Quản lý chặt, tăng hiệu quả khai thác các dự án cao tốc

Sẽ không có chuyện thất thu khi các cao tốc triển khai công nghệ thu phí không dừng - Ảnh: Khánh Linh

10 đầu mối giám sát

Tính đến thời điểm hiện nay, Việt Nam đã có trên 700 km đường cao tốc đưa vào khai thác, tạo đột phá thúc đẩy giao thương, giúp các phương tiện tiết kiệm đáng kể thời gian lưu thông, tiết giảm chi phí. Theo lãnh đạo Bộ GTVT, để tạo hiệu quả đầu tư các dự án BOT, nhất là các tuyến cao tốc, quy trình đầu tư các dự án BOT được Bộ GTVT quản không khác gì các công trình sử dụng vốn ngân sách. Tất cả các khâu thiết kế, thi công, định mức dự toán, công tác thanh tra, kiểm toán đều được các cơ quan chức năng thẩm định, phê duyệt, nhà đầu tư chỉ việc thực hiện.

Theo ông Nguyễn Viết Huy, Phó vụ trưởng Vụ Đối tác công tư (Bộ GTVT), quy trình đầu tư một dự án BOT từ chủ trương đầu tư, quá trình triển khai xây dựng, khai thác vận hành đều được thực hiện chặt chẽ. Trước tiên, dự án BOT phải căn cứ vào quy hoạch kinh tế - xã hội các địa phương có phù hợp với chủ trương đầu tư hay không, có khả năng thu hút nguồn vốn thương mại, huy động được nguồn lực tư nhân và có khả năng cung cấp nguồn lực ổn định. Bên cạnh đó, danh mục đầu tư các dự án phải được Thủ tướng Chính phủ chấp thuận về chủ trương, sau đó Bộ GTVT công khai danh mục các dự án để các nhà đầu tư quan tâm, đấu thầu. Khi quyết định chủ trương đầu tư phải có đầy đủ các bộ, ngành tham gia như Bộ Tài chính, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Xây dựng, Bộ GTVT, chính quyền địa phương.

Quy trình lựa chọn nhà đầu tư tại các dự án BOT được tiến hành công khai trên cơ sở nhà đầu tư được lựa chọn phải đáp ứng yêu cầu về tài chính, kinh nghiệm xây dựng kết cấu hạ tầng. Sau khi lựa chọn được nhà đầu tư, tổ công tác liên ngành gồm đại diện các Bộ GTVT, Tài chính, Kế hoạch và Đầu tư và chính quyền địa phương nơi dự án đi qua tiến hành đàm phán với nhà đầu tư về hợp đồng dự án với các nội dung liên quan đến phương án tài chính, mức thu phí, thời gian hoàn vốn...

Để lựa chọn nhà đầu tư, mỗi dự án BOT thường có từ 15-20 thành viên đại diện cho 10 bộ ngành liên quan và có sự giám sát chặt chẽ của các bên. Quá trình từ cấp phép tới xin ý kiến các Bộ Tài chính, Bộ Xây dựng, Ngân hàng Nhà nước, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đầy đủ, Bộ GTVT mới chính thức phê duyệt tiến hành dự án. Như vậy, theo ông Huy, mỗi dự án BOT có sự tham gia của khoảng 10 đầu mối bộ, ngành để giám sát sự minh bạch.

Xem thêm video:

Đầu tư trung tâm kết nối dữ liệu các trạm thu phí

Đề cập đến việc kiểm tra, giám sát việc tổ chức thu phí hoàn vốn của nhà đầu tư, ông Nguyễn Văn Huyện, Tổng cục trưởng Tổng cục Đường bộ VN cho biết, hiện nay hệ thống thu phí được lắp đặt tại các trạm thu phí có chức năng lưu trữ số liệu và hình ảnh của phương tiện lưu thông qua trạm để phục vụ công tác hậu kiểm. Hàng năm, Tổng cục đều yêu cầu nhà đầu tư thực hiện chế độ báo cáo doanh thu tháng, quý, năm theo quy định của Bộ GTVT và chịu trách nhiệm về tính chính xác của số liệu báo cáo. Tổng cục đang xây dựng trình Bộ cho phép đầu tư trung tâm kết nối dữ liệu các trạm thu phí BOT để giám sát chặt chẽ việc này.

Đối với các tuyến cao tốc do Tổng công ty Đầu tư phát triển đường cao tốc Việt Nam (VEC) quản lý, ông Huyện cho biết, do đặc thù là doanh nghiệp Nhà nước nên được Bộ GTVT đã ủy quyền, Tổng cục đã  thực hiện đầy đủ chức năng quản lý nhà nước cũng như nhiệm vụ được Bộ GTVT giao trong phê duyệt Quy trình vận hành, bảo trì; Kế hoạch bảo trì hàng năm; Phê duyệt quyết toán hàng năm chi phí liên quan đến công tác quản lý, khai thác, bảo trì, thu phí, kiểm soát tải trọng xe.

Theo ông Huyện, để chống thất thu, Tổng cục đang trình Bộ GTVT dự thảo thông tư quy định về xây dựng, tổ chức và hoạt động của trạm thu phí sử dụng đường bộ. Trong đó có quy định, các trạm thu phí phải tuân theo tiêu chuẩn hiện hành và thiết kế mẫu do Bộ GTVT ban hành, toàn bộ hệ thống phải đảm bảo kết nối được với trung tâm điều hành liên trạm. Dự thảo thông tư cũng quy định những hành vi bị nghiêm cấm như: Gian lận phí sử dụng đường bộ; tự ý can thiệp, cố tình phá hoại, cố tình dừng hoạt động hệ thống công nghệ giám sát, quản lý thu phí. Đặc biệt, thông tư cũng sẽ quy định việc dừng thu phí nếu các nhà đầu tư vi phạm về quản lý, khai thác, bảo trì dự án, những hành vi bị cấm và những quy định khác liên quan.

Thúc tiến độ dự án cao tốc Đà Nẵng - Quảng Ngãi