Mặt trái của dịch vụ giao hàng bằng thiết bị bay không người lái

Đối với các đơn vị kinh doanh, việc sử dụng thiết bị bay không người lái (drone) để giao hàng tới tận tay người dùng chỉ trong vài phút, không lo tắc đường, không phát thải... thật lý tưởng!

Nhưng viễn cảnh tuyệt vời đó đòi hỏi sự chuẩn bị rất lớn về hạ tầng/nhân sự, thay đổi quyết liệt về quy định và luật pháp cũng như công nghệ kỹ thuật để có thể đảm bảo khi vận hành thực tế an toàn, nhanh chóng, thân thiện môi trường.

Kỷ lục giao hàng trong 2,47 phút

Nhờ có đại dịch Covid-19 - “chất xúc tác” cho phát triển công nghệ và thương mại điện tử (TMĐT) nở rộ, hoạt động giao hàng bằng drone nhanh chóng trở thành xu hướng được nhiều doanh nghiệp TMĐT và logistics như: Amazon.com, Inc., United Parcel Service of America, Inc, Zipline, FedEx, DHL International GmbH... ứng dụng.

Theo báo cáo về thị trường giao hàng bằng máy bay không người lái trên toàn cầu đăng tải trên trang Business Wire, giá trị thị trường dự kiến tăng từ 680 triệu USD trong năm 2020 lên 990 triệu USD trong năm 2021 và tới 4,4 tỷ USD trong 4 năm nữa.

Ước tính là vậy nhưng thực tế để đưa drone vận chuyển hàng tới nhà khách “trong một nốt nhạc” không đơn giản. Câu chuyện hậu trường của Wing - công ty giao hàng bằng drone vừa ăn mừng giao 100.000 đơn hàng là một ví dụ.

Wing là công ty con thuộc Tập đoàn Alphabet (đơn vị sở hữu Google) đang hoạt động tại 3 quốc gia: Australia, Mỹ, Phần Lan. Để sử dụng Wing, người dùng chỉ cần tải ứng dụng và chọn món hàng muốn mua như: Cafe, rau xanh, sushi, bánh, thực phẩm cho thú cưng, đồ tập thể thao…

Đơn hàng sẽ được đóng gói tại trạm địa phương và chuyển tới khách hàng bằng drone.

Tại TP Logan nơi có trên 300.000 dân, thiết bị của Wing đã tiếp cận hơn 1/3 dân số, người dùng chỉ mất khoảng 10 phút là nhận được hàng.

Kỷ lục có đơn chỉ mất 2,47 phút từ khi đặt đến khi giao xong - tốc độ nhanh hơn rất nhiều so với người giao hàng bằng xe máy/ô tô như ở Việt Nam và các nước khác trên thế giới.

Thực tế không như quảng cáo

Theo quảng cáo của Wing, hoạt động của drone là tự động nên số lượng lao động cơ bản như vận chuyển hàng sẽ giảm nhưng thực tế sẽ đòi hỏi thêm lao động có trình độ kỹ thuật chẳng hạn như người điều khiển drone suốt chặng đường, kỹ thuật viên bảo trì, chăm sóc phần mềm/ phần cứng…

Mặt khác, tuy hoạt động giao hàng bằng drone được quảng bá là giúp giảm tiêu thụ nhiên liệu, bảo vệ môi trường nhưng trên thực tế cách làm này chưa thân thiện môi trường toàn diện.

Đơn cử như hoạt động sản xuất pin lithium cho drone và tạo năng lượng cho các trung tâm dữ liệu vẫn gây ra khí thải và tổn hại với môi trường.

Vấn đề khác chính là an toàn hàng không. Hiện tại, bầu trời đô thị vẫn quang đãng, người dân có thể thoải mái thả diều nhưng khi các công ty giao hàng đua nhau sử dụng drone thì nguy cơ phương tiện vướng vào diều và gặp nạn rất dễ xảy ra.

Chưa kể, nếu drone thực sự đi vào đời sống con người thì phương tiện này thường xuyên phải đi vào những khu vực có đông dân cư dưới nhiều điều kiện phức tạp khác nhau và không có sự giám sát can thiệp tức thì của người điều khiển. Vậy làm sao để đảm bảo an toàn cho người dân nếu không may phương tiện bị rơi?

Vấn đề đặt ra đó là, cơ quan chức năng các nước trên thế giới cần phải sớm có quy định để đón trước và quản lý rủi ro.

Chẳng hạn, theo đài ABC, tại Australia, các quy định hiện nay vẫn còn nhiều hạn chế, chủ yếu được chắp vá từ quy định của từng bang, liên bang và quốc tế vốn dành cho máy bay.

Do đó, Chính phủ Australia đang thúc đẩy hiện đại hóa quy định quản lý an toàn với drone, đánh giá lại những quy định xung quanh tác động về môi trường, tiếng ồn, an toàn, bảo hiểm, an ninh và quyền riêng tư để bổ sung, sửa đổi.

Cùng với đó, nhiều hạ tầng kỹ thuật mới cần được phát triển để tăng cường quản lý tình trạng tắc nghẽn trên không.

Ngoài cơ quan quản lý, các đơn vị phát triển drone không thể đứng ngoài cuộc. Wing đang tham gia rất sâu vào hoạt động trên, cung cấp kế hoạch bay và ứng dụng an toàn, nhận diện phương tiện từ xa cho các nhà vận hành drone và một dịch vụ quản lý lưu lượng máy bay không người lái.

Hiện tại, Wing đang phát triển và ứng dụng hệ thống quản lý lưu lượng đầu tiên trong vòng 5 năm tới.

Qua các thử nghiệm tại Canberra và Logan, Wing có thể phát triển các nền tảng quản lý lưu lượng hàng không toàn diện hơn, cho phép họ giám sát an toàn bầu trời, đặt ra tiêu chuẩn liên lạc giữa các phương tiện, quản lý dữ liệu… và nâng cao tính cạnh tranh với các đơn vị giao hàng bằng drone khác.

Nga sẽ chế tạo máy bay không người lái cứu hộ