Mâu thuẫn Biển Đông, Philippines vẫn gia nhập ngân hàng do TQ khởi xướng

Tổng thống Philippines Benigno Aquino. (Ảnh: The Diplomat)

Philippines là một trong những thành viên dự án sáng lập AIIB được đề ra vào tháng 10/2014. Tuy nhiên, giới chức nước này  lại tỏ ra lưỡng lự về việc Manila sẽ gia nhập.

Theo kế hoạch, Philippines và các quốc gia thành viên sáng lập sẽ hoàn thiện các thủ tục cần thiết và ký kết các điều lệ cho việc thành lập AIIB vào tháng 6/2015. Song Philippines lại chính là 1 trong 7 quốc gia thành viên bỏ phiếu trắng cho lễ ký kết do chưa đạt thống nhất nội bộ.

Nỗi “ám ảnh” Biển Đông

Manila và Bắc Kinh gần đây vấp phải những mâu thuẫn gay gắt về vấn đề chủ quyền Biển Đông. Philippines hiện đang theo đuổi vụ kiện Biển Đông (liên quan đến yêu sách “đường lưỡi bò” của Trung Quốc)  dưới sự xét xử của Tòa Trọng tài Quốc tế (PCA).

Các nhà phân tích cho rằng, những tranh chấp chủ quyền Biển Đông đã khiến cho Manila đánh mất lòng tin đối với người láng giềng khu vực. Chưa kể, ở AIIB, Bắc Kinh hiện đang chiếm giữ một vai trò quan trọng, có quyền phủ quyết những quyết định của ngân hàng này. Đồng thời, AIIB về cơ bản gắn liền với tầm nhìn chiến lược sâu xa của Bắc Kinh trong việc tạo ra một “đường vành đai” kinh tế nhằm liên kết Trung Quốc với toàn bộ châu Á và châu Âu.

Mặt khác, giống như phần lớn các quốc gia Đông Nam Á, Philippines cần một nguồn vốn cho các dự án phát triển cơ sở hạ tầng đất nước, và AIIB chính là một lựa chọn hấp dẫn cho Manila trong thời điểm hiện tại.

Bị “giằng xé” giữa những mâu thuẫn nội tại, Manila đợi đến phút chót mới quyết định gia nhập AIIB (thời hạn chót cho thành viên sáng lập tham gia là ngày 31/12).

Bài toán vốn đầu tư

Phát ngôn viên của Tổng thống Philippines, ông Hermininio Coloma cho biết: Ngày 30/12, Tổng thống Benigno Aquino chính thức chấp thuận để nước này gia nhập AIIB.

Trong một tuyên bố, Bộ trưởng Tài chính Philippines Cesar Purisima bày tỏ sự lạc quan đối với tương lai của AIIB, gọi đây là “một tổ chức hứa hẹn giải quyết các nhu cầu đầu tư và giúp thu hẹp khoảng cách tài chính giữa các quốc gia”.

Trong một tuyên bố khác, Chính phủ Philippines cho biết sẽ ký thỏa thuận các điều khoản của AIIB trước ngày 31/12 và sẽ đóng góp số vốn ban đầu 196 triệu USD trong vòng 5 năm.

Quyết định trên của Philippines làm dấy lên hi vọng về một bước tiến nhỏ trong mối quan hệ vốn đang đóng băng giữa quốc gia này với Trung Quốc, được đưa ra sau quyết định tham dự Hội nghị thượng đỉnh APEC tại Manila của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình.

Về phần mình, Trung Quốc khẳng định các tranh chấp lãnh thổ sẽ không ảnh hưởng tới Manila ở AIIB. Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Lục Khảng cho biết, vấn đề Biển Đông và việc triển khai quỹ AIIB cho các dự án ở Philippines là 2 vấn đề hoàn toàn khác nhau.

“Các hoạt động của AIIB căn cứ điều lệ AIIB được xây dựng sau khi tham khảo ý kiến các thành viên”, ông Lục nói thêm.

Theo dự kiến, AIIB sẽ tổ chức lễ khai trương tại Bắc Kinh vào ngày 16-18/1/2016. Hiện đã có 57 quốc gia đăng ký tham gia AIIB với tư cách thành viên sáng lập, trong đó có Việt Nam.

Bất chấp Mỹ gây áp lực, Australia tham gia Ngân hàng AIIB