“Làng cưa Bom” xứ Nghệ ngày ấy, bây giờ

Người dân thu mua bom mìn về cưa cắt lấy thuốc nổ và vỏ sắt bán kiếm lời. (Ảnh minh họa).

Cách thị trấn Diễn Châu (Nghệ An) chừng 5km theo đường QL1A, chúng tôi dừng chân tại xóm Trung Thành, xã Diễn Hồng, nơi đây một thời được mệnh danh “ xứ đồng nát”, “làng cưa Bom” bởi nghề thu mua phế liệu và tái chế vỏ bom mìn đã trở thành ngành nghề mưu sinh chính của cả làng.

“Làng cưa Bom” một thời nổi danh xứ  Nghệ

Không khó khăn khi chúng tôi hỏi đường về “làng cưa Bom” của một miền quê Xứ Nghệ,  bởi năm 2001 hầu hết người dân nơi đây đều sống bằng nghề thu mua và kinh doanh tái chế phế liệu như vỏ chai nhựa, sắt vụn, lông gà, lông vịt,... và kể cả vỏ bom đạn chiến tranh còn sót lại.

Được một người bạn dẫn đường , chúng tôi tìm về xóm Trung Thành xã Diễn Hồng  (Diễn Châu), nơi đây từng rộ lên tình trạng thu mua vỏ bom đạn , mìn. Bình thường, người dân nơi đây đi thu mua phế liệu, vỏ bom khắp các huyện trong tỉnh như  Yên Thành, Nghi Lộc, Quỳnh Lưu... và còn gom Bom từ nhiều nơi bên nước bạn Lào. Toàn bộ Bom, sau đó được xử lý sơ qua, sẽ được lái thương gom lại rồi vận chuyển bằng xe tải về nhập cho các chủ đại lý ở Diễn Hồng. Phần việc nguy hiểm nhưng kiếm lời cao được chính người dân Diễn Hồng thực hiện là tháo kíp, cưa bom lấy những vụn thuốc nổ còn sót lại để bán.

Những quả bom, đầu đạn được cưa cắt tháo kíp nổ chất đống cao là cảnh tượng phổ biến ở Diễn Hồng cách đây hơn chục năm

Một người dân ở xóm Trung Thanh cho biết, “Trước đây,  hình ảnh hàng chục thanh niên ngồi vệ đường chờ bốc hàng đã trở nên quen thuộc. Những quả bom với đủ kích cỡ khác nhau đã được chuyền tay, hạ thổ, rồi chất thành những đống cao. Trong làng nơi đâu cũng nghe tiếng cưa đục chan chát, tiếng loạng xoạng của kim loại làm cho inh tai, nhức óc”.

Việc thu mua, vận chuyển, cưa và tái chế vỏ bom, đạn, giúp nhiều gia đình trở nên giàu có nhanh chóng. Nhiều hộ giàu đến mức có tiền xây nhà lớn, sắm xe, mở xưởng chỉ với vài năm làm nghề thu mua phế liệu và tái chế bom mìn. Thế nhưng, cũng nhiều gia đình rơi vào bi kịch đau thương khi “con mất cha, vợ mất chồng”.

Năm 2003, mỗi lần nhắc đến người dân nơi đây còn chưa hết hoang mang, khiếp sợ, bởi trong quá trình cưa bom, tháo kíp lấy thuốc nổ, quả bom bỗng nhiên phát nổ lấy đi tính mạng của hai anh em trong gia đình. Đó là trường hợp của anh Hồ Ngọc Minh (1975) và anh Nguyễn Văn Bình (1979, đều trú xóm Trung Thành) được biết họ anh rể em vợ, chỉ vì miếng cơm, manh áo mà các anh đã phải đánh đổi cả tính mạng.

Năm 2007,  một quả bom nữa lại nổ, cũng lấy đi tính mạng của anh Nguyễn Văn Trinh,  trú xóm Trung Thành, Diễn Hồng, khi anh đang cưa bom kiếm tìm thuốc nổ, đây là hồi chuông cảnh tính cho những ai dám đưa tính mạng ra đặt cược với bom, mìn.

“Làng cưa bom” với bộ mặt mới

Sau liên tiếp hai vụ nổ lớn xảy ra ở xóm Trung Thành ( Diễn Hồng). Làng quê này bỗng yên bình hơn. Người dân bắt đầu biết sợ bom mìn, hầu hết bom mìn, đầu đạn được mua về đều trong tình trạng “sạch” nguyên vỏ thép, không còn thuốc nổ, kíp nổ hay bất cứ thứ gì gây nguy hiểm đến tính mạng.

Đặc biệt, UBND Tỉnh Nghệ An đã phê duyệt và cho thành lập KCN nhỏ Diễn Hồng. Đây là nơi tập trung tất cả các chủ đại lý chuyên thu mua phế liệu tạo thành một khối liên kết trong việc tái sản xuất và sử dụng. Điều quan trọng đó là khi sản xuất tập trung công tác kiểm tra, giám sát và quản lý của cơ quan nhà nước đối với các hộ kinh doanh “nghề nguy hiểm” này được thực hiện một cách chặt chẽ hơn.

Một góc của bãi tập kết phế liệu tại KCN nhỏ Diễn Hồng

Năm 2014, KCN nhỏ Diễn Hồng được thành lập trong sự vui mừng của bà con nhân dân. Ông Nguyễn Văn Tân - xóm trưởng xóm Trung Thành cho biết: “Từ khi có KCN Diễn Hồng, ở làng Trung Thành mọi thứ đã được khởi sắc, trước đây khi các hộ kinh doanh cho sản xuất và tái chế phế liệu khói bay ngùn ngụt cả làng, không lúc nào ngơi tiếng búa. Giờ đây làng sạch tinh không còn tiếng leng ceng, đục, cưa bom, mìn nữa. Người dân trong xóm cũng đã cam kết chung tay, phát giác và trình báo chính quyền địa phương các gia đình thu mua và tập kết phế liệu là bom, đầu đạn, mìn”

Trao đổi với Báo Giao Thông, ông  Bùi Đình Huy - Phó chủ tịch UBND xã Diễn Hồng cho biết, “Trong hai năm trở lại đây từ khi có KCN nhỏ Diễn Hồng, UBND xã đã kết hợp với các xóm, tập trung rà soát các hộ chuyên kinh doanh phế liệu gom lại một mối, tạo thành một khối liên kết chuyên thu mua phế liệu, nhằm tái sản xuất tại khu công nghiệp Diễn Hồng. Do KCN xa dân cư nên sẽ giảm thiếu được tình trạng ô nhiễm môi trường như khói, mùi và các chất độc hại”.

Ngoài ra, chúng tôi cũng thường xuyên cho kiểm tra ở KCN nếu thấy tình trạng mua, cưa, đục lấy thuốc nổ, chúng tôi sẽ trình báo lên cấp trên xử lý nghiêm để tránh tình trạng cháy nổ xảy ra ảnh hưởng tới tính mạng của người dân.

Chủ tịch Hà Nội tới hiện trường vụ nổ kinh hoàng ở Văn Phú