Mở cửa sớm, vì sao hàng không, du lịch không thể bứt phá?

Mất lợi thế dẫn đầu

Chiều nay (16/12), lần đầu tiên sau đại dịch Covid-19, lãnh đạo cấp cao của hơn 30 tập đoàn, doanh nghiệp hàng đầu và các chuyên gia, cơ quan quản lý nhà nước cùng nhau ngồi lại để thảo luận những vấn đề cấp bách đang đặt ra cho ngành hàng không-du lịch tại buổi toạ đàm do Báo Nhân Dân phối hợp Ban Nghiên cứu phát triển kinh tế tư nhân (Ban IV).

Ông Chris Farwell - đại diện Hội đồng Tư vấn Du lịch (TAB) cho hay: Việt Nam là một trong những nước trong khu vực đi đầu mở cửa trở lại sau đại dịch Covid-19. Tuy nhiên, Việt Nam đã không thể tận dụng được lợi thế của vị trí dẫn đầu này khi chỉ có thể đón được khoảng 3,5 triệu lượt khách quốc tế vào năm 2022.

Con số này thấp hơn nhiều so với chỉ tiêu đón được 5 triệu lượt khách quốc tế và tạo ra tổng thu khoảng 4,5 tỉ USD đã được đề ra. Không có điểm đến nào của Việt Nam phục hồi mức 50% so du khách quốc tế so với thời điểm trước dịch Covid-19.

Trong khi Thái Lan, Indonesia, Singapore đã vượt qua chỉ tiêu về du khách quốc tế mà họ đặt thì Việt Nam đứng cuối bảng xếp hạng Chỉ số phục hồi du lịch châu Á sau Covid-19.

Một điểm sáng của du lịch Việt Nam được ghi nhận trong năm 2022 là du khách nội địa đạt trên 100 triệu lượt người. Tuy nhiên, doanh thu từ du khách nội địa không thể bù đắp được với số tiền mất đi do không có khách quốc tế trong tổng thu từ khách du lịch.

Rào cản visa

Đáng chú ý, theo ông Chris Farwell, Thái Lan dù mở cửa sau Việt Nam đã đón được hơn 10 triệu lượt khách quốc tế năm 2022, mang lại tổng thu từ du khách quốc tế 14 tỉ USD. Nguyên nhân họ đã tạo điều kiện dễ dàng và hấp dẫn để khách quốc tế nhập cảnh.

Cụ thể Thái Lan miễn thị thực (visa) đối với công dân của 65 quốc gia và thời gian miễn visa được kéo dài từ 30 ngày đến 45 ngày, một số trường hợp là 90 ngày. Trong khi đó, du khách thường phàn nàn không dễ xin thị thực du lịch tại các Đại sứ quán của Việt Nam như trước dịch Covid-19 khi bị yêu cầu phải có các công ty bảo lãnh hoặc bị giới thiệu xin visa qua các đại lý dịch vụ cấp visa với mức phí thường rất cao từ 200 USD cho tới 500 USD đối với các visa xin gấp vào thời hạn cuối, trong khi lệ phí chính thức cấp thị thực chỉ là 25 USD.

Đại diện TAB chỉ ra Việt Nam cần xây dựng kế hoạch cấp quốc gia về phục hồi ngành du lịch và khách sạn thay cho việc phụ thuộc vào các sáng kiến, dự án mang tính sự việc không thường xuyên hay du khách nội địa để “nuôi sống” ngành. Đồng thời khuyến nghị việc mở rộng danh sách quốc gia được miễn visa và kéo dài thời hạn visa từ 15 lên 30 hoặc 45 ngày là động lực lớn đối với người nước ngoài đang muốn đi du lịch đến Việt Nam.

Bên cạnh đó, hệ thống thị thực điện tử thực sự cần được quan tâm ngay các vấn đề: mở rộng danh sách quốc gia được cấp thị thực điện tử; thay đổi tên miền để khách nước ngoài dễ dàng hơn trong việc tìm kiếm trực tuyến, trả lời kết quả cho khách nộp hồ sơ nhanh hơn, có thể trong 24 giờ.

Đồng quan điểm, Giám đốc điều hành Vietjet Đinh Việt Phương cho hay: Năm 2022, du lịch nội địa đã có bước quay trở lại ngoạn mục khi số chuyến bay nội địa đã tăng 16% so với năm 2019. Việt Nam cũng là một trong 25 thị trường nội địa phục hồi tốt nhất thế giới. Đặc biệt, đường bay Hà Nội –TP.HCM nằm trong danh sách 4 đường bay bận rộn nhất toàn cầu.

Thế nhưng trái ngược với nội địa, thị trường du lịch quốc tế lại ảm đạm hơn rất nhiều, nhất là khi đặt trong thế so sánh với Thái Lan, Singapore.

Lãnh đạo Vietjet khẳng định rào cản đầu tiên cần phải tháo gỡ chính là vấn đề visa. “Vietjet Air đã tiên phong “gõ cửa” thị trường Ấn Độ nhằm bù đắp thiếu hụt khi các thị trường truyền thống như Trung Quốc, Đông Bắc Á chưa mở cửa trở lại. Thực tế cho thấy nhu cầu của thị trường này rất lớn nhưng lại vướng vấn đề thị thực. Chúng tôi đề nghị cần sớm giải quyết vấn đề này để ngành hàng không và du lịch sớm có điều kiện phục hồi”, ông Phương bức xúc.

Cũng như vậy, ông Kenneth Atkinson (Công ty Grant Thornton Việt Nam) khuyến nghị Việt Nam cần mở rộng việc cấp thị thực điện tử cho nhiều quốc gia; đồng thời gia tăng thời gian thị thực, thay vì chỉ 15 ngày như hiện nay.

Ông Kenneth cũng đề xuất, cần áp dụng các thủ tục nhập cảnh điện tử, hoặc tăng số lượng điểm nhập cảnh để giảm tải tại các điểm nhập cảnh ở các sân bay quốc tế như Tân Sơn Nhất.

Ai nhanh sẽ chiếm lĩnh thị trường

Nhìn nhận khái quát, ông Nguyễn Quốc Kỳ, Chủ tịch Hội đồng quản trị Vietravel & Vietravel Airlinescho rằng: Cần coi du lịch là một ngành kinh tế tổng hợp, bao gồm nhiều bộ phận, tiểu ngành khác nhau. Theo ông Kỳ, muốn gỡ khó cho du lịch thì visa chỉ là nút thắt đầu tiên. Chúng ta phải nhìn nhận tổng thể tất cả các khía cạnh bao gồm vận chuyển, lữ hành, lưu trú, dịch vụ cũng như nhân lực.

“Sau khủng hoảng Covid-19, không có doanh nghiệp lớn, nhỏ. Tất cả đều nằm trên cùng một vạch xuất phát như nhau, ai nhanh sẽ chiếm lĩnh thị trường. Vấn đề cốt lõi theo tôi là cần phải giải quyết về chính sách và cơ chế”, ông Kỳ nhấn mạnh.

Ông Phạm Quang Vinh, Cố vấn cấp cao Tập đoàn Lodgis lưu ý rằng, hiện tại Việt Nam, sản phẩm du lịch đô thị đang ở mức yếu nhất. Sản phẩm du lịch đô thị chưa đủ hấp dẫn du khách khi mà họ muốn lưu lại nhưng không có gì để chơi, tham quan.

Bên cạnh đó, các đại biểu cũng đề xuất ngành du lịch cần cải thiện cách thức quảng bá xúc tiến du lịch, rà soát, thay đổi và làm mới bắt đầu từ một chiến lược marketing mới.

Từ thực tế tham gia nhiều chương trình xúc tiến, quảng bá tại nước ngoài, ông Nguyễn Quang Trung, Trưởng ban Kế hoạch và Phát triển của Vietnam Airlines cho rằng, cần có kế hoạch tổng thể, cụ thể về phát triển du lịch theo hướng nào, trọng tâm, trọng điểm với các giải pháp cụ thể và phải có cơ quan theo dõi, thúc đẩy.

Đặc biệt, cần xem xét việc tổ chức tại thị trường nguồn, như vậy mới có thể phát huy hiệu quả bởi sau Covid-19, các thị trường đang rất thiếu thông tin về thị trường Việt Nam. Thậm chí, cần tính đến việc thành lập các văn phòng du lịch tại các thị trường nguồn.

Phát biểu tại toạ đàm, ông Lê Quốc Minh, Ủy viên Trung ương Đảng, Tổng Biên tập Báo Nhân Dânđánh giá cao các nhóm kiến nghị được đưa ra tại hội nghị. Ông Lê Quốc Minh cũng khẳng định: “Lỡ 1 lần không phải đã hết thời cơ, mà thời cơ vẫn còn trước mắt, vấn đề là phải làm những gì”.

Vận tải hàng không tăng vọt trong 11 tháng