Ngày Xuân phân là ngày mà thời gian ban ngày và thời gian ban đêm dài bằng nhau ở xích đạo. Theo quan điểm phương đông, Xuân phân là lúc vào giữa mùa xuân. Tuy nhiên, theo khoa học phương Tây, đây là ngày bắt đầu của mùa xuân ở bắc bán cầu hay ngày bắt đầu mùa thu ở bán cầu nam.
Ở bán cầu nam thì ngày này là ngày Thu phân. Vào ngày này, Mặt Trời sẽ mọc lên từ chân trời ở chính xác hướng đông, và lặn đi xuống chân trời ở chính xác hướng tây. Ngoài ra, Mặt Trời sẽ nằm thẳng đúng trên đỉnh đầu vào giữa trưa.
Theo lịch Trung Quốc cổ đại, Xuân phân là điểm giữa của mùa Xuân. Xuân phân thuộc 24 tiết khí trong nông lịch.
Về mặt thời gian, xuân phân diễn ra vào khoảng 19/3 đến 21/3, thời gian chính xác của nó là khoảng 5h49 muộn hơn so với năm trước trong những năm thường và khoảng 17h26 sớm hơn trong những năm nhuận.
Theo quy ước, tiết Xuân phân là khoảng thời gian bắt đầu từ 21/3 và kết thúc vào khoảng ngày 4 hay 5 tháng 4 trong lịch Gregory theo các múi giờ Đông Á khi tiết Thanh minh bắt đầu. Ở Nam bán cầu thì thời điểm đó lại là điểm thu phân.
Tại một số quốc gia, như Hoa Kỳ và châu Âu (Ở Bắc Bán cầu), xem ngày này là bắt đầu Mùa Xuân theo thiên văn.
Theo khoa học thiên văn phương Tây, điểm mà Mặt Trời vượt qua xích đạo bầu trời đi về hướng Bắc gọi là điểm đầu tiên của cung Bạch Dương. Tuy nhiên, theo độ chính xác của các điểm phân, điểm này hiện không còn ở trong chòm Bạch Dương nữa mà hiện nay đang ở trong cung Song Ngư.
Đến năm khoảng 2600 nó sẽ ở trong cung Bảo Bình (do dó có thuật ngữ "kỷ nguyên Bảo Bình"). Tại Nam bán cầu, điểm phân này diễn ra cùng thời điểm nhưng nó là điểm bắt đầu của mùa thu tại bán cầu này.
Ngày Xuân phân (và Thu phân) có đêm và ngày dài bằng nhau vì quỹ đạo của Trái Đất chúng ta không thẳng đứng, mà nó nghiêng 23 độ so với mặt phẳng hoàng đạo, nên sẽ có nơi tiếp nhận ánh sáng từ Mặt Trời nhiều hơn một nơi khác ở bán cầu còn lại, và vào 2 ngày phân trong năm, Trái Đất sẽ hướng thẳng về Mặt Trời, nên ngày và đêm sẽ dài như nhau. Nhưng Trái Đất chúng ta không ngừng chuyển động, nên sự bằng nhau này sẽ nhanh chóng bị phá vỡ.
Xuân Phân cây cối muông thú đều tốt tươi và sinh sản, đánh dấu bằng tiếng sấm mùa xuân và những trận mưa xuân tưới đẫm đồng ruộng. Nhiệt độ không khí tăng lên và ổn định, xua tan giá lạnh. Người xưa có câu “Xuân phân mạch thức dậy, một khắc giá ngàn vàng”, ý đây là thời điểm tốt nhất để gieo trồng và chuẩn bị mùa vụ.
Trong tiết Xuân Phân, hoạt động tâm linh và lễ nghi đáng chú ý nhất là tiết Thanh Minh tảo mộ. Vào ngày xuân, con cháu chuẩn bị lễ vật tới thăm nom, dọn dẹp phần mộ của tổ tiên để tỏ lòng hiếu thảo và kịp thời sửa sang những phần đã bị hư hỏng, xuống cấp.
Trong tiết khí này, âm dương cân bằng, thời tiết thuận hòa, vạn vật tốt tươi, ngày đêm dài ngắn như nhau nên có tên là Xuân Phân, tức là chia đều mùa xuân ra. Người xưa lấy mốc từ Lập Xuân tới Lập Hạ là mùa Xuân, Xuân Phân là chính giữa khoảng thời gian đó, lúc khí xuân cực thịnh.
Tiết Xuân phân không chỉ tốt cho nông vụ, cấy cày mà còn đặc biệt có lợi với việc cưới hỏi, mang thai, sinh nở, hứa hẹn những điều may mắn và an lành. Vì thế, xem tử vi thường đưa ra khuyến cáo nên làm việc hỉ trong Xuân Phân.
Ngày Xuân phân ở Việt Nam không có gì đặc biệt cho lắm. Tuy nhiên, nhiều nơi trên thế giới chọn ngày này là một ngày lễ hội. Ngày lễ Phục sinh của Kito giáo là ngày Chúa nhật đầu tiên ngay sau khi trăng tròn kể từ ngày Xuân phân.
Ngày Xuân phân ở nước Nhật Bản là ngày lễ toàn quốc để mọi người đi tảo mộ và đoàn tụ gia đình, sau tiết Xuân phân là sẽ tới tiết Thanh minh vào ngày 4/4.
Từ năm 2013, Liên Hiệp Quốc chánh thức chọn ngày 20 tháng 3 hằng năm là Ngày Quốc tế Hạnh phúc. Ngày này lấy ý tưởng từ Vương quốc Bhutan là nước có chỉ số hạnh phúc cao dựa trên các yếu tố như sức khỏe, tinh thần, giáo dục, môi trường, chất lượng quản lý và mức sống của người dân. Và Ngày quốc tế Hạnh phúc được chọn vào ngày 20 tháng 3 vì đây là ngày Xuân phân, là thời điểm ngày và đêm dài bằng nhau, ý nghĩa cho sự cân bằng và hài hòa.
Bình luận bài viết (0)
Gửi bình luận