Ngốn 500 tỷ đồng, Tinh hoa Bắc Bộ đã được như kỳ vọng?

Vở diễn thực cảnh "Tinh hoa Bắc Bộ" vừa chính thức ra mắt tại Hà Nội sau hơn 3 tháng thực hiện.

Đẹp, hoành tráng

Đó là hai từ để mô tả về Tinh Hoa Bắc Bộ - vở diễn thực cảnh đầu tiên tại Việt Nam vừa ra mắt vào ngày 28/10 tại Hà Nội. Xuyên suốt 60 phút của chương trình, khán giả lần lượt được dẫn dắt về với những không gian văn hóa của vùng nông thôn Bắc Bộ, qua những miền Thi ca, Cõi phật, Hoài cổ, Nhạc họa, An vui và Ngày hội.

Trên sân khấu mặt nước rộng 4300 mét vuông, dựa lưng vào ngọn núi Thầy hùng vĩ, những nét tinh hoa nhất của đời sống và nghệ thuật trình diễn truyền thống bao đời nay của cư dân Bắc Bộ lần lượt được hiện hiện. Vở diễn là bức tranh được ghép bằng những nét tinh hoa văn hóa của vùng đồng bằng Bắc Bộ với hình thức thể hiện đương đại, qua sự tham gia tương tác của gần 200 diễn viên. Các tinh hoa của sân khấu chèo, các làn điệu dân ca như quan họ, ca trù, hầu đồng... đều hiện lên qua sự thể hiện của nhiều diễn viên là chính những người nông dân của vùng đất Sài Sơn.

Không chỉ vậy, những nếp sinh hoạt truyền thống của làng quê Bắc Bộ được tái hiện trong khung cảnh dân chài nhộn nhịp trên sông nước, cảnh đồng áng của dân quê, cảnh đô hội chốn thị thành, cảnh trường thi ồn ào tấp nập của sĩ tử, cảnh rước kiệu nhộn nhịp trong hội làng. Cả các trò chơi dân gian như cà kheo, nhảy sạp, hay tích truyện người đẹp trong tranh gắn với các nàng tố nữ trong tranh Đông Hồ... cũng được truyền tải tới khán giả trong 60 phút ngắn ngủi.

Điểm nhấn ấn tượng là màn tái hiện hình ảnh của Thiền sư Từ Đạo Hạnh - một trong những vị Thánh tổ “tứ bất tử” của tín ngưỡng cổ truyền Việt Nam. Ngài được coi tà tổ sư của nghề múa rối nước cổ truyền, và vùng đất Sài Sơn được coi là nơi phát tích. Sự xuất hiện của Thiền sư Từ Đạo Hạnh trong khung cảnh huyền ảo lung linh với những ngọn sen hoa đăng nổi trên mặt nước gây xúc cảm mãnh liệt. Đặc biệt, ngay sau đó, tòa Thủy đình nặng 10 tấn từ dưới lòng nước nổi lên sừng sững trước ngọn đèn tỏa ánh sáng hào quang khiến tất cả khán giả đồng loạt trầm trồ và vỗ tay nhiệt liệt.

Điểm đáng khen ngợi của “Tinh hoa Bắc Bộ” là khiến người xem chìm đắm và như được hòa mình vào không gian văn hóa nên thơ, an lành của người dân vùng đất Kinh kỳ xưa. Để có thể truyền tải hết những tinh hoa mà đạo diễn muốn gửi gắm trong 60 phút, dường như không có một yếu tố nào tĩnh. Tất cả đều liên tục chuyển động, từ diễn viên tới những yếu tố tưởng chừng “vô tri vô giác” như mặt nước, âm thanh, ánh sáng, đạo cụ đều tổng hòa tạo nên một miền không gian ảo diệu như cổ tích.

Một điều đặc biệt là đa số diễn viên tham gia vào “Tinh Hoa Bắc Bộ” chính là những người nông dân của vùng đất Sài Sơn, những người vốn lâu đời sinh sống tại chính mảnh đất này. Họ là những nghệ sĩ không chuyên nhưng lại là yếu tố không thể thiếu để tạo nên nét chân thực cho một nghệ thuật đỉnh cao. Chỉ có 1/3 diễn viên là những học sinh trường nghệ thuật.

“Đã yên tâm”

Vở diễn này là tâm huyết ấp ủ suốt 6 năm của ông Đào Hồng Tuyển, Chủ tịch Tập đoàn Tuần Châu - đơn vị đầu tư. Ông Tuyển thổ lộ, sau nhiều năm tâm huyết quyết tâm mang loại hình nghệ thuật mới mẻ này đến với công chúng ở Việt Nam, sau bao nhiêu công sức tìm tòi, tiền bạc đầu tư với sự chia sẻ của nhiều nghệ sĩ, các nhà chuyên môn và sau cả những thử nghiệm chưa thành, nay “Tinh Hoa Bắc Bộ” được trình diễn là một sự toại nguyện. “Toại nguyện này không chỉ với doanh nghiệp của mình mà cũng là cơ hội để trả nghĩa cho đất và người của nơi đã trở thành sân khấu thực cảnh đầu tiên của đất nước, đất Sài Sơn và người Sài Sơn”, ông nói. Ông Tuyển cũng cho rằng, vở diễn đã chạm được vào trái tim người xem.

“Tinh hoa Bắc Bộ” với những văn hóa, đời sống và nghệ thuật của vùng đồng bằng Bắc Bộ nhưng đạo diễn của vở diễn lại là người miền Trung, đang sinh sống tại miền Nam. Đạo diễn Hoàng Nhật Nam chia sẻ, đây là lần đầu tiên anh làm sân khấu thực cảnh.

Khi tổ chức dàn dựng “Tinh Hoa Bắc Bộ”, anh cảm nhận rằng chính các yếu tố “cảnh thực” và “người thực” đã tạo nên nét đặc sắc để chuyển tải cái tinh hoa của một nền văn hóa dân tộc. Với Hoàng Nhật Nam, sân khấu thực cảnh trong anh thuộc về những gì của thực tế, hài hòa về thiên nhiên với những yếu tố về ngũ hành, thiên địa nhân hòa.

Tổng đạo diễn Hoàng Nhật Nam

“Vở diễn như một bức tranh khổng lồ, nhưng đây chỉ là những nét chấm phá tinh hoa nhất, cô đọng nhất. Còn để có thể nói hết được những tinh hoa thì có lẽ, với sự tham lam của tôi, phải 3 tiếng mới truyền tải hết được”, anh bộc bạch.

Nam đạo diễn cũng cho biết, anh cảm thấy tiếc khi chưa dựng được một chiếc cổng làng. Đó là nơi mọi kiếp người sinh sống ở vùng nông thông Bắc Bộ đều bước ra từ đó.

Trong vai trò cố vấn, nhà sử học Dương Trung Quốc đánh giá, làm nghệ thuật thực cảnh là đề tài rất khó. Việc phải gói gọn trong 60 phút những thứ được gọi là tinh hoa nhất theo quan niệm của mọi người, trong ngôn ngữ pha trộn rất nhiều yếu tố dân gian không phải dễ dàng. Loại hình này cũng chưa có ở Việt Nam nên rất khó so sánh. Ông cho biết, bản thân đã xem một vài vở thực cảnh ở nước ngoài. Họ chủ yếu dựa vào tích truyện rồi giới thiệu những nghệ thuật sắc thái khác nhau và thực hiện kéo dài trong nhiều năm, trên cơ sở lắng nghe, bổ sung.

“Mọi khởi đầu là đều khó khăn. Cho đến giờ, tôi có thể nói là yên tâm chứ không nói là hay, bởi mới mẻ nên sẽ có thể có nhiều sai sót. Mọi người cũng nên thông cảm và hiểu rằng, 80% là diễn viên không chuyên. Việc gắn kết các nội dung thành một câu chuyện cũng rất khó, cái đáng khen của vở vẫn là tạo được sự hài hòa”.

“Tinh hoa Bắc Bộ” dự kiến sẽ được trình diễn mỗi tối từ 19:30 (trừ thứ 3 hàng tuần) bắt đầu từ tháng 11. Giá vé có hai mức là 800,000 VNĐ/người và 1,2 triệu đồng/người.

Tiêu tốn 500 tỷ, vở diễn Tinh hoa Bắc bộ có gì hay?