Mexico hủy xây sân bay 18,35 tỉ USD dù đã thi công một nửa

Dự án xây sân bay đã được thi công xong một nửa

Quyết định dừng dự án xây dựng sân bay quốc tế TP Mexico trị giá 18,35 tỉ USD, dù đã thi công một nửa, được tân Tổng thống Mexico López Obrador thông báo ngày 29/10 với lý do: Tôn trọng kết quả trưng cầu dân ý của người dân, khi 70% người tham gia bỏ phiếu muốn bỏ dự án này.

Thuận theo ý dân dù rủi ro lãng phí hàng tỉ USD

Ông López Obrador, người sẽ nhậm chức Tổng thống Mexico vào tháng 12 cho rằng, việc không tiếp tục xây dựng sân bay quốc tế TP Mexico (tên gọi đầy đủ là Nuevo Aeropuerto Internacional de la Ciudad de México - NAICM) do chính người dân đưa ra nên dân chủ, dựa trên lý trí và phản biện hiệu quả. Tuy nhiên, động thái có thể gây “lãng phí hàng tỉ USD” này làm chấn động dư luận trong nước và quốc tế, kéo theo một bộ phận không nhỏ chỉ trích và phản đối mạnh mẽ.

Sân bay quốc tế Mexico bắt đầu xây dựng từ năm 2015, do công ty của Anh Foster + Partners phối hợp với công ty của Mexico Fernando Romero Enterprise (FR-EE) thực hiện. Dự án này vốn được coi là “mũi nhọn” trong chiến lược phát triển đất nước của cựu Tổng thống Mexico Enrique Peña Nieto, nhằm thay thế sân bay quốc tế hiện tại với tên chính thức là Aeropuerto Internacional Benito Juárez, trước bối cảnh nhu cầu hành khách tăng cao.

Tuy nhiên, ngay từ khi vận động tranh cử hồi đầu năm 2018, ông López Obrador đã xây dựng kế hoạch, hối thúc hủy dự án. Đội tranh cử của ông chỉ trích chương trình này vượt chi, tham nhũng và tồn tại nhiều vấn đề ảnh hưởng tới môi trường. Trong đó, riêng về chi phí ước tính là 13,3 tỉ USD thì có 60% là từ Chính phủ Mexico, phần còn lại từ vay ngân hàng và trái phiếu.

Trong khi đó, ông López Obrador đề xuất phương án thay thế rẻ hơn, đó là mở rộng sân bay hiện tại (đã được xây dựng từ năm 1970 đang bị quá tải) ra khu vực căn cứ quân sự gần đó. Hơn nữa, vì dự án này được xây dựng tại địa điểm nằm một phần trên lòng hồ cạn nên có thể tiềm ẩn rủi ro an toàn xây dựng.

Mặt khác, nó cũng nằm gần hồ Nabor Carrillo - vốn là nơi cung cấp chỗ ăn nghỉ cho chim di trú nên khi sân bay đi vào hoạt động, máy bay tại đây có thể giết hại hoặc xua đuổi chim, ảnh hưởng tới sinh thái môi trường tự nhiên.

Với lý do đó, ngay khi giành chiến thắng bầu cử Mexico với số phiếu 53%, ông López Obrador lập tức thông báo tổ chức trưng cầu dân ý vào tháng 10/2018 để quyết định số phận của sân bay và kết quả là hơn 70% người được hỏi ủng hộ hủy bỏ việc hoàn thành xây dựng sân bay.

Trong tương lai, khi dự án tỉ USD này chính thức bị hủy, theo tân Tổng thống Mexico López Obrador, phần công trình đã được thi công sẽ được chuyển thành trung tâm thể thao và sinh thái khổng lồ.

Đối mặt không ít chỉ trích

Tuy nhiên, những suy tính của tân Tổng thống Mexico lại đối mặt chỉ trích mạnh mẽ từ một bộ phận không nhỏ dư luận.

Mặc dù cuộc trưng cầu dân ý cho kết quả đa số người ủng hộ bỏ kế hoạch xây sân bay nhưng theo các nhà tổ chức trưng cầu, cuộc bỏ phiếu lấy ý kiến chỉ có sự tham gia của 1 triệu người, tương đương tỉ lệ 1 trong 90 cử tri đã đăng ký của Mexico góp ý kiến.

Do đó, các nhà phê bình cho rằng, kết quả bỏ phiếu chưa phản ánh được hết tâm nguyện của toàn thể người dân Mexico.

Hơn nữa, ngay sau tuyên bố của ông López Obrador, giá trị đồng peso của Mexico đã giảm hơn 3% so với đồng USD, đánh dấu giá trị sụt giảm trong ngày cao nhất từ 2 năm trở lại đây - thời điểm ông Donald Trump được bầu làm Tổng thống Mỹ.

Các nhà phê bình cho rằng, quyết định hủy dự án xây sân bay dù đã đi được nửa chặng đường có thể ảnh hưởng tới niềm tin của nhà đầu tư tại Mexico, bất chấp ông Lopez Obrador cam kết, các nhà đầu tư, người giữ trái phiếu và các nhà thầu trong dự án này sẽ được bảo vệ. Đồng thời, ông Lopez Obrador khẳng định, quyết định hủy bỏ dự án Texcoco giúp Mexico tiết kiệm khoảng 7 tỉ USD.

Về phía ông Pena Nieto - người sắp rời cương vị Tổng thống trong 1 tháng nữa, ông khẳng định tôn trọng quyết định của Tổng thống đắc cử sau khi ông này nhậm chức vào tháng 12 tới. Nhưng việc xây dựng sân bay sẽ vẫn được tiếp tục cho đến ngày 30/11 để hoàn thành trách nhiệm theo trái phiếu đã được phát hành để hỗ trợ tài chính cho dự án.

Song ông cảnh báo, một khi dự án Texcoco bị hủy bỏ nó sẽ gây lãng phí tiền thuế của người dân, chẳng hạn như có thể đòi hỏi phải tăng nguồn thu tài chính để xây sân bay hiện tại qua việc thu thuế sân bay. 

Căng thẳng phản đối xây sân bay tại miền Tây nước Pháp hạ nhiệt