Phó Thủ tướng: Sửa Luật đầu tư công, không "đẻ" ra thủ tục mới

ĐB Vũ Thị Lưu Mai - Hà Nội

Thời gian giải ngân quá dài làm chậm tiến độ dự án

Thảo luận về dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đầu tư công chiều nay, ĐB Vũ Thị Lưu Mai (Hà Nội) đánh giá, Luật đầu tư công là văn bản pháp lý quan trọng vì liên quan trực tiếp, tác động đến ngân sách, an ninh tài chính quốc gia. Tuy nhiên, đây cũng là dự án Luật có đời sống ngắn nhất vì vừa mới áp dụng 3 năm đã phải sửa đổi, bổ sung; một số quy định chưa bao quát hết các vấn đề thực tiễn đặt ra. Do đó, lần sửa đổi này cần đánh giá toàn diện, sâu sắc, đầy đủ các vấn đề thực tiễn đặt ra để tạo khung pháp lý ổn định, có sức sống lâu bền.

Nữ đại biểu cho rằng vấn đề không phải sửa đổi toàn diện hay chỉ sửa đổi bổ sung một số điều mà quan trọng là phải chọn những vấn đề thực sự cần thiết và bức xúc để đưa vào phạm vi sửa đổi, tuyệt đối không đưa vào dự thảo Luật những quy định chưa được đánh giá kỹ lưỡng.

Theo bà Mai, dự thảo Luật còn thiếu vắng các tiêu chí lựa chọn dự án, chưa gắn việc phân bổ nguồn lực với hiệu quả đầu ra, đồng thời chưa quy định về trách nhiệm trực tiếp của tổ chức, cá nhân với hiệu quả dự án, nhất là trong trường hợp đầu tư không hiệu quả, gây thất thoát, lãng phí.

Bà Mai đề nghị bổ sung tiêu chí đánh giá dự án và hiệu quả đầu ra, theo đó cương quyết không đưa vào những dự án chưa đánh giá hiệu quả kinh tế - xã hội, không phân bổ cho các dự án giai đoạn sau nếu chưa làm rõ hiệu quả đầu tư của giai đoạn trước, đồng thời bổ sung quy định trách nhiệm của tổ chức cá nhân về hiệu quả đầu tư.

Về thời hạn giải ngân, Luật hiện hành cho phép kéo dài thời hạn giải ngân 2 năm, cần thiết có thể kéo dài lên tới 5 năm, theo bà Mai, quy định này chính là một trong những nguyên nhân dẫn đến chậm tiến độ thực hiện dự án, tăng lãi suất phải trả và chưa phù hợp với một số quy định khác, nên chỉnh sửa theo hướng chỉ cho phép kéo dài thời hạn tối đa là 2 năm, và nếu không thực hiện nghiêm thì thu hồi dự toán.

ĐB Bùi Văn Phương – Phó Trưởng đoàn ĐBQH tỉnh Ninh Bình cho rằng Luật này chỉ nên sửa một số điều đang vướng được chỉ ra sau 3 năm luật có hiệu lực.

Theo ông Phương, trong một khuôn khổ pháp luật, đều là ngân sách Nhà nước nhưng quá trình thực hiện thì phần ngân sách địa phương thực hiện đầu tư công do thẩm quyền địa phương quyết định dường như không có gì vướng mắc, nhưng phần ngân sách Trung ương phân bổ cho các địa phương lại bị chậm. Đây mới là cái gốc của vấn đề, không phải do vướng Luật đầu tư công mà chậm.

Ông Phương đồng tình với quan điểm sửa đổi quy định về thủ tục phê duyệt và giao kế hoạch đầu tư công trung hạn hàng năm theo hướng dần đẩy mạnh phân cấp, tăng cường hậu kiểm. Thủ tướng Chính phủ giao tổng mức kế hoạch đầu tư vốn cho các Bộ, ngành, địa phương kèm theo nhiệm vụ và tiêu chí, nguyên tắc. Các đơn vị chịu trách nhiệm phân bổ chi tiết và báo cáo Bộ KH-ĐT, Bộ Tài chính để theo dõi, kiểm tra, giám sát. Đây là mấu chốt của việc tháo gỡ khó khăn.

“Phân cấp, phân quyền, tôi nghĩ địa phương không quá kém đến mức không làm được. T.Ư giao tổng mức kèm theo mục tiêu và các điều kiện, tiêu chí của đầu tư công. Chính quyền đia phương sẽ thảo luận, quyết định chọn dự án nào theo hướng tiêu chí mà Trung ương phân bổ. Tôi cho rằng chúng ta giao như vậy là phù hợp” – ông Phương nêu quan điểm và nhấn mạnh chuyển từ tiền kiểm sang hậu kiểm, các cơ quan chuyên môn của Chính phủ có trách nhiệm theo dõi, hướng dẫn, kiểm tra, phát hiện, uốn nắn, chấn chỉnh. 

Phân cấp, phân quyền, tăng cường hậu kiểm

Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ nhấn mạnh quan điểm quản lý chặt chẽ, nâng cao hiệu quả đầu tư công

Giải trình làm rõ ý kiến của các ĐBQH về dự án Luật Đầu tư công (sửa đổi), Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ cho biết sau cuộc họp này, Chính phủ sẽ chỉ đạo Bộ KH&ĐT làm việc với các cơ quan liên quan, nghiêm túc tiếp thu để hoàn thiện dự án luật để trình Quốc hội xem xét.

Phó Thủ tướng đánh giá, sau 3 năm thực hiện Luật Đầu tư công đã có bước chuyển biến căn bản trong tái cơ cấu đầu tư công, khắc phục phân tán, dàn trải, nhất là nâng cao hiệu quả đầu tư công. Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện, còn có những vướng mắc, yếu kém cần khắc phục. 

Về quan điểm sửa Luật, Phó Thủ tướng nhấn mạnh cần quản lý chặt chẽ, nâng cao hiệu quả đầu tư công gắn với tái cơ cấu, thu chi ngân sách, phân cấp mạnh mẽ thẩm quyền, cố gắng đơn giản nhất quy trình thủ tục, không đẻ ra những quy trình thủ tục mới. Với những phản ánh ĐBQH cho rằng có quy định phức tạp hơn, Phó Thủ tướng nói sẽ rà soát lại kỹ lưỡng.

Phó Thủ tướng cũng nhấn mạnh sửa luật nhằm tăng cường kỷ luật, kỷ cương ngân sách, tăng cường hậu kiểm, đảm bảo công khai minh bạch, giám sắt chặt chẽ, có chế tài xử lý vi phạm. Ngay cả những khâu buộc phải tiền kiểm, Chính phủ chủ trương quy định rất rõ trách nhiệm, thẩm quyền của các cấp, thời hạn thực hiện, không phải tiền kiểm là tạo điều kiện ngâm hồ sơ, nhũng nhiễu làm chậm quá trình này.

 Phó Thủ tướng cũng cho biết sẽ chỉ đạo rà soát để quy định cụ thể hơn chế độ trách nhiệm, nhất là trách nhiệm người đứng đầu trong quản lý đầu tư công, tiếp thu các kinh nghiệm quốc tế tốt nhất về đầu tư công, nghiên cứu xây dựng tiêu chí lựa chọn dự án, đánh giá hiệu quả đầu tư.

Về nguyên tắc Luật Đầu tư công quy định chi tiết sử dụng chi đầu tư phát triển trong NSNN, Phó Thủ tướng giải thích, các khoản chi của các đơn vị, nhất là đơn vị sự nghiệp thì không nằm trong cân đối NSNN. Trong 2 triệu tỷ vốn đầu tư công này không hề có vốn của các đơn vị sự nghiệp được để lại chi tiêu theo quy chế tự chủ về tài chính. Nhưng Luật hiện hành đưa khoản này vào, ràng buộc theo Luật đầu tư công.

Nhiều ĐBQH cho rằng như vậy rất bất cập, có những sửa chữa nhỏ vài trăm triệu cũng phải thực hiện đầy đủ thủ tục như đầu tư công, vì thế nên bỏ ra khỏi luật. Nhưng Phó Thủ tướng cho rằng Chính phủ cân nhắc, dù không nằm trong cân đối NSNN nhưng vẫn là chi tiêu công. Do đó, Chính phủ chọn vẫn đưa vào dự án Luật, nhưng giao cho Chính phủ quy định chi tiết về nguyên tắc chung để vừa chặt chẽ nhưng cũng tạo thuận lợi trong đơn vị thực hiện.  

Về tiêu chí dự án quan trọng quốc gia, Phó Thủ tướng cho biết Chính phủ đã chỉ đạo giao Bộ KH&ĐT tiếp tục nghiên cứu tiêu chí, căn cứ nào , vốn nhà nước bao nhiêu… để có căn cứ trình Quốc hội xem xét, quyết định, vừa đảm bảo thẩm quyền Quốc hội, vừa đảm bảo linh động trong tổ chứ thực hiện. “Các dự án trên 10.000 tỷ đồng, có một phần vốn T.Ư cũng ngày càng nhiều lên, hơn nưa dự án Luật này sửa đổi là cho một thời gian dài, chứ không chỉ vài 3 năm” – Phó Thủ tướng nói thêm.

ĐBQH: Các vụ án oan đều khởi nguồn từ điều tra có sai sót