Nửa đêm thấp thỏm canh giờ đi mua chiếu ở "chợ ma" Đồng Tháp

Tái hiện "chợ ma" để phát triển du lịch

Theo tìm hiểu của PV Báo Giao thông, trước đây, làng nghề dệt chiếu ở Đồng Tháp có "chợ ma Định Yên". Đó là khoảng 30 năm trước, làng nghề phát triển hưng thịnh, chiếu luôn là vật dụng cần thiết của mỗi gia đình.

Điều đặc biệt của chợ này là thời điểm họp không cố định, nhưng thường trong khoảng thời gian từ 23h đêm hôm trước đến 4h sáng hôm sau.

Khu vực sân đình thần Định Yên (Di tích lịch sử văn hóa cấp Quốc gia) là nơi diễn ra các hoạt động trao đổi, mua bán dưới ánh đèn dầu leo lét.

Người mua ngồi tại chỗ, còn người bán mang chiếu đi lại rao bán xung quanh người mua, tạo nên nét văn hóa truyền thống đặc sắc của địa phương.

Thời gian trôi qua, cùng với sự phát triển của kinh tế, hệ thống giao thông thuận lợi, "chợ ma Định Yên" gần như chìm vào quên lãng.

Tuy nhiên, vào những ngày đầu tháng 9 vừa qua, tỉnh Đồng Tháp nỗ lực khôi phục, tái hiện lại "chợ ma Định Yên" với sự hào hứng của người dân làng nghề.

Bà Nguyễn Thị Vân (62 tuổi, ngụ ấp An Khương, xã Định Yên, huyện Lấp Vò, Đồng Tháp) nói: "Bốn đời nhà tôi làm nghề dệt chiếu, bán chiếu. Nhờ nghề này mà các anh chị em tôi, con cháu tôi có thu nhập ổn định. Chợ ma được tái hiện giúp tôi nhớ lại ký ức thuở nhỏ, nhớ một thời ông bà, ba mẹ mình gắn bó với nghề chiếu".

"Việc tái hiện lại "chợ ma Định Yên" với mục đích quảng bá hình ảnh văn hóa, con người Đồng Tháp đến với du khách trong và ngoài nước. 

Sau lần tổ chức này, địa phương sẽ rút kinh nghiệm, xây dựng kế hoạch và kết nối với các công ty lữ hành để đưa khách đến tham quan", bà Nguyễn Thị Nhanh, Chủ tịch UBND huyện Lấp Vò (Đồng Tháp) thông tin.

Là người con của quê hương Lấp Vò, có mặt trong buổi tái hiện "chợ ma Định Yên", ông Phạm Thiện Nghĩa, Chủ tịch UBND tỉnh Đồng Tháp không giấu được cảm xúc, chia sẻ: "Nghề dệt chiếu Định Yên đã nuôi sống bao nhiêu thế hệ gia đình. 

Vốn tích cóp từ bán chiếu, nhiều người con xuất thân từ mảnh đất này đã ăn học thành tài, quay lại cống hiến cho quê hương. 

Việc tái hiện "chợ ma Định Yên" lần này không chỉ nâng tầm làng nghề dệt chiếu trăm năm tuổi mà còn góp phần quảng bá hình ảnh Đất Sen hồng".

Nhộn nhịp làng nghề 100 năm tuổi

Làng nghề dệt chiếu truyền thống Định Yên ở huyện Lấp Vò (Đồng Tháp) hình thành và phát triển hơn 100 năm qua, được Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch công nhận là Di sản Văn hóa phi vật thể quốc gia vào năm 2013.

Các cụ cao niên kể lại, trước đây, Định Yên gồm hai xã Định Yên và Định An ngày nay. Địa hình thuận lợi nằm dọc sông Hậu với nhiều cồn, bãi bồi thích hợp cho sự phát triển của cây lác, nguồn nguyên liệu chính dùng để dệt chiếu.

Nghề dệt chiếu ở Định Yên ngày càng phát triển, nguyên liệu tại chỗ không đủ, phải mua thêm lác chẻ sẵn, phơi khô từ địa phương khác, chủ yếu từ huyện Vũng Liêm (Vĩnh Long).

Do yêu cầu phát triển của xã hội và khoa học kỹ thuật tiến bộ, nhiều hộ chuyển sang dệt chiếu bằng máy để có năng suất, thu nhập cao hơn. Sản lượng chiếu nhiều, hệ thống giao thông phát triển, thương lái vào tận nhà người dân thu mua.

"So với 10 năm trước, làng chiếu Định Yên thuộc xã Định Yên, huyện Lấp Vò (Đồng Tháp) đang dần khởi sắc", ông Võ Thành Nghĩa (55 tuổi), người dân gắn bó với làng nghề dệt chiếu Định Yên nói và cho biết, mấy năm trước khi làng chiếu nhộn nhịp trở lại, ông đầu tư thêm 2 máy dệt chiếu thay cho làm tay thủ công như trước.

Thiết bị hiện đại giúp sản phẩm làm ra trở nên sắc sảo hơn, đáp ứng nhu cầu số lượng lớn cho khách hàng. Hàng tháng, ông cung cấp ra thị trường 500 chiếc chiếu các loại, tùy theo nhu cầu đặt hàng của khách. Mỗi chiếc chiếu bán ra, gia đình lời 15.000 đồng.

"Giờ bà con làng chiếu ít ai bán lẻ như trước, mỗi nhà có từ 1-2 mối đến tận nơi thu mua theo đơn đặt hàng. Mối thường đưa trước đủ tiền theo số lượng muốn mua, từ đó người làm chiếu lấy tiền này đi mua nguyên liệu về làm", ông Nghĩa cho biết thêm.

Chiếu bán đắt hàng nên ngay cạnh đó, em Võ Thị Ngọc Huyền (con gái ông Nghĩa) cũng đang ngồi 1 máy để phụ giúp gia đình. Mỗi chiếc máy dệt chiếu có công suất tối đa 1 ngày làm ra 15 chiếc thành phẩm.

Cách nhà ông Nghĩa chừng 1km, nhà của bà Huỳnh Thị Lượng cũng đang rộn rã tiếng nói cười, hòa lẫn tiếng lạch cạch của máy dệt chiếu tạo nên không khí sôi động tại làng nghề Định Yên.

"Nghề dệt chiếu theo bà từ lúc 10 tuổi cho đến nay được 40 năm. Làng nghề có lúc đìu hiu nhưng thời gian gần đây bắt đầu nhộn nhịp trở lại", bà Lượng nói và cho biết, mỗi chiếc chiếu tùy kích cỡ mà có giá dao động từ 42-60 nghìn đồng/chiếc, góp phần giúp nhiều gia đình gắn bó với làng nghề có thêm thu nhập, ổn định cuộc sống.

Bà Trương Thị Diệp, Phó chủ tịch UBND huyện Lấp Vò (Đồng Tháp) thông tin, trải qua nhiều thăng trầm, nghề dệt chiếu Định Yên vẫn được lưu truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác. 

Hiện nay, làng chiếu có trên 800 hộ làm nghề dệt chiếu. Đa số đều sử dụng máy dệt nên năng suất lao động tăng cao.

"Trung bình mỗi năm, làng chiếu Định Yên sản xuất hàng triệu chiếc chiếu các loại như chiếu: Vảy ốc, chiếu bông, chiếu con cờ, chiếu trắng, chiếu cổ… tiêu thụ tại các tỉnh, thành phố khu vực Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL), TP.HCM và xuất khẩu sang Campuchia", bà Diệp thông tin thêm.