Ngã ngửa vì “bỗng dưng nợ thuế”

Bị phạt hơn 3 triệu vì nợ thuế 1.700 đồng

Tình cờ đăng nhập ứng dụng Etax Mobile (ứng dụng của ngành thuế dành cho người nộp thuế sử dụng) theo hướng dẫn của người quen, chị T.B.L, biên tập viên của một cơ quan báo chí tại Hà Nội tá hỏa khi nhận thông báo có khoản nộp phạt 3.250.000 đồng vì trốn thuế thu nhập cá nhân (TNCN) của khoản thu nhập 100.000 đồng.

Người dân làm thủ tục nộp thuế. Ảnh minh họa: Như Ý.

Chị L cho biết, mấy chục năm nay chị chỉ làm ở một cơ quan, không có thu nhập ngoài hay thu nhập nhiều nguồn khác nên không để ý đến app đóng thuế. Tuy nhiên, theo chị L, chị được thông báo có khoản thu nhập 100.000 đồng là do hơn một năm trước, chị được mời đến một cuộc hội thảo, song chị không đi mà nhờ người tham dự hộ.

"Trong danh sách có tên tôi, nên khi người đi thay ký nhận tài liệu kèm khoản tiền 100.000 đồng thì họ nhập mã số thuế của tôi, dẫn đến việc nợ thuế 1.740 đồng, cộng thêm mức phạt, tổng số tiền tôi phải nộp tới 3.250.000 đồng", chị L nói.

Anh Đ.T (Thanh Trì, Hà Nội) cho biết cũng phát hiện khoản nợ thuế 200.000 đồng từ năm 2022 thông qua ứng dụng Etax. Theo anh T, hằng năm anh đều ủy quyền cho cơ quan quyết toán thuế TNCN nhưng anh không nhận được bất cứ thông báo nào về việc nợ thuế.

Theo anh T, khoản nợ thuế 200.000 đồng năm 2022 do một đơn vị nào đó ở tận Đồng Nai khai khống, nhập mã số thuế của anh. Cán bộ thuế hướng dẫn anh T liên lạc với công ty khai khống gỡ bỏ thu nhập. Trường hợp nếu không liên hệ với đơn vị kia, anh phải đến cơ quan thuế quản lý công ty này để làm đơn cam kết không nhận thu nhập từ công ty.

Anh T không giấu sự bực dọc: "Số tiền nợ thuế không lớn, tôi muốn nộp luôn để đỡ mất thời gian, chi phí đi lại. Thế nhưng, tôi cũng không thể nộp và phải làm lại quyết toán thuế. Tôi mong muốn cơ quan thuế hỗ trợ gỡ vướng về thủ tục để thuận lợi cho người nộp thuế, nợ thuế".

Cần thường xuyên kiểm tra thông tin thuế

Trên đây chỉ là 2 trong số nhiều trường hợp người lao động "bỗng dưng nợ thuế’. Tổng cục Thuế xác nhận, có nhiều trường hợp bị truy thu thuế TNCN nhiều năm, với số tiền lên đến hàng trăm triệu đồng, trong đó gần một nửa là tiền phạt và chậm nộp.

Thông báo nợ thuế hơn 1 nghìn đồng và số tiền nộp phạt lên đến hơn 3 triệu đồng.

Đáng nói, có không ít người vì vô tình mà chưa kê khai khoản thu nhập chỉ vài trăm nghìn đồng, nhưng đã bị tính tiền chậm nộp lên tới hàng chục triệu đồng. Thậm chí, có nhiều trường hợp là do bị doanh nghiệp gian lận khai khống chi phí như Báo Giao thông phản ánh.

Bên cạnh đó, còn một số nguyên nhân khác như: Người nộp thuế không chấp hành nộp vào ngân sách; không thực hiện hoặc thực hiện kê khai không đúng nghĩa vụ thuế theo quy định (có nhiều nguồn thu nhập nhưng không nhớ hoặc không biết quy định phải tự thực hiện quyết toán nên cuối năm đã ủy quyền cho công ty chi trả thu nhập quyết toán thay); đã thực hiện ủy quyền cho công ty nhưng khi công ty gửi sang cơ quan thuế lại không tích vào ô ủy quyền quyết toán...

Bà Nguyễn Thu Trà, Vụ trưởng Vụ Quản lý nợ và Cưỡng chế nợ thuế, Tổng cục Thuế cho biết: Cơ quan thuế đã khuyến nghị người nộp thuế thường xuyên cập nhật thông tin về địa chỉ liên lạc cũng như địa chỉ nhận thông báo thuế của cơ quan thuế. Điều này giúp thông tin giữa cơ quan thuế và người nộp thuế được thông suốt.

Theo quy định, trường hợp sau 30 ngày kể từ ngày hết thời hạn nộp thuế, người nộp thuế chưa nộp tiền thuế, tiền chậm nộp, tiền phạt thì cơ quan quản lý thuế thông báo cho người nộp thuế biết số tiền thuế, tiền phạt còn nợ và số ngày chậm nộp.

Luật Quản lý thuế cũng quy định việc cho phép người nộp thuế nộp dần tiền thuế nợ trong trường hợp có bảo lãnh của ngân hàng. Như vậy, cơ quan thuế đã nhắc nhở để các trường hợp vô tình nợ thuế khẩn trương nộp thuế và cũng có phương án nộp dần cho doanh nghiệp khó khăn không nộp được hết nợ một lần.

"Cơ quan thuế đã tích cực tuyên truyền đến người nộp thuế chủ động thực hiện cài đặt, đăng ký sử dụng ứng dụng Etax mobile, cung cấp thông tin email và kịp thời cập nhật các thông tin mới nhất.

Việc tra cứu thường xuyên số nợ thuế sẽ giúp người nộp thuế phát hiện kịp thời số liệu bất thường để liên hệ với cơ quan thuế kiểm tra, điều chỉnh nếu có sai sót", đại diện Tổng cục Thuế lưu ý.

Không biết thông tin có bị coi là trốn thuế?

Theo Luật sư Diệp Năng Bình, Trưởng Văn phòng Luật sư Tinh Thông Luật, việc công ty khai khống khoản thu của người khác có thể được xem là hành vi trốn thuế và là hành vi vi phạm pháp luật.

Ngoài ra, nếu doanh nghiệp tự ý sử dụng thông tin cá nhân của người khác như mã số thuế mà không được sự đồng ý thì cũng có thể được xem là hành vi vi phạm pháp luật.

Tùy vào tính chất và mức độ của hành vi mà chủ thể vi phạm có thể bị xử lý vi phạm hành chính hoặc xử lý hình sự và bồi thường thiệt hại nếu có.

Về việc nợ thuế nhưng không hề biết, người nộp thuế có bị phạt vì tội trốn thuế hay không, luật sư cho rằng, theo quy định của pháp luật, nếu có căn cứ chứng minh bản thân không nợ thuế thì người bị thông báo nợ thuế sẽ không bị xử lý về hành vi trên.

Người bị thông báo nợ thuế có thể khiếu nại tới cơ quan quản lý thuế hoặc cơ quan chức năng có thẩm quyền khác để yêu cầu kiểm tra, xác minh, làm rõ vụ việc.