Phiên chất vấn tại Quốc hội: Tường minh các vấn đề “nóng” về giao thông

Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể nắm chắc vấn đề, trả lời đầy đủ, thẳng thắn; mỗi vấn đề đều có định hướng, đề xuất phương án cụ thể để xử lý trong thời gian tới.

Nỗ lực hoàn thành 2.000km cao tốc giai đoạn 2021-2025

Ngày 9/6, Quốc hội tiến hành chất vấn và trả lời chất vấn nhóm vấn đề cuối cùng thuộc lĩnh vực GTVT. Tổng cộng, đã có 48 đại biểu đăng ký chất vấn, có 30 đại biểu thực hiện quyền chất vấn, 9 đại biểu tham gia tranh luận.

Trả lời ĐB Mai Văn Hải (Thanh Hóa) về giải pháp khả thi khi thực hiện mục tiêu 2.000km đường cao tốc giai đoạn 2021- 2025, Bộ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Văn Thể cho biết, trong 2.000km giai đoạn này có 1.200km đã hoàn thành, đang triển khai 800km. Như vậy, tính đến hết nhiệm kỳ, cả hoàn thành và đang triển khai, số km cao tốc đạt được là khoảng 4.000km.

Theo Bộ trưởng, đây là áp lực khá lớn, nhưng không lo thiếu vốn do theo Luật Đầu tư công, phải cân đối đủ vốn mới được phê duyệt đầu tư dự án.

Ngoài ra, GPMB cũng là thách thức, khi dự án giao thông đi qua nhiều địa phương. Vì thế, Bộ trưởng cho rằng, các địa phương phải tập trung toàn lực để thực hiện, cố gắng làm nhanh nhất để có điều kiện thi công.

Về vật liệu thi công, Bộ GTVT sẽ phối hợp với các bộ, ngành tìm cách tháo gỡ khó khăn để đảm bảo nguồn vật liệu cho các dự án đường cao tốc.

Khẳng định kế hoạch triển khai 2.000km cao tốc là rất lớn, khó khăn không ít, nhưng Bộ trưởng tin tưởng, với kinh nghiệm của ngành, cũng như sự tham mưu của các bộ, ngành cho Chính phủ, ngành GTVT sẽ cố gắng hoàn thành đúng tiến độ.

Khắc phục “lệch pha” trong đầu tư cao tốc

Cùng chất vấn có nội dung liên quan đến triển khai dự án đường cao tốc, đại biểu Trương Trọng Nghĩa (TP.HCM) cho rằng, các tuyến cao tốc phân bổ không đồng đều.

Đại biểu đặt câu hỏi nguyên nhân, trách nhiệm, hiệu quả, giải pháp, tiến độ khắc phục đến đâu.

Về nội dung này, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể cho biết, Trung ương đã nhận thấy bất cập trong hệ thống cao tốc.

Theo đó, trong quá trình nghiên cứu để xây dựng quy hoạch, dù năm 2020 rất khó khăn nhưng ngành GTVT đã đề xuất điều chỉnh quy hoạch, xây dựng một số phương án căn cứ vào các con đường mang tính chiến lược, đột phá.

Sau khi quy hoạch được phê duyệt, Chính phủ đã chỉ đạo triển khai đề án xây dựng 5.000km cao tốc và đưa ra một số tiêu chí.

Một trong số đó là làm sao cân đối cao tốc giữa các vùng miền, khai thác tiềm năng thế mạnh của các vùng đang phát triển tốt hiện nay và những vùng tiềm năng.

Do đó, Vành đai 4 vùng Thủ đô Hà Nội, Vành đai 3 TP.HCM được quyết tâm đầu tư và gần như là đầu tư công để chắc chắn hoàn thành nhanh.

Đối với vùng ĐBSCL, hệ thống cao tốc còn yếu kém nên việc thu hút đầu tư, phát triển kinh tế khó khăn.

Chính vì vậy, Bộ GTVT đã tham mưu xây dựng cao tốc Châu Đốc - Cần Thơ - Sóc Trăng kết nối liên vùng, liên vận quốc tế, kết nối xuống cảng nhằm mang lại đột phá lớn cho vùng.

Dự án Biên Hòa - Vũng Tàu cũng là cứu cánh cho cả vùng Đông Nam bộ, nếu không có cao tốc này, sắp tới hàng hóa không xuống được Cái Mép - Thị Vải. Công suất của Cái Mép - Thị Vải rất lớn, kinh tế khu vực này rất tốt, nhưng QL51 quá tải, không đủ điều kiện để đáp ứng.

Với Tây Nguyên, Bộ trưởng cho biết, có dự án cao tốc Buôn Mê Thuột để kết nối toàn bộ các tỉnh thuộc Tây Nguyên với nhau và xuống biển.

Khi xong con đường này, ở Buôn Mê Thuột cũng có thể hình thành các khu cận công nghiệp vì cự ly khoảng 117km chỉ như Hà Nội tới Hải Phòng, hoàn toàn có thể phát triển Tây Nguyên theo hướng công nghiệp.

Sắp tới, còn nhiều con đường như: Hà Nội - Hòa Bình; Mộc Châu - Sơn La - Điện Biên, đường ven biển từ Hải Phòng - Quảng Ninh, từ Hải Phòng - Ninh Bình…

Nhấn mạnh đây là nhiệm kỳ mà Quốc hội ủng hộ rất lớn cho các dự án trọng điểm quốc gia, Bộ trưởng kỳ vọng, qua nhiệm kỳ này, sự mất cân đối giữa các vùng miền về đường cao tốc, hạ tầng sẽ được điều chỉnh, các trung tâm lớn sẽ được hỗ trợ tạo điều kiện để phát triển.

Sẽ hạn chế tối đa chậm tiến độ các dự án

Trả lời đề xuất của đại biểu Vũ Tiến Lộc (Hà Nội) về việc xây dựng một quỹ phát triển cơ sở hạ tầng giao thông, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể cho biết, đây là nội dung Thủ tướng Chính phủ đã có chỉ đạo, giao cho các bộ, ngành nghiên cứu.

Liên quan đến tiến độ của một số công trình giao thông quan trọng như câu hỏi của đại biểu Đào Chí Nghĩa (Cần Thơ), Bộ trưởng cho biết, vấn đề chậm tiến độ có nhiều lý do, trong đó lý do lớn là nguồn vốn bố trí không đủ.

Tuy nhiên, từ năm 2016, theo Luật Đầu tư công, tất cả các dự án đều được bố trí đủ tiền. “Khi đủ tiền thì chúng ta không lo về vốn nữa, do đó đã giải quyết được một phần”, ông nói.

Thứ hai là về GPMB, một lần nữa, Bộ trưởng Thể bày tỏ mong muốn các địa phương phải tập trung giải phóng để tiến độ các dự án được đẩy nhanh.

Nêu thêm một số nguyên nhân, Bộ trưởng cũng nêu những khó khăn về địa hình, địa chất, vùng sâu, vùng xa khi thực hiện dự án. Tiếp đến là yếu kém của ban quản lý dự án và nhà thầu.

“Vừa qua, chúng tôi thực hiện rất nghiêm túc, đã điều chỉnh một số lãnh đạo ban qua các công việc khác, thậm chí là giám đốc ban xuống làm phó”, Bộ trưởng thông tin và cho biết, nguyên nhân đã được nhận diện nên sắp tới sẽ cố gắng điều hành tốt hơn để hạn chế tối đa vấn đề chậm tiến độ.

Cuối tháng 6 phải hoàn thành thu phí không dừng

Vấn đề chậm triển khai thu phí không dừng tại các trạm BOT được nhiều đại biểu quan tâm đặt câu hỏi và tranh luận.

Trả lời chất vấn của đại biểu Đặng Hồng Sỹ (Bình Thuận), Nguyễn Văn Hiếu (Quảng Ngãi), Bộ trưởng Thể cho biết, quá trình triển khai có nhiều vướng mắc, một phần do thói quen người dân, công nghệ có sai sót về kỹ thuật.

Với 113 trạm BOT, mục tiêu đặt ra là đến năm 2019 hoàn thành, Bộ đã rất nỗ lực nhưng chưa thể xong.

Trong đó, 28 trạm của Tổng công ty Quản lý đường cao tốc Việt Nam (VEC), trực thuộc Ủy ban Quản lý vốn, do vướng mắc về tái cơ cấu nên không có kinh phí triển khai.

Chính phủ đã họp rất nhiều, đến nay mới giải quyết xong về cơ chế. Cách đây hai ngày, VEC đã ký hợp đồng với các tổ chức tín dụng để triển khai thu phí không dừng.

Theo chỉ đạo của Thủ tướng, đến 30/6 toàn bộ trạm BOT, trừ của VEC phải hoàn thành lắp đầy đủ thu phí không dừng ở các làn. Các trạm của VEC đến cuối tháng 7 hoàn thành tiến độ. Đến nay, tiến độ cơ bản được đảm bảo.

“Chính phủ lần này rất cương quyết, nếu cuối tháng 6 các trạm chưa hoàn thành thì dừng thu phí, khi làm xong mới được thu”, Bộ trưởng Thể nói.

Bộ trưởng thông tin thêm, đến nay cả nước dán được 3,2 triệu thẻ thu phí không dừng trên tổng số 4 triệu ôtô, chiếm 69%. Đầu tháng 6 vừa qua, cao tốc Hà Nội - Hải Phòng thu phí không dừng 100% và thực hiện rất tốt.

Tham gia tranh luận, đại biểu Nguyễn Anh Trí (Hà Nội) đặt vấn đề “cử tri cho rằng chậm triển khai thu phí không dừng là do có gian lận, lợi ích nhóm”.

Trả lời đại biểu, Bộ trưởng khẳng định, việc lắp đặt thu phí không dừng liên quan đến người dân nên rất nhạy cảm, các cơ quan chức năng, kể cả Bộ Công an rất quan tâm đến vấn đề này.

“Đến nay, chưa phát hiện lợi ích nhóm. Còn nếu có vấn đề gì bên trong, nếu có vi phạm gì sẽ bị xử lý theo pháp luật. Tôi nghĩ chúng ta có bộ máy để kiểm tra, giám sát việc này”, Bộ trưởng nói.

Liên quan đến chất vấn của đại biểu Nguyễn Lân Hiếu, Nguyễn Hải Trung (Hà Nội) về việc chậm dỡ bỏ Trạm thu phí Bắc Thăng Long - Nội Bài, Bộ trưởng Thể cho biết, Bộ GTVT đang kiểm tra trạm BOT này, khi đủ điều kiện hợp đồng sẽ dừng ngay.

Trả lời câu hỏi về xử lý xe quá tải, Bộ trưởng thông tin, đã chỉ đạo các đơn vị của Bộ nghiên cứu theo hướng phạt rất nặng. “Xe nào vượt tải 10% bị phạt rất nặng, nếu vượt đến 20% thì tịch thu xe để răn đe”, Bộ trưởng nói.

Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể: Ngành GTVT không có tư duy nhiệm kỳ