Luật Đường bộ: Làm rõ quy định về kinh doanh vận tải bằng xe ô tô

Hoàn thiện cơ chế, chính sách kết cấu hạ tầng đường bộ

Tại toạ đàm, đại diện Vụ Pháp chế, Bộ Giao thông vận tải trình bày Tờ trình dự án Luật Đường bộ.

Theo đó, Luật Giao thông đường bộ năm 2008 được Quốc hội khóa XII Kỳ họp thứ 4 thông qua ngày 13/11/2008, có hiệu lực thi hành từ ngày 1/7/2009.

Qua 13 năm thực hiện, Luật Giao thông đường bộ năm 2008 đạt được những kết quả nhất định, tạo hành lang pháp lý cho hoạt động GTVT đường bộ; góp phần hình thành ý thức tuân thủ pháp luật của người tham gia giao thông, bảo đảm trật tự an toàn giao thông trên toàn quốc...

Tuy nhiên, bên cạnh đó xuất hiện một số tồn tại và các vấn đề phát sinh cần phải được xem xét để xây dựng Luật Đường bộ.

Việc xây dựng Luật Đường bộ nhằm tiếp tục hoàn thiện cơ chế, chính sách kết cấu hạ tầng đường bộ; tăng cường quản lý nhà nước, thể chế hoá chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước về phát triển kết cấu hạ tầng đường bộ, phát triển vận tải đường bộ; thực hiện cam kết của Việt Nam với cộng đồng quốc tế; khắc phục những vướng mắc, bất cập trong quá trình triển khai pháp luật về giao thông đường bộ.

Dự thảo luật gồm 6 chương, 92 điều; trong đó đã chuyển 3 chương sang Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ (quy tắc giao thông đường bộ, người điều khiển phương tiện tham gia giao thông đường bộ, phương tiện tham gia giao thông đường bộ).

Đồng thời, bổ sung thêm một chương riêng về đường bộ cao tốc (chương III), gồm 14 điều (từ điều 47 đến điều 60).

Phát biểu tại buổi tọa đàm, các đại biểu cơ bản đồng tình, nhất trí với sự cần thiết và những nội dung cơ bản dự án Luật Đường bộ.

Việc tách Luật Giao thông đường bộ 2008 thành 2 luật: Luật Đường bộ và Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ phù hợp với các quan điểm chỉ đạo của Đảng về lĩnh vực tổ chức giao thông đường bộ, bảo đảm trật tự, an toàn giao thông đường bộ.

Kiến nghị cho phép kinh doanh loại hình "mini buýt"  

Chủ tịch Hiệp hội Vận tải ô tô Việt Nam Nguyễn Văn Quyền cho biết, so với quy định hiện hành, loại hình kinh doanh vận tải khách du lịch không còn quy định trong dự thảo Luật Đường bộ.

"Đây là loại hình kinh doanh vận tải đang hoạt động, xu hướng ngày càng tăng, yêu cầu quản lý có nhiều nội dung khác biệt so với các loại hình vận tải khác như điều kiện về người lái xe, nhân viên phục vụ trên xe, về phạm vi hoạt động của xe du lịch được vào các điểm du lịch... Do đó, đề nghị tiếp tục quy định loại hình kinh doanh vận tải khách du lịch trong Luật Đường bộ", ông Quyền đề xuất.

Bên cạnh đó, ông Quyền đề nghị bổ sung quy định cho phép có hình thức kinh doanh tạm gọi là "mini buýt" với mục đích là giải quyết nhu cầu đón khách từ nơi xuất phát đến các đầu mối vận tải như trạm xe buýt, ga tàu điện, khách có cự ly đi lại ngắn như học sinh, sinh viên, người đi đến công viên, siêu thị.

Theo ông Quyền, mini buýt có thể sử dụng xe chạy động cơ điện, có trọng tải từ 9-16 chỗ để đi vào các đường trong nội đô. Đây cũng là giải pháp để giảm mô tô, xe máy trong các đô thị lớn như Hà Nội, TP.HCM và thực hiện chủ trương giảm thiểu phát thải khí nhà kính.

Cần quy định rõ điều kiện dịch vụ phần mềm hỗ trợ kết nối vận tải 

Về điều 86 dự thảo Luật quy định dịch vụ phần mềm hỗ trợ kết nối vận tải bằng xe ô tô, Phó chủ tịch Hiệp hội Taxi Hà Nội Nguyễn Công Hùng cho rằng, bản chất của hai loại hình kinh doanh: xe công nghệ và xe taxi tương đồng nhau nhưng điều kiện quản lý khác nhau, dẫn đến Nhà nước thất thu về thuế, dữ liệu của người dân được chuyển giao cho bên thứ ba...

"Hiện nay bùng phát xe máy dịch vụ chở hàng như shipper sử dụng các phần mềm, vừa chở hàng cồng kềnh vừa xem điện thoại, rất nguy hiểm. Cần phải siết chặt các tổ chức, đơn vị kinh doanh vận tải chấp hành quy định pháp luật và vi phạm thì phải bị xử lý", ông Hùng đề nghị.

Theo ông Hùng, Luật cần quy định rõ, doanh nghiệp kinh doanh phần mềm phải có hiện diện thương mại điện tử, có đường dây nóng và giúp cơ quan quản lý Nhà nước truy xuất thông tin khi cần thiết. Đồng thời, phải quy trách nhiệm thật cụ thể, không để các cá nhân tham gia tổ chức kinh doanh.

"Luật Đường bộ quy định rõ, kinh doanh vận tải hành khách là loại hình kinh doanh có điều kiện, nhưng một cá nhân có đủ điều kiện để tổ chức bộ phận theo dõi an toàn giao thông, có được tập huấn bài bản hay không?...", ông Hùng nêu vấn đề.

Taxi công nghệ là dịch vụ vận tải, không phải là trung gian kết nối  

Tham gia thảo luận, bà Đặng Thùy Trang, Giám đốc Đối ngoại của Grab tại Việt Nam cho biết, theo quy định trong dự thảo Luật Đường bộ thì Grab đang là loại hình kinh doanh vận tải. Điều này gây khó khăn cho doanh nghiệp.

Bà Trang đề xuất, dịch vụ Grab được phân loại đúng với bản chất trung gian kết nối, thay vì dịch vụ vận tải như quy định tại dự thảo Luật Đường bộ.

Lý giải điều này, đại diện Grab Việt Nam cho rằng, đơn vị cung cấp dịch vụ kết nối vận tải chỉ tham gia vào một phần trong toàn bộ chuỗi cung ứng dịch vụ vận tải. Đó là công đoạn thúc đẩy việc kết nối giữa tài xế và khách hàng thông qua ứng dụng.

Theo bà Trang, kinh nghiệm quốc tế cũng cho thấy không có quốc gia nào trên thế giới phân loại dịch vụ kết nối như Grab vào nhóm kinh doanh vận tải. Trong khu vực, Singapore quy định đây là dịch vụ đặt chuyến xe theo nhu cầu; Malaysia gọi là dịch vụ trung gian; Philippines gọi là dịch vụ mạng kết nối vận tải...

Phản biện nội dung này, Thứ trưởng Bộ Giao thông vận tải Lê Đình Thọ cho rằng, kinh doanh vận tải bằng xe ô tô là ngành nghề kinh doanh có điều kiện gồm kinh doanh vận tải hành khách bằng xe ô tô và kinh doanh vận tải hàng hóa bằng xe ô tô.

Việc kết nối giữa con người và phương tiện dù bằng hình thức nào (thủ công hay công nghệ) thì vẫn chỉ là công cụ. Do đó, Nhà nước vẫn phải quản lý các doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân cung cấp dịch vụ liên quan đến kinh doanh vận tải.

Tại tọa đàm, các đại biểu cũng cho rằng điều quan trọng nhất trong việc xác định ai là người kinh doanh vận tải, ai phải chịu trách nhiệm trước Nhà nước thì hiện nay Grab là đơn vị quyết định giá cước vận tải và giữa Grab với chủ xe đã ký kết hợp đồng (trong đó có phần thu thuế nộp cho Nhà nước). Như vậy, khi ký hợp đồng với người sử dụng dịch vụ, Grab phải chịu trách nhiệm về nghĩa vụ với Nhà nước.

Thứ trưởng Bộ Giao thông vận tải Lê Đình Thọ cho biết sẽ tiếp thu ý kiến của các đại biểu tại tọa đàm để chỉnh sửa, làm rõ bản chất để tăng cường quản lý Nhà nước về lĩnh vực kinh doanh vận tải, để các doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân cung cấp dịch vụ liên quan đến kinh doanh vận tải chủ động, rõ trách nhiệm của mình.

Về nội dung này, nguyên Phó chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng và An ninh Lê Việt Trường cho rằng, đã tham gia hoạt động vận chuyển con người phải có quản lý của Nhà nước. Nhưng hiện nay đang có tất cả loại hình như thế, đề nghị Bộ GTVT rà soát lại xem nên quản lý đến đâu? 

"Xe buýt tuyến cố định đã thực hiện lâu nay trong luật, còn dạng xe cá nhân theo hướng công nghệ, xe ghép, xe làm giả hợp đồng chạy hằng ngày... thì phải quản lý theo cách nào? Làm sao bảo đảm hạ tầng của Nhà nước nhưng đồng thời thoả mãn sự đi lại của người dân", ông Trường đặt vấn đề.