúng hơn là một hãng nước mắm cổ có tên Huê Hương. Mái nhà vẫn còn lợp ngói âm dương. Vợ chú Hai Kháng, thím Hai (Nguyễn Kim Ngân) vui vẻ: “Huynh tôi mới mang xe đạp điện của tôi đi sửa, một lát mới về”.

Thím Hai cho biết, chú cầm tinh con Rồng (SN1952). Hai vợ chồng chú Hai Kháng lấy nhau đã 40 năm, có với nhau 8 mặt con, 4 trai, 4 gái. Thím Hai bộc bạch: “Huynh tôi tịnh khẩu đã 29 năm. Tịnh khẩu vì ông có cơ duyên với Phật, làm theo điều răn của Phật, không nói mà làm điều thiện. 29 năm qua, vợ chồng hòa thuận cùng nuôi dạy con cái nên người. Cuộc sống gia đình tôi không khá giả gì, nhìn lên không bằng người, nhưng nhìn xuống thấy bao người còn khổ hơn mình, nhất là con cái ngoan hiền, hiếu thảo, đứa nào cũng nên người là vợ chồng mãn nguyện rồi”.

Tính đến nay, đã 31 năm, cả nhà chú Hai Kháng ăn chay trường, đó cũng là thời gian chú bỏ nghề làm nước mắm và không sát sinh chuyển sang nghề sạc bình ắc quy và sửa xe đạp.

Ông Hai Kháng sửa xe cũ để tặng học trò nghèo

Người không nói mà làm

Hành trình vá đường, sửa cầu của chú Hai Kháng nhận được sự tiếp sức đắc lực của con cái. Không chỉ đi nhặt nhựa đường rơi vãi vá lộ, khi chứng kiến những tuyến đường bê tông đâu đó bị bong tróc, sụm ổ gà, chú Hai viết ra giấy để các con biết yêu cầu của mình: “Ba muốn mua xi măng, cát, đá vá lộ”. Thế là các con đưa tiền cho ông làm việc giúp đời. Năm rồi, anh con trai thứ năm cũng học theo cha góp tiền xây cầu nông thôn.

Chú Hai Kháng cũng thường xuyên ghé các vựa phế liệu tại TP Cà Mau mua xe đạp bỏ đi, mang về sửa lại trao tặng học sinh nghèo. Bên hiên nhà chú Hai có một kho phụ tùng xe. Mua xe đạp phế liệu mang về, chú dỡ ra. Thứ gì còn xài được thì lau chùi, vô dầu mỡ, cất đi, thứ không xài được thì bán phế liệu trở lại. Những thứ còn xài được ráp với nhau thành xe đạp mới. Học sinh nghèo trong xóm, học sinh tại các vùng lận cận thuộc phường Tân Xuyên, xã An Xuyên không có xe thì tìm đến ông Hai xin cho cháu chiếc xe đi học. Cứ như thế, hàng trăm chiếc xe đã đồng hành cùng bọn trẻ đến trường. Khai giảng năm học 2014 -2015 vừa rồi, để học sinh nghèo trường Tiểu học An Xuyên cháu nào cũng có xe đến lớp, chú Hai Kháng ngày đêm không ngơi tay sửa, lắp ráp 20 chiếc xe đạp tặng học sinh nghèo.

Tôi gặp chú Hai Kháng trong căn nhà của mình. Như thường lệ, chú rút trong túi áo ra một xấp giấy lịch cũ và viết: “Tôi phải đi gom nhựa rơi vãi, đi vá ổ gà ngay ngã tư đường Trần Hưng Đạo – Bùi Thị Trường”. Viết xong chú bước vào trong nhà chuẩn bị đồ nghề chất lên chiếc xe 67 và lên đường.

Bám theo chú, lần đầu tiên trong cuộc đời mình, tôi chứng kiến một người dùng tay không móc từng mảnh nhựa đường nóng còn ướt dưới các kẽ cống thoát nước trên đường bỏ vào bao tải. Những người đi đường nhìn chú Hai với con mắt hiếu kỳ, có lẽ họ đang nghĩ ông già được người ta mướn móc nhựa đường cho nước có đường thoát.

Sau khi đã gom đủ số lượng nhựa đường cần dùng, chú Hai Kháng chất lên xe. Đến giữa đường Trần Hưng Đạo, ngay ngã tư giao nhau với đường Bùi Thị Trường là một ổ voi. Lấy mấy cái bao tải màu trắng để gần vị trí ổ voi cảnh báo người qua lại, chú Hai bắt đầu vá đường… 10 phút sau, mọi việc đã xong. Người đi đường qua đoạn này ít ai biết rằng, trước đó không lâu nơi họ đi qua có một ổ voi nguy hiểm.

Chia tay chú Hai Kháng, tôi không nói mà viết lại mấy dòng: “Con cảm ơn chú. Con đã cảm nhận được thế nào là tịnh khẩu, là người không nói mà làm...”.

Mỗi ngày, mỗi chiến sỹ cố gắng thực hiện một việc tốt