Phó chủ tịch Hà Nội: Làm lần lượt, có khi 100 năm Thủ đô mới có 10 tuyến đường sắt

Thiết lập đề án tổng thể xây dựng hệ thống đường sắt đô thị

Chiều nay (5/12), tại kỳ họp thứ 14 HĐND TP Hà Nội, các đại biểu đã thảo luận tại tổ về kết quả phát triển kinh tế - xã hội (KT-XH) năm 2023 và nhiệm vụ năm 2024 của thành phố; Quy hoạch Thủ đô thời kỳ 2021-2023, tầm nhìn đến năm 2050; Đồ án điều chỉnh quy hoạch chung Thủ đô đến năm 2045, tầm nhìn đến năm 2065.

Phát biểu thảo luận, Phó chủ tịch UBND TP Hà Nội Dương Đức Tuấn cho biết, đường sắt đô thị là xương sống của vận tải hành khách công cộng và là mô hình vận tải khối lượng lớn, tốc độ cao.

Vừa qua, Hà Nội thành công khi triển khai xong tuyến Cát Linh - Hà Đông chỉ dài khoảng 13km nhưng vận tải hiệu quả. Trong khi đó, theo các quy hoạch, Hà Nội có 418km đường sắt đô thị với 10 tuyến.

Sắp tới, việc điều chỉnh quy hoạch chung và quy hoạch Thủ đô sẽ nâng lên dự kiến 14 tuyến với tổng chiều dài 500km nối cả các tỉnh trong vùng Thủ đô và 5 trục phát triển.

Ông Tuấn cho rằng, tính cả tuyến Cát Linh - Hà Đông đang vận hành và tuyến Nhổn - ga Hà Nội giai đoạn 1 dài 8,5km đoạn trên cao dự kiến khai thác vào giữa năm 2024, vận tải hành khách công cộng chỉ đáp ứng khoảng 6% nhu cầu.

"Nhưng hai tuyến này nhìn nhận lại cả một quá trình đầu tư thì phải cỡ 10-15 năm. Giả thiết có 10 tuyến và làm theo phương pháp từng tuyến một thì chúng ta phải mất khoảng 100 năm may ra mới có một số tuyến này, quá bất cập", ông Tuấn lo ngại.

Dẫn Kết luận số 49 của Bộ Chính trị đặt nhiệm vụ đường sắt đô thị của Hà Nội đạt 50% khối lượng vào năm 2035 và 100% vào năm 2045, ông Tuấn cho biết thời gian thực hiện chỉ còn hơn 10 năm và gần 25 năm nữa, tương đương thời gian hình thành một số đoạn tuyến vừa qua.

Từ những yếu tố trên, ông Tuấn cho rằng HĐND thành phố cần thiết lập một đề án tổng thể để đầu tư xây dựng hệ thống đường sắt đồng loạt. Quy mô dự kiến là khoảng 40 tỷ USD, tức gần 1 triệu tỷ đồng, tương tự TP.HCM.

Do đó, ông Tuấn đề xuất thời gian tới, thành phố cần thiết lập bằng được đề án tổng thể đầu tư xây dựng hệ thống đường sắt đô thị, dùng các nguồn lực và đi tìm các cơ chế cả trong Luật Thủ đô, cả trong Luật Đầu tư công của Trung ương, địa phương.

Nhấn mạnh Hà Nội có quy hoạch phát triển không gian ngầm nhưng hạn chế trong cơ chế triển khai, ông Dương Đức Tuấn khẳng định chỉ khi nào giao thông động và tĩnh đồng bộ tương tự các hình mẫu các đô thị ở khu vực như Singapore, Thái Lan, Indonesia, Malaysia hay Trung Quốc, Hà Nội mới kiện toàn được không gian này.

Ùn tắc, thiếu bãi đỗ xe ảnh hưởng đến phát triển kinh tế - xã hội

Phó chủ tịch Hà Nội Dương Đức Tuấn cũng nhấn mạnh cần nghiên cứu đồng bộ chương trình phát triển đô thị. Từ đó, cho phép nhìn nhận quy mô, nguồn lực, kèm theo xác lập cơ chế phát triển, khắc phục hạn chế yếu kém của thời kỳ trước.

"Thời kỳ trước, sau khi hợp nhất địa giới hành chính, chúng ta cũng hay nghe phản ánh là sau hơn 10 năm, Hà Nội không có cơ hội phát triển đô thị vệ tinh. HĐND và UBND thành phố cần cùng nghiên cứu về nguồn lực phát triển đô thị này sau khi hai quy hoạch Thủ đô được thông qua", ông Tuấn nói.

Nhìn nhận năng lực phát triển hạ tầng kỹ thuật và giao thông của Thủ đô đang ở mức thấp, phó chủ tịch Hà Nội cho rằng, việc này thể hiện khả năng điều tiết chương trình kế hoạch cũng như nguồn lực, cơ chế.

Ông Tuấn dẫn chứng, Hà Nội hiện có khoảng 8,5 triệu dân, trong đó trên 1,5 triệu dân đi lại tự do, tổng số dân hoạt động tại Thủ đô là 10 triệu. Trong đó, số lượng phương tiện tại Thủ đô là 1,5 triệu ô tô; 6,5 triệu xe máy và khoảng 2 triệu xe đạp điện, tổng khoảng 10 triệu phương tiện.

Hiện, tốc độ gia tăng phương tiện tại Hà Nội là khoảng 4-5%/năm, cá biệt ô tô tăng 10%. Trong khi đó, khả năng đáp ứng diện tích chiếm đất phục vụ giao thông theo quy hoạch yêu cầu là 25-26%, nhưng hiện mới chỉ đạt được gần 13%.

"Phương tiện gia tăng nhưng năng lực đầu tư công cho hệ thống hạ tầng của cả Trung ương và địa phương chỉ khoảng 0,5%, chưa đáp ứng kịp. Nên ùn tắc và thiếu bãi đỗ xe, đặc biệt ở nội đô lịch sử và trung tâm nội thành trở nên trầm trọng. Việc này cũng ảnh hưởng đến phát triển kinh tế - xã hội", ông Tuấn nhấn mạnh.

Từ đó, ông cho rằng cả HĐND và UBND ngoài việc nghiên cứu các nguồn lực thực tế, cần tập trung xem xét khả năng đầu tư công, thiết lập cơ chế đầu tư mới.

Theo ông Tuấn, Vành đai 4 - vùng Thủ đô là một khuôn mẫu trong việc phối hợp ngân sách Trung ương và địa phương, phối hợp giữa Thủ đô và các tỉnh, thành phố trong khu vực. Nội dung này đã được Quốc hội ban hành các nghị quyết đặc biệt, đặc thù, cũng là những khuôn mẫu để thành phố vận hành các cơ chế.