Phân bổ thế nào 2 triệu tỷ đồng vốn ngân sách 2016 - 2020?

Chủ tịch QH Nguyễn Thị Kim Ngân phát biểu tại phiên họp

Tiếp tục phiên họp thứ 7 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, chiều 21/2, các đại biểu cho ý kiến về Danh mục dự án và mức bố trí vốn cụ thể cho từng dự án trong kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2016-2020.

Bộ, ngành nào phân bổ sai quy định sẽ bị cắt giảm vốn

Trình bày Báo cáo tóm tắt về phương án phân bổ chi tiết kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2016-2020, Bộ trưởng Bộ KH&ĐT Nguyễn Chí Dũng cho biết, Quốc hội khóa XIV vừa qua đã thông qua tổng số vốn đầu tư nguồn ngân sách Nhà nước kế hoạch trung hạn giai đoạn 2016-2020 là 2 triệu tỷ đồng. Trong đó, bao gồm vốn ngân sách T.Ư là 1.120 nghìn tỷ đồng (vốn trong nước 820 nghìn tỷ đồng, bao gồm 260 nghìn tỷ vốn Trái phiếu Chính phủ (TPCP) và vốn nước ngoài 300 nghìn tỷ đồng); Vốn cân đối ngân sách địa phương là 880 nghìn tỷ đồng.

Chính phủ và Thủ tướng chỉ đạo hết sức quyết liệt về việc yêu cầu các bộ, ngành, địa phương chưa gửi phương án phân bổ hoặc phân bổ không đúng quy định phải điều chỉnh phương án phân bổ chi tiết. Đến hết thời gian quy định, nếu tiếp tục bố trí vốn không đúng quy định sẽ cắt giảm kế hoạch để thanh toán nợ đọng xây dựng cơ bản, thu hồi các khoản vốn ứng trước hoặc điều chỉnh cho các bộ, ngành, địa phương khác.

Tuy nhiên, đến ngày 15/1 vẫn còn 19 địa phương chưa gửi phương án phân bổ chi tiết danh mục dự án nhóm B trở lên sử dụng vốn cân đối ngân sách địa phương; 18 bộ, ngành T.Ư và 37 địa phương phân bổ ngân sách T.Ư chưa đúng quy định. Theo yêu cầu của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, đến hết ngày 28/2, bộ, ngành, địa phương nào phân bổ không đúng quy định sẽ thực hiện cắt giảm, đưa vào dự phòng chung vốn đầu tư ngân sách T.Ư.

Trình bày báo cáo thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách Nguyễn Đức Hải cho biết, qua quá trình thẩm tra, ủy ban nhận thấy vẫn còn những dự án chưa đáp ứng đầy đủ các điều kiện theo quy định, dẫn đến tình trạng tiếp diễn các tồn tại, hạn chế của giai đoạn 2011-2015 như dàn trải, manh mún trong bố trí vốn, dự án dở dang, không hoàn thành do thiếu vốn đầu tư...

Về mức vốn bố trí, bên cạnh nhiều dự án được bố trí đủ vốn, tuân thủ điều kiện luật định thì một số dự án trong danh mục bố trí vốn chưa thực sự hợp lý, bố trí thiếu vốn so với tổng mức đầu tư, thiếu thông tin về tổng mức đầu tư, quyết định đầu tư, địa phương không đề xuất nhu cầu vốn, chưa ký hiệp định nhưng đã được Chính phủ dự kiến bố trí vốn trung hạn... Vì thế, ủy ban đề nghị, đối với những dự án tỷ lệ vốn bố trí quá thấp, không đủ khả năng hoàn thành thì cần đưa ra khỏi danh mục để tập trung cho các dự án chuyển tiếp hoàn thành trong giai đoạn 2016-2020.

Quy trách nhiệm để tránh lãng phí trong đầu tư

Bàn về việc phân bổ vốn cho các dự án trong kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2016-2020, Phó chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu cho rằng, đây là cách làm mới nên nhiều vấn đề rất khó, phức tạp và có phần nhạy cảm nên đề nghị bám sát Nghị quyết 26 của Quốc hội, trong đó cần xác định trên tinh thần thứ tự ưu tiên để khắc phục tình trạng đầu tư dàn trải, kém hiệu quả; Đáp ứng những công trình, dự án cấp thiết để tạo chuyển biến tốt hơn trong 5 năm tới. Ông Lưu đồng tình quan điểm nên bố trí thanh toán nợ đọng cơ bản trước tiên, tiếp đó là thu hồi khoản vốn đối ứng, bố trí vốn đối ứng công trình ODA, PPP và các công trình chuyển tiếp. “2 triệu tỷ đồng phải tập trung xử lý theo thứ tự đó, số còn lại mới phân bổ cho dự án mới theo Luật Đầu tư công”, ông Lưu nêu ý kiến.

Phó chủ tịch Quốc hội Tòng Thị Phóng cũng nhấn mạnh, nguyên tắc là công khai minh bạch và nhất trí với đề nghị của Chính phủ là bộ, ngành, địa phương nào chưa có báo cáo thì để lại xem xét sau.

Dù đã được đề cập rất nhiều lần, song theo Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân, tình trạng đầu tư manh mún, dàn trải vẫn chưa được giải quyết. Đồng tình, Phó chủ tịch nước Đặng Thị Ngọc Thịnh cũng cho rằng, việc đầu tư dàn trải chưa có giải pháp khắc phục triệt để. Nhiều dự án chưa bố trí đủ vốn, nhiều dự án nhóm B, C quá thời hạn tới 3-5 năm mà chưa có vốn giải quyết, dẫn tới lãng phí lớn. Bên cạnh đó, còn tình trạng tăng vốn đầu tư lên rất nhiều sau khi trúng thầu, như vậy là đã vô hiệu hóa đấu thầu... Phó chủ tịch nước đề nghị tăng cường kỷ luật kỷ cương về đầu tư công, kỷ luật tài chính, quy trách nhiệm rõ ràng, có như vậy mới hy vọng khắc phục tình trạng vi phạm đầu tư công.

Theo Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân, chủ trương sẽ giao cho Chính phủ phân bổ vốn và lên danh mục dự án, Quốc hội sẽ giám sát, nếu sai sẽ “thổi còi”. “Mặc dù vậy, việc lên phương án phân bổ trong 5 năm không hề đơn giản, điển hình như Bộ GTVT, tổng nhu cầu đầu tư lên tới hơn 900 nghìn tỷ đồng trong 5 năm là rất lớn, trong khi nguồn lực của chúng ta lại có hạn”, Chủ tịch Quốc hội dẫn chứng và đề nghị đối với các công trình quan trọng, Chính phủ phải chuẩn bị để báo cáo Quốc hội tại Kkỳ họp thứ ba, trong đó có dự án cao tốc Bắc - Nam.

Cũng tại buổi làm việc, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ cho biết, sau cuộc họp này, Chính phủ sẽ giao Bộ KH&ĐT nghiêm túc tiếp thu và có giải trình thêm.

Không có trường hợp nào dùng tiền ngân sách đi biếu xén