Nông dân khốn khổ vì giá phân bón tăng kỷ lục, doanh nghiệp lãi khủng

Đủ cung... giá vẫn cao

Theo Cục Bảo vệ thực vật, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT), hiện giá các loại phân bón trong nước đều đồng loạt tăng mạnh. Cụ thể, phân DAP tăng hơn 46%, phân MAP tăng hơn 44%, Urê tăng hơn 95%, Kali tăng hơn 102% so với năm ngoái.Theo ghi nhận, giá bán lẻ phân DAP Trung Quốc hiện đã lên tới 1,3 triệu đồng/bao, phân DAP nội địa là 1,1 triệu đồng/bao, phân kali 975.000 đồng/bao, phân urê 910.000 đồng/bao...

Đơn vị sản xuất cho biết, giá phân bón tăng cao thời gian qua chủ yếu do giá nguyên liệu đầu vào để sản xuất phân và chi phí vận chuyển tăng cao.

Đặc biệt, do ảnh hưởng của cuộc xung đột Nga - Ukraine và Trung Quốc hạn chế xuất khẩu phân bón nên nguồn cung trên thị trường thế giới khan hiếm, đẩy giá phân bón tiếp tục leo thang.

Trao đổi với PV Báo Giao thông, ông Hoàng Trung, Cục trưởng Cục Bảo vệ thực vật cho biết, các nhà máy trong nước đã sản xuất được hầu hết các loại phân bón chủ lực như phân lân, urê, NPK và hoàn toàn đáp ứng đủ nhu cầu sử dụng.

Tuy nhiên, các nhà máy sản xuất DAP chỉ đáp ứng được khoảng 60% nhu cầu, còn phân kali và phân đạm SA phụ thuộc hoàn toàn vào nguồn nhập khẩu. Hằng năm Việt Nam phải nhập khẩu thêm từ 2,7-3,5 triệu tấn phân bón vô cơ, trong đó chủ yếu là phân kali (khoảng 1,1-1,2 triệu tấn) và phân đạm SA (khoảng 1-1,5 triệu tấn).

“Hiện đã có hộ dân trồng ngô, chè phải tạm dừng canh tác vì không chịu được đà tăng giá của phân bón, tránh càng sản xuất càng lỗ. Giá phân bón chưa có dấu hiệu hạ nhiệt gây áp lực vụ Hè Thu sắp tới.... khi phân bón chiếm tới gần 50% chi phí giá thành sản xuất”, Bộ NN&PTNT đánh giá.

Bộ này cũng dự báo, trong thời gian tới, thị trường phân bón vẫn diễn biến phức tạp, khó lường về giá và nguồn cung.

Xuất khẩu tăng mạnh, DN phân bón lãi “khủng”

Điều đáng nói, dù tự chủ được nguồn cung những loại phân bón chủ lực (yếu tố giữ ổn định giá), tuy nhiên, giá trong nước lại tăng phi mã thời gian qua. Hơn nữa, các DN phân bón đang hưởng lợi “khủng”, trong bối cảnh xuất khẩu mặt hàng này tăng đột biến.

Theo số liệu từ Tổng cục Hải quan, xuất khẩu phân bón tăng trưởng mạnh những năm qua. Cụ thể, từ mức 0,826 triệu tấn, trị giá 264 triệu USD năm 2019, tăng lên mức 1,18 triệu tấn (tăng 43% so với năm 2019), trị giá 345 triệu USD ( tăng 31%) năm 2020; Lên mức 1,35 triệu tấn (tăng 13% so với năm 2020), trị giá 560 triệu USD (tăng 62,3%) năm 2021 và mức 440 triệu USD trong 4 tháng đầu năm 2022, tăng 47% về lượng nhưng tới 193% về giá trị so với cùng kỳ năm ngoái.

Báo cáo từ Tập đoàn hóa chất Đức Giang cho thấy, lợi nhuận quý I /2022 của Công ty ước đạt 1.500 tỷ đồng, gấp hơn 5 lần so với cùng kỳ năm trước (292 tỷ đồng). Năm ngoái, lợi nhuận của đơn vị này cũng đã tăng đột biến tới 352%. Theo ước tính của SSI Research, năm nay, doanh thu của DGC sẽ tăng 22%, lợi nhuận tăng 25%.

Thêm một “ông lớn” lãi khủng là Tổng công ty Phân bón và Hóa chất Dầu khí (Đạm Phú Mỹ), với lãi trước thuế 2.522 tỷ đồng, lãi sau thuế 2.126 tỷ đồng, tăng gấp 12 lần so với khoản lãi 180 tỷ đồng ghi nhận trong quý I/2021. Đây cũng là số lãi theo quý cao nhất trong suốt lịch sử hoạt động của doanh nghiệp.

Lợi nhuận sau thuế lần đầu trong lịch sử chạm mốc 1.518 tỷ đồng (gấp 10 lần so với cùng kỳ năm ngoái, Công ty Cổ phần Phân bón Dầu khí Cà Mau cũng ghi nhận doanh thu bán Urê đạt 3.700 tỷ đồng trong quý I/2022. Trong đó, Urê bán ở trong nước đạt 1.574 tỷ đồng, còn giá trị xuất khẩu đạt tới 2.100 tỷ đồng...

Được hỏi về việc “Doanh nghiệp phân bón đang “té nước theo mưa” khiến giá trong nước tăng cao?, một đại diện Hiệp hội phân bón Việt Nam bày tỏ: “Rất vô lý nếu nói giá phân bón tăng cao do các chi phí đầu vào như cước vận chuyển, nguyên liệu nhập khẩu tăng… Bởi lẽ, DN sản xuất hiện nay đều là DN nhà nước, trong khi, thị trường phân Urê rất đặc thù, việc sản xuất dựa trên nguồn nguyên liệu là khí và than trong nước.

Chưa kể, các DN này được rất nhiều ưu đãi về thuế, chẳng hạn thuế thu nhập DN trong 15 năm. Đặc biệt, các DN này là các đơn vị xuất khẩu phân bón nhiều nhất thời gian qua gây ảnh hưởng đến cung cầu trong nước”.

Do đó, vị này cho rằng, cần phải làm rõ việc giá phân bón nhập khẩu và các nguyên liệu đầu vào của DN tăng ra sao khi họ đang lãi lớn nhờ giá cao.

Điều chỉnh thuế, kiểm soát xuất khẩu

Trao đổi với Báo Giao thông, lãnh đạo Bộ NN&PTNT cho biết, Bộ này đã đề nghị Bộ Tài chính kiến nghị Chính phủ báo cáo Quốc hội sửa đổi Luật số 71/2014/QH13 theo hướng chuyển phân bón từ đối tượng không chịu thuế sang đối tượng chịu thuế với mức thuế suất hợp lý để vừa hỗ trợ ngành sản xuất phân bón trong nước và giảm bớt khó khăn cho nông dân.

Ngoài ra, xem xét chính sách thuế xuất khẩu đối với phân bón urê, DAP, MAP và phối hợp với các bộ, ngành các biện pháp kiểm soát xuất khẩu các mặt hàng này.

Ông Trương Bá Tuấn, Phó Vụ trưởng Vụ Chính sách Thuế (Bộ Tài chính) cho PV Báo Giao thông biết, Bộ đã lên dự thảo và đang lấy ý kiến về biểu thuế trên. Dự thảo theo hướng, nâng thuế xuất khẩu một số mặt hàng để hạn chế xuất khẩu.

Còn Bộ Công thương cho rằng, cần đánh giá nhu cầu trong nước đối với các mặt hàng chiến lược như phân bón để có biện pháp điều hành phù hợp hoạt động xuất khẩu, nhập khẩu, vừa tận dụng được cơ hội về giá để xuất khẩu nhưng vẫn bảo đảm nguồn cung cho nhu cầu trong nước.

Xăng dầu giá cao, phát hiện cây xăng ngang nhiên mở bán không phép