Nghiện thuốc lá cũng là một bệnh

Nghiện thuốc lá cũng là một bệnh - Ảnh minh họa

Hỏi: Thưa bác sĩ, chồng tôi đã nhiều lần cai thuốc lá đến nay vẫn không bỏ được. Vậy, xin bác sĩ tư vấn và cho tôi biết, vì sao thuốc lá lại gây nghiện và khó bỏ như vậy?

Nguyễn Yến Nhi (Nam Từ Liêm, Hà Nội)

Trả lời: Hợp chất chính có trong thuốc lá là nicotine. Đây là chất gây nghiện rất tiềm ẩn. Theo nhiều nghiên cứu, nicotine là chất gây nghiện mạnh hơn cả heroin. Trước tiên, nó làm thay đổi sự cân bằng về các hóa chất có trong não như dopamine và noradrenaline và đến lượt những chất này làm thay đổi tâm tính, sự chú ý của con người, nó làm con người cảm thấy sảng khoái.

Chỉ 7 giây sau khi hút thuốc lá, nicotine đã có tác dụng hưng phấn lên vỏ não, sự hưng phấn đó được não bộ ghi nhớ. Khi trạng thái hưng phấn qua đi, có nghĩa lượng nicotine dần bị thiếu hụt, lúc này, não bộ sẽ kích thích gây cảm giác thèm thuốc lá, buộc người nghiện hút điếu tiếp theo để cung cấp nicotine trở lại.

Ngoài cơ chế gây nghiện, ngày nay, giới chuyên môn đã có thêm nhiều bằng chứng khoa học để xác định nghiện thuốc lá cũng là một bệnh, chứ không chỉ đơn thuần là một thói quen. Nếu không có nicotine, hoạt động của não bộ sẽ bị cản trở rất nhiều, người hút thuốc lá buộc lòng phải hút thuốc lá mãi để cung cấp cho cơ thể chất nicotine cần thiết đó. Như vậy, nghiện thuốc lá đã thành một bệnh mà không phải là thói quen. Do thói quen thì dùng ý chí có thể bỏ được, nhưng đối với nghiện thuốc lá lại cần đến sự hỗ trợ của thuốc mới thành công.

Chính vì tác dụng kích thích nhanh, mạnh, gây hưng phấn tức thời mà nicotine sẽ khiến người nghiện thuốc lá từ trung bình đến nặng và một khi nghiện thì rất khó bỏ. Theo nhiều so sánh, nghiện nicotine cũng khó từ bỏ không thua kém nghiện heroin. Nghiện thuốc lá bao gồm nghiện thực thể và nghiện hành vi. Nghiện thực thể là nghiện chất nicotin trong thuốc lá, còn nghiện hành vi là nghiện động tác cầm điếu thuốc lá mà nhiều người hay gọi là thói quen. Đây là lý do khiến rất nhiều người khó từ bỏ thuốc lá.

Trưởng phòng Nghiệp vụ y dược và trang thiết bị y tế, Cục Y tế GTVT

Thuốc lá tàn phá sức khỏe thế nào?