Những ký ức đáng nhớ của ông John McCain tại Việt Nam

Ông John McCain từng là phi công Hải quân Mỹ tham chiến tại Việt Nam

Thượng nghị sỹ Mỹ John McCain vừa qua đời ở tuổi 81 tại nhà riêng ở Arizona. Ông McCain không chỉ là một cựu chiến binh Mỹ mà sau này còn là chính trị gia luôn dành tình cảm đặc biệt cho Việt Nam và đau đáu thúc đẩy quan hệ Việt-Mỹ theo chiều hướng tích cực.

Thượng nghị sỹ John McCain còn là một trong những người đi tiên phong trong việc hàn gắn vết thương chiến tranh giữa hai dân tộc dù từng là một cựu binh bị giam giữ nhiều năm trời tại Việt Nam.

Để tưởng nhớ lại những hoạt động này, trang Facebook chính thức của tờ báo New Yorker vừa đăng lại một bài viết được đăng từ năm 1996 về Thượng Nghị sĩ John McCain khi ông lần đầu quay lại Việt Nam sau khi được trao trả về nước và những nỗ lực của ông cùng Thượng Nghị sĩ đảng Dân chủ John Kerry để kêu gọi chấm dứt chiến tranh, thúc đẩy quan hệ song phương.

Quốc hội Mỹ treo cờ rủ tiễn đưa Thượng Nghị sĩ John McCain

Bài viết có tiêu đề “Tình bạn chấm dứt chiến tranh” có đoạn viết: “Nhân ngày Tưởng niệm những người lính Hoa Kỳ chết trận vào năm 1993, hai Thượng Nghị sĩ Mỹ đã thăm lại nhà tù ở ngay giữa trung tâm thủ đô Hà Nội.

Đó là một toà nhà lớn, kiên cố, chiếm hẳn một khu ngay giữa trung tâm thành phố đông đúc… Người Việt Nam gọi đây là nhà tù Hoả Lò còn Mỹ gọi là "Hanoi Hilton". Trong thời chiến, nhà tù này giam giữ những phi công lái máy bay chiến đấu của Mỹ.

Và, một trong số những người quay trở lại lần đầu tiên kể từ khi được thả là ông John McCain, hiện lúc đó đã là Thượng Nghị sĩ đảng Cộng hoà đại diện bang Arizona. Ông từng là phi công lái máy bay ném bom của Hải quân Mỹ, đã bị giữ làm tù binh trong 6 năm từ tháng 10/1967 khi chiếc máy bay mà ông điều khiển bị bắn rơi vào tháng 3/1973. Phần lớn thời gian làm tù binh Mỹ tại Việt Nam, ông bị giam giữ tại Hoả Lò".

Thượng nghị sĩ John McCain (đứng bên trái ngoài cùng) cùng Thượng nghị sĩ, cựu Ngoại trưởng John Kerry (đứng thứ 2 bên trái) là hai người năng nổ nhất vận động bình thường hoá quan hệ với Việt Nam

Theo New Yorker, ông McCain đã kể lại nhiều kỷ niệm trong thời gian ở tù. Trong đó, có kỷ niệm, ông McCain giao tiếp với một người đàn ông bị giam ở phòng bên bằng cách gõ qua tường và nghe tiếng gõ trở lại.

Những thông tin được quy ước bằng những tiếng gõ tường, bao gồm cả các hoạt động phản đối chiến tranh Việt Nam tại Mỹ. Trong năm thứ 3 ở tù, John McCain biết được thông tin cho thấy, tại Mỹ, ông John Kerry đã tụ hội hàng nghìn cựu binh khác trở về từ Việt Nam biểu tình phản đối chiến tranh mạnh mẽ, ném huy chương và ruy băng được trao tặng qua hàng rào Lầu Năm Góc, tờ báo Mỹ viết.

Trước đó, nhiều nhà hoạt động vì hoà bình như Tom Hayden và Jane Fonda đã có mặt tại nhà tù Hanoi Hilton trong những năm tháng McCain bị giam giữ nhưng ông luôn từ chối gặp mặt; lúc đó các tù binh như ông không mấy thích các nhà hoạt động vì hoà bình, theo New Yorker.

Nhưng, sau này, khi được thả về nước, trở thành một chính trị gia kỳ cựu, ông McCain tìm cách thúc đẩy bình thường hóa quan hệ với Việt Nam. Ông cùng với Thượng nghị sĩ John Kerry vận động các chính quyền Mỹ bình thường hóa quan hệ ngoại giao với Việt Nam.

Những nỗ lực không ngừng đã cho "quả ngọt" vào năm 1994 khi Thượng viện Mỹ thông qua giải pháp do John Kerry và John McCain bảo trợ, kêu gọi chấm dứt cấm vận kinh tế chống Việt Nam, mở đường cho việc bình thường hóa quan hệ hai nước một năm sau đó.

Video cuộc đời sự nghiệp của John McCain

Thượng nghị sĩ John McCain qua đời