Nhà văn Di Li: Tôi mất 15 năm để ngẫm nghĩ về “Tật xấu người Việt”

“Tật xấu người Việt” - cuốn sách thứ 27 của nhà văn Di Li, nằm trong bộ đôi sách khảo cứu về tính cách người Việt hiện đại (cuốn “Tính tốt người Việt” chưa phát hành). Được biết, khi viết cuốn này, nữ nhà văn có cảm hứng từ cuốn sách “Người Trung Quốc xấu xí” của Bá Dương.

“Tật xấu người Việt” bao gồm 48 câu chuyện khác nhau, xoay quanh những thói quen kém lành mạnh của người Việt có thể dễ dàng nhận ra trong thời hội nhập. 

Nhà văn Di Li là giảng viên Trường Cao đẳng Thương mại và Du lịch Hà Nội, chị còn để lại nhiều dấu ấn với những tác phẩm trinh thám: “Tầng thứ nhất"; “Điệu valse địa ngục”; “Trại hoa đỏ”; “Câu lạc bộ số 7”.

Nhà báo Yên Ba khi đọc bản thảo “Tật xấu người Việt” đã cho rằng: “Có đủ hết trong cuốn sách này những tính cách (và tính nết) mà người ta kiêng kị không nói đến một cách công khai, lại càng tránh tập trung chúng vào một chỗ.

Lắc rắc vài hạt tiêu làm cho bát cháo ngon hơn, nhưng cả một bát cháo toàn hạt tiêu thì cay lắm, làm sao mà nuốt nổi! Nhưng, câu chuyện ở đây không phải là một bát cháo quá nhiều hạt tiêu; đây là một bát thuốc và nó rất đắng! Viết về tật xấu của người khác là một công việc đầy rủi ro.

Viết về tật xấu của một dân tộc, hơn thế, là một công việc nguy hiểm. Nhưng tác phẩm này là một trong những bước đi văn chương đầu tiên cho thấy người Việt, ở đây là người viết, người xuất bản, người đọc, đang trưởng thành”.

Nhà báo Hoàng A Sáng nhận xét: “Nữ văn sĩ Di Li viết cuốn sách này như một cách tự răn dạy bản thân mình, để mỗi ngày bớt đi được một tật xấu. Cô không viết theo lối thống kê, kể lể hoặc lên án những cố tật của người Việt, mà qua đó tác giả và bạn đọc cùng nhau rút ra những bài học bổ ích cho cuộc sống”.

Nữ sĩ Di Li tiết lộ chị đã mất khoảng 15 năm để ngẫm nghĩ về “Tật xấu người Việt”, với những sắc thái như tính tự ái, trọng tình hơn lý, sự phiến diện, thích đổ lỗi, lười cảm ơn, lười đọc sách, lười biểu hiện cảm xúc tích cực mà chỉ ưa nói thẳng những điều tiêu cực, chê vùi dập khen bốc giời, vô duyên hay xen vào chuyện cá nhân, trọng nam khinh nữ, hay cả nể, hay gây ồn ào.

Thậm chí, trong “Tật xấu người Việt” còn có các biểu hiện như quan cách, ưa hối lộ, tham nhũng vặt, ưa thành tích, thích làm thầy không thích làm thợ, sính bằng cấp, học chỉ để thăng tiến, thiếu tính độc lập, sĩ diện, hay khoe khoang, tham lam chủ nghĩa, không bảo vệ tài sản công cộng, ích kỷ, nghĩ ngắn chỉ thấy lợi ích trước mắt, thói quen phạm luật, không bao giờ biết đủ, lãng phí…

Nhà văn Di Li chia sẻ “Tật xấu người Việt” cùng “Tính tốt người Việt” là bộ đôi được chị dành một thời gian khá lâu để nghiên cứu tư liệu cổ của các nhà truyền giáo, thương nhân, chính khách, bác sĩ, tri thức người Bồ Đào Nha, Anh, Pháp, Hà Lan… đã đến Việt Nam từ thế kỷ 16, 17, 18. Cũng như hơn 10 năm chị có cơ hội được đi một số châu lục và tiếp xúc với những con người, vùng đất khác nhau để có thể phỏng vấn, so sánh, đối chiếu với tính cách dân tộc mình.

Nữ sĩ dự đoán cuốn sách “Tật xấu người Việt” sẽ gây nhiều tranh cãi, bởi quan điểm là thứ không thể “định lượng”, nên sẽ không bao giờ có đáp số chung nhất.

Hơn nữa, khi những quan điểm ít nhiều “va chạm” đến một số người, rất có thể sẽ gây chạnh lòng. Nhưng chị thực bụng mong muốn độc giả tiếp nhận những câu chuyện này với thái độ thiện chí nhất, bởi cuốn sách là một kết quả nghiêm túc đã được chị nghiên cứu trong suốt thời gian dài về tính cách của dân tộc Việt.