 |
Một nhóm chiến binh người Kurd tại Syria |
“Hợp đồng” giữa YPG và Mỹ hết hạn
Theo bình luận của báo The Atlantic, các dấu hiệu cảnh báo đã có từ lâu, nhưng quyết định đột ngột và cứng rắn của Tổng thống Mỹ Donald Trump về việc rút quân khỏi Syria vẫn làm choáng váng người Kurd tại Syria. Hay nói cách khác, chỉ sau một đêm, giấc mộng thành lập một khu vực tự trị người Kurd tại miền Bắc Syria đã tan vỡ.
Dấu hiệu đầu tiên Mỹ từ chối hỗ trợ người Kurd tại Iraq năm 2017. Nhà lãnh đạo Masoud Barzani của cộng đồng chiến binh người Kurd ở Iraq tiến hành trưng cầu dân ý về vấn đề thiết lập Nhà nước của người Kurd mà không nghe theo các cảnh báo của Washington. Kết quả, chính quyền Baghdad lấy lại các lãnh thổ ở miền Bắc mà người Kurd trước đó đã chiếm giữ trong thời gian dài.
Dấu hiệu cảnh báo thứ hai xuất hiện năm 2018 khi Washington sát cánh bên các lực lượng quân sự Ankara đánh chiếm quận Afrin có đông người Kurd sinh sống ở miền Bắc Syria và đánh bật các chiến binh thuộc Lực lượng Các đơn vị bảo vệ nhân dân người Kurd (YPG) mà Thổ Nhĩ Kỳ coi là một nhánh của Đảng Công nhân người Kurd (PKK).
Giới phân tích chỉ ra rằng, nỗi sợ bị phản bội dường như đã “khắc sâu vào DNA” của người Kurd khi đây là một dân tộc không tổ quốc lớn nhất được ra đời từ đống đổ nát của Đế chế Ottoman cùng những lời thất hứa của các bên chiến thắng trong Thế chiến I. Dân tộc Kurd phân tán trên 4 quốc gia là Thổ Nhĩ Kỳ, Iran, Iraq và Syria và luôn chiến đấu để tìm kiếm tự do và Tổ quốc cho riêng mình, nhưng thành công của họ thường ngắn ngủi.
YPG đã kiểm soát miền Bắc Syria từ năm 2012 khi quân đội Chính phủ Syria mải lo chống lại các lực lượng phiến quân Hồi giáo ở khắp nơi trong lãnh thổ nước này. Hơn nữa, YPG là một trong những lực lượng thiện chiến và hiệu quả trong cuộc chiến chống IS do Mỹ dẫn đầu.
Tuy nhiên, người Kurd lại không nhận được phần thưởng họ cho là mình xứng đáng được hưởng. Khi cuộc nội chiến tại Syria đang dần khép lại với chiến thắng nghiêng về chính quyền Tổng thống Syria Bashar al-Assad, Washington lại quay lưng lại với người Kurd.
Ông Joost Hiltermann, Giám đốc khu vực Trung Đông tại tổ chức International Crisis Group ví von, những hợp tác giữa Mỹ và YPG thời gian qua giống như một hợp đồng với công ty an ninh tư nhân giờ đã hết hạn.
Tương lai nào cho YPG?
YPG hiện đứng giữa 2 lựa chọn: Hoặc là rút sâu vào vùng núi phía Bắc Iraq, nơi PKK từ lâu đã có thành trì du kích để có thể sống sót sau hỏa lực từ Thổ Nhĩ Kỳ, hoặc phải tìm cách đạt được thỏa thuận với chính quyền Syria để bảo toàn một số lợi ích.
Từ 6 tháng trước, YPG đã bắt đầu các cuộc đàm phán với Damascus, nhưng Tổng thống Assad không chịu nhượng bộ dù chỉ một tấc đất. Giờ đây, nếu các nhà đám phán người Kurd tiếp tục đối thoại, nhiều khả năng sẽ chỉ nhận được thái độ kiên quyết hơn từ ông Assad vì Mỹ, thế lực lâu nay vẫn hậu thuẫn cho Lực lượng Dân chủ Syria (SDF - mà chủ lực là YPG), đã tuyên bố rút quân vô điều kiện khỏi Syria.
Các nhà phân tích chỉ ra rằng, người Kurd tại Iraq có lợi thế khi quan hệ tương đối tốt với chính quyền Baghdad và tộc người này cũng có đại diện trong chính quyền Trung ương Iraq. Trái lại, lực lượng YPG tại Syria bị bao vây từ nhiều phía: Thổ Nhĩ Kỳ, chính quyền Syria và thậm chí cả người Kurd ở Iraq, những người nhìn YPG với con mắt nghi ngờ.
Vậy điều gì là tốt nhất cho người Kurd tại Syria vào lúc này? YPG có thể trông mong vào một liên minh với chính quyền Syria để ngăn lực lượng Thổ Nhĩ Kỳ xâm nhập Syria. Nhưng chưa rõ liệu chính quyền ông Assad sẽ “đáp lễ” người Kurd như thế nào?
Chuyên gia kỳ cựu về Trung Đông Hiltermann cho rằng, dù tương lai ảm đạm, nhưng người Kurd có thể tránh được điều tồi tệ nhất và điều này phụ thuộc vào Nga, quốc gia đang có tầm ảnh hưởng mạnh nhất ở Syria, có thể đưa Ankara và Damascus ngồi vào bàn đàm phán.
Câu hỏi đặt ra lúc này là liệu các nhà ngoại giao Nga có tích cực ngăn ngừa kịch bản xấu nhất: IS tận dụng tình trạng hỗn loạn trong cuộc tử chiến giữa YPG và Thổ Nhĩ Kỳ để trỗi dậy?
Bình luận bài viết (0)
Gửi bình luận