Ông Chu Ngọc Anh, Nguyễn Thanh Long bị khởi tố, hình phạt tội danh thế nào?

Ngày 7/6 cơ quan CSĐT (Bộ Công an) đã ra các quyết định khởi tố bị can, lệnh bắt bị can để tạm giam, lệnh khám xét đối với: ông Chu Ngọc Anh (cựu Chủ tịch UBND TP Hà Nội), ông Phạm Công Tạc (cựu Thứ trưởng Bộ Khoa học và công nghệ) về tội "Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí", quy định tại Khoản 3, Điều 219, Bộ luật Hình sự năm 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017.

Ông Nguyễn Thanh Long (cựu Bộ trưởng Bộ Y tế) bị khởi tố, bắt giam về tội "Lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ", quy định tại Khoản 3, Điều 356, Bộ luật Hình sự năm 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017.

Các cá nhân trên bị khởi tố để điều tra do liên quan đến vụ án "Vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng", "Lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ", "Đưa hối lộ", "Nhận hối lộ" xảy ra tại Công ty Cổ phần Công nghệ Việt Á và các đơn vị, địa phương liên quan.

Các ông Chu Ngọc Anh, Nguyễn Thanh Long có thể đối diện mức án nào?

Liên quan đến vụ việc trên, ngày 8/6 trao đổi với PV Báo Giao thông, Ts. Ls. Đặng Văn Cường, Trưởng Văn phòng luật sư Chính pháp (Đoàn luật sư TP Hà Nội) nêu quan điểm: Với tội danh bị khởi tố thì ông Nguyễn Thanh Long phải đối mặt với khung hình phạt cao nhất có thể tới 15 năm tù, còn ông Chu Ngọc Anh có thể đối mặt với khung hình phạt cao nhất tới 20 năm tù theo quy định của bộ luật hình sự.

Hiện ông Nguyễn Thanh Long bị khởi tố về tội "Lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ", quy định tại khoản 3, điều 356 Bộ luật Hình sự năm 2015 sửa đổi bổ sung năm 2017.

Khoản 3, điều 356 Bộ luật Hình sự năm 2015 quy định: Người nào vì vụ lợi hoặc động cơ cá nhân khác mà lợi dụng chức vụ, quyền hạn làm trái công vụ gây thiệt hại về tài sản từ 1 tỷ đồng trở lên, thì bị phạt tù từ 10 - 15 năm. Người phạm tội còn bị cấm đảm nhiệm chức vụ nhất định từ 1 - 5 năm, có thể bị phạt tiền từ 10 - 100 triệu đồng.

"Tội danh này là một trong những tội danh thuộc nhóm tội phạm về tham nhũng và chức vụ, hình phạt là rất nghiêm khắc", luật sư Cường cho biết.

Theo ông Cường, điều đặc biệt trong vụ án này là người bị khởi tố là Bộ trưởng Bộ Y tế, người đứng đầu ngành y tế có trách nhiệm cao nhất trong việc tổ chức hoạt động khám chữa bệnh, có vai trò quan trọng trong phòng chống dịch bệnh Covid-19.

Ở thời điểm dịch bệnh đang diễn biến phức tạp, cả xã hội hoang mang, lo lắng và trông chờ rất nhiều vào lực lượng phòng chống dịch bệnh thì các bị can lại lợi dụng chức vụ quyền hạn của mình, lợi dụng vị trí công tác để làm trái công vụ, gây thiệt hại nghiêm trọng đến tài sản của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức cá nhân.

Trong vụ án này, 2 bị can Chu Ngọc Anh và Phạm Công Tạc bị khởi tố về tội "Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí" theo Điều 219 Bộ luật Hình sự 2015.

Đây là tội danh mà chủ thể là người được giao quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước (thường là người đứng đầu đơn vị) thực hiện bằng lỗi cố ý, vi phạm quy định của Luật Quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước 2008 và gây thất thoát, lãng phí số tiền từ 100 triệu đồng trở lên. Khung hình phạt áp dụng sẽ dựa trên số tiền thiệt hại.

"Với việc bị khởi tố theo quy định tại khoản 3 của điều này, cơ quan điều tra xác định ông Chu Ngọc Anh và Phạm Công Tạc đã gây thất thoát, lãng phí số tiền nhiều hơn 1 tỷ đồng. Với tình tiết định khung này, khung hình phạt áp dụng với người phạm tội sẽ là 10 - 20 năm tù. Ngoài ra, người phạm tội còn có thể bị cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm làm công việc nhất định 1-5 năm hoặc tịch thu một phần hoặc toàn bộ tài sản", luật sư Cường nhìn nhận.

Nhiều tình tiết tăng nặng

Theo luật sư Cường, vụ việc xảy ra tại công ty Việt Á cho thấy thiệt hại rất lớn về tài sản và thậm chí còn thiệt hại đến tính mạng sức khỏe của hàng ngàn người dân.

Theo quy định của pháp luật thì lợi dụng thiên tai, dịch bệnh để phạm tội là những tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự. Bởi vậy khi kết án, tòa án sẽ cân nhắc đến tính chất, mức độ của hành vi phạm tội, nhân thân người phạm tội và các tình tiết tăng nặng, tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự để có mức hình phạt phù hợp đủ để răn đe, giáo dục đối với các bị cáo, đồng thời để phòng ngừa chung cho xã hội.

Cơ quan điều tra sẽ làm rõ hành vi vụ lợi hoặc vì động cơ cá nhân khác là hành vi nào, hành vi phạm tội được thể hiện qua các chứng cứ nào. Yếu tố vụ lợi ở đây có bao gồm việc nhận tiền, tài sản từ Công ty Việt Á hay không. Trong trường hợp có nhận tiền, tài sản thì đó là bao nhiêu tiền?

Trong trường hợp có căn cứ cho thấy bị can đã nhận tiền, tài sản từ Công ty Việt Á thì cơ quan điều tra sẽ làm rõ nhận tiền, tài sản này có sự thỏa thuận để thực hiện công việc theo yêu cầu của người đưa tiền hay không? Trường hợp nhận tiền để thực hiện công việc theo yêu cầu của người đưa tiền thì đây là hành vi nhận hối lộ, sẽ bị xử lý hình sự theo quy định tại điều 354 Bộ luật hình sự, trường hợp số tiền nhận hối lộ từ 1 tỷ đồng trở lên thì hình phạt sẽ ở khung cao nhất là phạt tù 20 năm, tù chung thân hoặc tử hình.

Còn trường hợp người có chức vụ quyền hạn nhận tiền, lợi ích vật chất từ phía Công ty Việt Á nhưng không có thỏa thuận thực hiện công việc theo yêu cầu của người đưa tiền thì hành vi không cấu thành tội nhận hối lộ mà đây là hành vi của tội lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ. Cơ quan tố tụng sẽ làm rõ hành vi của bị can có gây thiệt hại đến tài sản của Nhà nước, của tổ chức, cá nhân hay không nếu có thì mức độ ra sao và đánh giá trách nhiệm bồi thường thiệt hại của bị can trong vụ án có đồng phạm.

Bởi vậy trong quá trình điều tra vụ án này cơ quan điều tra cũng sẽ tiến hành xác minh tài sản của bị can, tiến hành áp dụng các biện pháp ngăn chặn để phong tỏa, kê biên tài sản, đảm bảo thi hành án.

Luật sư Cường phân tích, hình phạt cụ thể đối với từng bị cáo sẽ do tòa án quyết định trên cơ sở kết quả tranh tụng công khai tại phiên tòa. Trường hợp tòa án xác định các bị cáo có tội thì sẽ xác định hình phạt đối với từng bị cáo trên cơ sở tính chất, mức độ của hành vi phạm tội, nhân thân người phạm tội và các tình tiết tăng nặng, tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự.

Trong vụ án có đồng phạm thì những người chủ mưu, cầm đầu, thực hành tích cực, người có vai trò cao hơn thì sẽ phải chịu mức án nghiêm khắc hơn. Với những bị cáo là người vai trò thứ yếu giúp sức, thành khẩn khai báo, ăn năn hối cải, tự nguyện bồi thường khắc phục hậu quả và phạm tội lần đầu thì sẽ được hưởng khoan hồng của pháp luật.

Với bị cáo có nhiều thành tích xuất sắc trong quá trình học tập làm việc công tác thì cũng được xem xét là tình tiết giảm nhẹ. Ngoài ra bị cáo có cha mẹ ông bà là người có công với cách mạng thì cũng được xem xét giảm nhẹ một phần trách nhiệm hình sự.

Hàng chục nghìn cán bộ tài chính, thuế, hải quan luân chuyển mỗi năm