“Bẩn” từ khâu sản xuất…
Xe điện gần như trở thành xu hướng tất yếu mà tất cả hãng sản xuất ô tô cùng chính phủ các quốc gia trên thế giới đang theo đuổi. Hiện tại, các hãng xe lớn đã xây dựng cho mình kế hoạch riêng để phát triển xe điện, cắt giảm khí thải gây ra hiện tượng nhà kính.
Tính đến năm 2021, các hãng sẽ đạt tới năng suất chế tạo pin có hiệu suất 60 kWh, cho hơn 10 triệu ô tô. Hầu hết nguồn cung pin đến từ Trung Quốc, Thái Lan, Đức và Ba Lan. Nhưng nguồn tạo ra điện cho pin lại chính là nhiên liệu không thể tái tạo, ví dụ như than đá.
“Chúng ta đang đối mặt với làn sóng khí thải CO2 khác”, ông Andreas Radics, đối tác quản lý tại Công ty tư vấn ô tô Berylls Strategy Advisors, có trụ sở ở Munich (Đức) nhấn mạnh. Ông Andreas Radics đã thực hiện nghiên cứu liên quan đến vấn đề này và chỉ ra, dù xe điện không trực tiếp phát thải trên đường phố nhưng nhìn chung, xét cả quá trình sản xuất, loại xe này vẫn thải rất nhiều khí CO2 như ô tô thông thường.
Cùng quan điểm, ông Henrik Fisker, Giám đốc điều hành, Chủ tịch Fisker, nhà phát triển xe điện tại California, Mỹ cho biết: “Việc xe điện có thực sự sạch hay không còn phụ thuộc vào địa điểm, cách sản xuất và thậm chí là nguồn điện để sản xuất pin”.
Một nửa lượng khí thải CO2 trong vòng đời của một chiếc xe điện có thể đến từ chính năng lượng được sử dụng để sản xuất xe, đặc biệt trong quá trình khai thác, tinh chế nguyên liệu thô cần cho pin. Khi một chiếc xe điện mới xuất hiện trong showroom, bản thân nó đã phát thải 30.000 pounds (hơn 12 tấn) khí CO2. Trong khi, lượng khí thải tương đương để sản xuất một chiếc ô tô bình thường chỉ 14.000 pounds (6,3 tấn).
Dẫn chứng trong bài viết trên tờ Business Standard cho biết, người ta ước tính rằng, nếu một chiếc xe điện nặng 500kg (tương đương xe thể thao đa dụng) sản xuất tại một nhà máy sử dụng năng lượng hoá thạch ở Đức, sẽ thải ra lượng khí CO2 cao hơn 74% so với khi sản xuất một chiếc xe ô tô thông thường.
…Đến khi vận hành trên đường
Không dừng lại đó, khi di chuyển trên đường phố, xe điện cũng không phải hoàn toàn không phát ra khí thải. Bởi lượng CO2 gián tiếp từ xe điện phụ thuộc vào loại nhiên liệu làm ra điện ở các trạm sạc cho xe điện. Nếu điện được sử dụng tại trạm sạc xuất phát từ nhà máy điện dùng than đá, khí thải gián tiếp từ loại xe điện này sẽ tương đương 0,5 kg/1,6km, cao hơn cả xe sử dụng xăng thông thường.
Theo ông Michael Kelly, Giáo sư Công nghệ tại Đại học Cambridge, thế giới hiện có khoảng 7,2 triệu xe điện. Tuy nhiên, trong tương lai, khi chiến lược thay thế toàn bộ xe ô tô chạy bằng xăng (hoặc diesel) bằng xe điện, chỉ riêng nước Anh đã cần gấp đôi khối lượng sản xuất cobalt trên toàn cầu/năm; 3/4 sản lượng lithium carbonate sản xuất trên thế giới; toàn bộ sản lượng neodymium trên thế giới và hơn 1/2 lượng đồng trên toàn cầu (tính trên số liệu năm 2018). Đó chỉ là với nước Anh, nếu cả thế giới cùng sử dụng xe điện, nhu cầu khoáng sản trên sẽ vượt qua trữ lượng thế giới có.
Không chỉ vậy, ông Kelly còn lo ngại tác động về xã hội và môi trường từ hoạt động khai thác khoáng sản trên diện rộng vì một số khoáng sản rất độc hại khi khai thác, vận chuyển và tinh chế. Tuy nhiên, những quá trình này lại ít được quan tâm.
Một báo cáo gần đây từ Tổ chức Liên Hợp Quốc cảnh báo, những nguyên liệu được sử dụng trong pin xe điện chủ yếu tập trung tại một số quốc gia có quy định môi trường và lao động rất lỏng lẻo, thậm chí là không có quy định. Chẳng hạn, hiện nay Công-gô cung cấp 2/3 nguồn khoáng sản cobalt trên toàn cầu, các mỏ khai thác thủ công, chiếm tới 1/4 hoạt động sản xuất quốc gia. Tuy nhiên, quy trình sản xuất rất nguy hiểm và có cả việc tuyển dụng lao động trẻ em.
Vì lý do đó, nhiều chuyên gia như ông Kelly cho rằng, hình ảnh xanh, sạch của xe điện không đúng với thực tế sản xuất pin cho loại xe này.
Có lẽ, việc bảo vệ môi trường, hạn chế khí thải từ xe cơ giới đang nằm hoàn toàn ở lương tâm của các nhà sản xuất. Bởi tính đến thời điểm này, giới chức toàn cầu chưa đưa ra được hướng dẫn rõ ràng về lượng khí thải carbon có thể chấp nhận được trong một vòng đời xe điện, kể cả những nơi đang rất chú trọng tới xu hướng điện hoá và đang chuẩn bị kế hoạch cấm hoàn toàn xe sử dụng động cơ đốt trong như Trung Quốc, Pháp và Anh.
Để hạn chế bị chỉ trích vì nguồn gốc sản xuất pin, hãng chuyên sản xuất xe điện hàng đầu của Mỹ - Tesla đã ký thoả thuận với công ty Glencore của Thụy Sĩ, mua 6.000 tấn cobalt/năm từ các mỏ khoáng sản tại Công-gô. Glencore cam kết với tất cả các đối tác, rằng toàn bộ quá trình khai thác khoáng sản sẽ được thực hiện bằng máy, không sử dụng thủ công.
Bình luận bài viết (0)
Gửi bình luận