Lợi cả đôi đường

Lưu lượng xe lưu thông trên cao tốc Hà Nội - Hải Phòng còn rất thấp, kể cả các khung giờ cao điểm

Từ khi thu phí không dừng (ETC), Đài Loan áp dụng thu phí theo kilomet và điều chỉnh linh hoạt tùy thời điểm để đảm bảo công bằng và rẻ hơn.

Nếu bạn lưu thông ngắn, khoảng dưới 20km gần như hoàn toàn không phải trả phí; Ngược lại, lưu thông dài khoảng trên 200km, sẽ được giảm giá. Vào những dịp lễ, Tết, để khuyến khích mọi người di chuyển sớm, phân tán lưu lượng xe, tránh tắc đường, phí được giảm 20% so với ngày thường. Còn ngược lại, mức phí tài xế phải trả sẽ cao hơn. Tất cả các mức phí này đều được công khai, minh bạch và đa phần mọi người đều vui vẻ trả tiền.

Không chỉ Đài Loan, nhiều quốc gia khác trên thế giới cũng áp dụng biện pháp thu giá linh hoạt này. Nhật Bản cũng đang tính toán thu phí đường cao tốc theo giờ để điều chỉnh lưu lượng xe, hạn chế tắc đường và xác định những khung giờ cụ thể tăng/hạ phí để người điều khiển phương tiện không bị mơ hồ.

Ở Việt Nam, không ít lĩnh vực áp dụng việc thu phí hoặc tính giá theo giờ cao điểm, thấp điểm, trong đó rõ nhất là giá điện. Hay như xe Uber, Grab, thời gian thấp điểm giá cước rất rẻ, nhưng giờ cao điểm, nhất là dịp lễ, Tết, hay thời tiết không thuận lợi, giá cước có thể tăng gấp nhiều lần.

Còn với lĩnh vực thu giá đường bộ, hiện vẫn chưa có tuyến đường nào áp dụng. Tổng công ty Đầu tư phát triển đường cao tốc VN (VEC) đã có lần đề xuất phương án điều chỉnh mức phí qua trạm thu giá Long Phước trên tuyến cao tốc TP.HCM - Long Thành - Dầu Giây theo giờ. Theo đó, mức phí vào giờ cao điểm sẽ tăng gấp hai lần, đồng thời vào giờ thấp điểm sẽ giảm một nửa với mục đích kéo giảm ùn tắc giao thông. Tuy nhiên, đề xuất này vẫn chưa được các cơ quan chức năng chấp thuận.

Chủ đầu tư tuyến cao tốc Hà Nội - Hải Phòng cũng tính tới giải pháp này với mong muốn nâng cao hiệu quả cho tuyến đường. Dù được coi là tuyến cao tốc hiện đại nhất cả nước với vốn đầu tư hàng chục nghìn tỷ đồng, nhưng thời gian qua, lưu lượng xe vẫn thấp, chưa đạt được hiệu quả khai thác. Một trong những nguyên nhân theo cánh tài xế là giá vé quá cao. Dù chủ đầu tư đã chủ động giảm giá cho một số loại xe nhưng vẫn chưa hút được thêm phương tiện.

Chắc chắn việc thu giá linh hoạt theo giờ sẽ còn có những ý kiến trái chiều và chờ quyết định của các cơ quan chức năng. Tuy nhiên, cơ sở pháp lý hiện nay là theo Luật Giá thay vì phí như trước, nên hoàn toàn có cơ sở để triển khai, miễn sao đảm bảo công khai, minh bạch, công bằng, dựa trên cơ sở khoa học và được người dân, lái xe chấp nhận để hút thêm được nhiều xe lưu thông trên đường. Nếu triển khai thành công sẽ vừa đảm bảo hiệu quả đầu tư dự án, vừa phát triển KT-XH cho địa phương, kéo giảm ùn tắc giao thông.

Thu giá đi cao tốc theo giờ được không?