Mexico rút hợp đồng đường sắt 3,75 tỷ USD với doanh nghiệp Trung Quốc

Mexico đã hủy hợp đồng xây dựng đường sắt với Trung Quốc để đấu thầu lại vì lý do minh bạch

Một liên doanh tham gia và thắng thầu

Ngày 3/11/2014, Tập đoàn xây dựng đường sắt Trung Quốc đã giành hợp đồng sau khi trình đơn dự thầu duy nhất cho tuyến đường sắt cao tốc dài 210 km nối Thủ đô Mexico City với trung tâm công nghiệp Queretaro ở miền Trung Mexico. Tuy nhiên, sau đó, Tổng thống Pena Nieto đã quyết định hủy hợp đồng và mở thầu lại. Cổ phiếu của Tập đoàn xây dựng đường sắt Trung Quốc đã giảm gần 5% sau thông tin này, mức giảm mạnh nhất kể từ tháng 6/2013.

Bộ trưởng Giao thông Mexico Gerardo Ruiz Esparza nói rằng, việc rút lại hợp đồng là nhằm tránh “bất kỳ sự nghi ngờ nào về tính hợp pháp và minh bạch” của tiến trình đấu thầu sau khi chỉ có một nhóm tham gia. Liên doanh do Trung Quốc dẫn đầu, cùng các công ty của Mexico, là nhóm duy nhất tham gia đấu thầu dự án này.

Các nghị sỹ đối lập đã đặt câu hỏi về sự minh bạch của dự án, nghi vấn việc vì sao 16 công ty lớn của nhiều nước lại rút, không tham gia một dự án lớn như thế này. Nhóm nghị sỹ đối lập cáo buộc Chính phủ đã cung cấp thông tin nhằm giúp tập đoàn Trung Quốc và các đối tác Mexico thắng thầu.

Bộ trưởng Giao thông Esparza đã bác bỏ cáo buộc này, nhưng ngay sau đó Chính phủ đã tuyên bố rút lại hợp đồng. Thượng nghị sỹ Francisco Burquez thuộc phe đối lập cho rằng, sự thay đổi đột ngột này là do áp lực chính trị và các thông tin truyền thống cho rằng, các nhà thầu Mexico là bằng hữu của Tổng thống Nieto, chứ không phải là sự can thiệp bên ngoài. Ông Burquez gọi việc hủy hợp đồng này là một thắng lợi lớn cho sự minh bạch tại Mexico.

Về phần mình, người đại diện của Tổng công ty xây dựng đường sắt Trung Quốc cho biết: “Chúng tôi đã bị sốc và sẽ dùng đến biện pháp pháp lý để bảo vệ quyền lợi hợp pháp của công ty", theo Xinhua.

Mời thầu lại trong 6 tháng

Bộ trưởng Giao thông Esparza cho biết, sẽ mời thầu lại và kéo dài trong 6 tháng để các bên quan tâm có thể tham gia. Ông Esparza cho biết thêm, Tập đoàn xây dựng đường sắt Trung Quốc có thể tham gia đấu thầu lại và có thể được bồi thường từ phía Chính phủ Mexico. Alstom SA của Pháp và Bombardier Inc của Canada cho biết họ sẽ xem xét việc tham gia đấu thầu mới.

Dự án đường sắt cao tốc là một phần trong kế hoạch của Tổng thống Nieto nhằm đưa các đoàn tàu chở khách trở lại nền kinh tế lớn thứ hai khu vực Mỹ La-tinh. Mexico hiện chỉ có các đường sắt phục vụ vận chuyển hàng hóa và một số chuyến tàu hỏa du lịch. Các chuyến tàu khách thông thường đã ngừng hoạt động do sự tư nhân hóa lĩnh vực này vào những năm 1990.

Đây sẽ là tuyến đường sắt cao tốc đầu tiên tại quốc gia Nam Mỹ này và là nước đầu tiên có đường sắt cao tốc. Thời gian thi công trong vòng 5 năm và đặt mục tiêu vận chuyển 23 nghìn khách/ngày, với vận tốc lên tới 300 km/h, giảm thời gian đi lại giữa Mexico City và Queretaro từ 2,5 giờ xuống còn 58 phút.

Trước khi hủy hợp đồng với phía Trung Quốc, Chính phủ Mexico đã hi vọng rằng việc khởi công dự án sẽ bắt đầu vào tháng 12 năm nay và tuyến đường sắt bắt đầu đi vào hoạt động năm 2017.

Quyết định rút lại hợp đồng với phía Trung Quốc được đưa ra chỉ ba ngày trước khi Tổng thống Nieto lên đường tới Bắc Kinh tham dự hội nghị thượng đỉnh APEC và tiến hành chuyến thăm cấp Nhà nước tới Trung Quốc nhằm tăng cường quan hệ với cường quốc châu Á. Tại đây, Thủ tướng Trung Quốc Lý Khắc Cường đã nói với Tổng thống Pena Nieto bên lề APEC 22 vừa qua rằng, ông hy vọng Mexico đối xử với các công ty Trung Quốc như các công ty khác và ông Lý tỏ ý tiếc về việc dự án bị hủy.

Hà Ngọc