Những điều cần làm khi phát hiện u não

Bác sỹ Ivan Ng Bak Hua - chuyên gia phẫu thuật thần kinh của Singapore cho biết nhiều bệnh nhân khi biết mắc u não bị sốc bởi trước đó không có triệu chứng rõ rệt. Nhiều người e ngại, từ chối phẫu thuật u não nhưng đó là sai lầm. 

U não đôi khi không có triệu chứng

Bác sỹ Ivan Ng Bak Hua – chuyên gia phẫu thuật thần kinh Singapore

Trong các bệnh liên quan đến thần kinh, bệnh nào dễ mắc phải nhất và nguy hiểm nhất, thưa bác sỹ?

Có 3 bệnh phổ biến nhất liên quan đến thần kinh là: đột quỵ, chấn thương ở vùng đầu, khối u ở não (do ung thư nguyên phát hoặc do di căn tới não). Trong đó, u não là căn bệnh có mức độ nguy hiểm nhất.

Có nhiều loại u não khi mắc phải bệnh nhân bị sốc bởi đôi khi nó không có triệu chứng rõ rệt.

U não có 2 nhóm phổ biến, nhóm thứ nhất bao gồm những loại u lành tính thường gặp như u màng não, u dây thần kinh thính giác, u tuyến yên. Nhóm thứ hai là những u não phát triển nhanh hoặc ác tính, có nguồn gốc từ bên trong não như u tế bào thần kinh đệm. Ngoài ra, u não còn có thể do di căn từ những ung thư từ các bộ phận khác trong cơ thể như ung thư phổi, ung thư vú, ung thư đại tràng… Những ung thư này có thể gây tổn thương cho não bộ yếu, liệt chi, điếc, gây mù lòa, mất vị giác… 

Vậy, có cách nào để biết mình mắc bệnh u não hay không? Các triệu chứng rõ nhất là gì?

Mỗi bệnh nhân thường có triệu chứng u não khác nhau. Có bệnh nhân thấy nhức đầu. Sáng thức dậy đã đau đầu và đau cả ngày, tình trạng này ngày càng tăng nặng thêm. Dấu hiệu thứ hai là run chân tay, tê chân tay, nói khó, nhìn khó (có thể nhìn thấy 2 hình ở một đồ vật hoặc con người). 

Các triệu chứng thì phụ thuộc vào vị trí não bị ảnh hưởng. Ví dụ khối u chèn ép ở vùng nào của não nó sẽ thể hiện lâm sàng ra bên ngoài. Như u đằng sau não ảnh hưởng đến thị lực, có khối u làm ảnh hưởng tới chức năng vận động… Nhưng tổn thương nguy hiểm nhất là ở vùng trung tâm của não bộ, gọi là vùng thân não. Đây là vùng nguy hiểm và khó chẩn đoán. 

Tuy nhiên, như đã nói ở trên, một số người mắc u não mà không có triệu chứng gì cả. Họ vô tình phát hiện bệnh khi đi chụp chiếu, khám bệnh thường kỳ. 

Mổ u não tỷ lệ thành công ra sao?

Vậy khi phát hiện bị u não, phương pháp nào được lựa chọn để cứu sống bệnh nhân?

Hướng điều trị đầu tiên phải nghĩ đến là phẫu thuật bởi trong nhiều trường hợp việc điều trị hóa chất không có tác dụng tới vùng khối u trong não. 

Bác sỹ sẽ quyết định xử lý theo 3 cấp độ sau: Thứ nhất là cắt bỏ hoàn toàn. Thứ hai là do vị trí của khối u chỉ có thể phẫu thuật lấy ra được một phần. Thứ ba là khối u nằm ở vị trí quá khó ở trên não không thể phẫu thuật được. Trong trường hợp này bác sĩ sẽ xét nghiệm, sinh thiết tế bào của khối u xem là lành tính hay là ác tính. Sau đó mới có thể quyết định xạ trị khối u hay dùng hóa chất nào để điều trị. 

Để phẫu thuật, cần chụp cộng hưởng từ phát hiện vị trí và kích thước của khối u. Trong trường hợp khối u nằm ở vị trí quá khó, nếu phẫu thuật mà sau đó người bệnh bị liệt, nằm hôn mê thì chúng tôi sẽ phải cân nhắc, vì như vậy cũng coi như là ca phẫu thuật không thành công.  

Nếu phát hiện sớm, có cần mổ không thưa bác sỹ?

Không quan trọng là khối u nhỏ - to hay thời điểm nào, mà nói đến u não là người ta đã nghĩ đến phẫu thuật rồi.

Chỉ là cần làm rõ vị trí của khối u để xác định khả năng phẫu thuật một phần hay toàn phần. Cho dù khối u đó nhỏ thì cũng cần phẫu thuật và sinh thiết để biết đây có phải là ung thư nguyên phát tại não hay không, từ đó có hướng điều trị chính xác. 

Thông thường một khối u ở não xác định phẫu thuật được thì cơ hội sống sót, kéo dài sự sống của người bệnh sẽ cao hơn rất nhiều. 

Tỉ lệ thành công của các ca phẫu thuật tùy thuộc vào các đối tượng bệnh nhân, khối u và độ tuổi khác nhau của bệnh nhân. Những bệnh nhân ở nhóm trẻ tuổi bị u não khi phẫu thuật, tỉ lệ thành công không bị biến chứng (liệt) đạt tới 97 – 98%. Chúng tôi chưa bị mất bệnh nhân nào cả, hầu hết các ca thực hiện đều không bị bại liệt.

Bệnh nhân vẫn đọc thơ, trò chuyện khi đang mổ u não

Tại bệnh viện bác sỹ đang làm việc, phẫu thuật u não được thực hiện ra sao?

Chúng tôi phẫu thuật nội soi là chủ yếu. Việc mổ mở là cực kỳ hạn chế, bởi mổ nội soi có nhiều ưu điểm: ít mất máu, giúp bệnh nhân mau hồi phục, vết sẹo nhỏ nên thời gian lành nhanh và thời gian nằm viện chỉ từ 3- 5 ngày. 

Trước khi mổ, bệnh nhân được chụp vị trí ở khối u, chúng tôi sử dụng thiết bị đặc biệt để định vị và phẫu thuật qua một lỗ nhỏ trên đầu để loại bỏ khối u đó. Hiện nay có công nghệ cao có thể xác định được vùng nào của khối u là vùng ác tính để phẫu thuật bỏ phần ác tính, giữ lại mô lành tính.

Các bệnh nhân được phẫu thuật khi vẫn còn đang tỉnh. Trong lúc phẫu thuật, các bác sĩ đề nghị bệnh nhân nói chuyện hoặc đọc một đoạn văn, đoạn thơ, vẫy tay, giơ tay theo yêu cầu của bác sỹ để bảo đảm rằng, bệnh nhân không bị chạm vào các vùng gây liệt chi sau khi phẫu thuật.   

Ông có khuyến cáo gì với những người chuẩn bị mổ u não?

Khi bệnh nhân được chẩn đoán có u não cần phẫu thuật, nếu điều kiện cho phép nên chọn bác sỹ phẫu thuật thần kinh tay nghề cao. Kết hợp với máy móc, thiết bị hiện đại, ca phẫu thuật sẽ có tỷ lệ thành công cao và đem lại cơ hội sống tốt nhất cho người bệnh. 

Cảm ơn bác sỹ!

Mai Anh (Thực hiện)