Quảng Ngãi: Lãng phí cảng cá gần 200 tỷ xây xong bỏ đó

Cầu cảng "đói" tàu

Những ngày cuối tháng 9, có mặt ở cảng cá Trà Bồng, PV Báo Giao thông ghi nhận cả khu vực đìu hiu, lác đác vài tàu cá nhỏ và thuyền thúng của ngư dân địa phương neo đậu.

Cầu cảng cá sông Trà Bồng vốn đầu tư hàng trăm tỷ nhưng 12 năm qua không phát huy được hiệu quả, chỉ có số ít tàu thuyền nhỏ của ngư dân vào neo ở đây.

Ông Nguyễn Cảnh, một ngư dân địa phương cho biết, luồng nước quanh cầu cảng quá cạn, có vị trí khi thủy triều xuống lội chưa đến đầu gối. Trong khi phần lớn tàu cá của ngư dân có chiều dài trên 15m, mớn nước vài mét nên không vào cảng neo đậu được.

"Chỉ có tàu cá nhỏ và ghe thúng vào neo, còn tàu lớn thì không dám. Mùa mưa bão, hàng trăm tàu cá của ngư dân chúng tôi neo dọc theo bờ sông bám víu vào gốc dừa, bụi tre chứ không dám vào cầu cảng. Cầu cảng đồ sộ vậy mà như bỏ hoang đó ", ông Cảnh nói.

Cảng cá Trà Bồng không vào neo đậu được, ngư dân địa phương phải tốn kém chi phí, công sức chạy đến cảng biển khác để bán thủy sản và truy xuất nguồn gốc để được hưởng chính sách hỗ trợ dầu cho tàu cá theo Nghị định 48.

Ngư dân Huỳnh Vương (trú xã Bình Thạnh) cho biết, muốn truy xuất nguồn gốc thủy sản, tàu cá ngư dân hoạt động ngoài khơi không chạy tàu về quê nhà mà phải chạy vòng từ 3-4 giờ qua cảng cá Tịnh Kỳ hoặc Tịnh Hòa để xuống hàng và làm thủ tục xác nhận nguồn gốc. Sau đó, chúng tôi phải chạy tàu ngược sóng từ 5-6 giờ để về sông Trà Bồng neo.

Theo UBND huyện Bình Sơn, địa phương hiện có hơn 1.300 tàu cá, trong đó tàu có chiều dài từ 15m trở lên gần 600 chiếc, chủ yếu hành nghề lưới rê, lưới vây, câu mực khơi và nghề lặn... tại Hoàng Sa, Trường Sa.

Quá nhiều bất cập

Dự án cầu cảng cá Trà Bồng do Ban Quản lý Khu kinh tế Dung Quất và các khu công nghiệp tỉnh Quảng Ngãi làm chủ đầu tư, được khởi công năm 2010, hoàn thành, đưa vào sử dụng năm 2013 với tổng mức đầu tư gần 185 tỷ đồng.

Quá trình giao một phần dự án cảng cá cho Công ty TNHH Thiên Phú được ngành chức năng chỉ ra nhiều sai phạm.

Dự án có quy mô hệ thống bến dài 128m phục vụ neo tàu dài 15m, bến 90m phục vụ neo tàu dài dưới 15m, kè bảo vệ bờ dài 1,4km, san lấp mặt bằng với diện tích gần 18.000m2 cùng các công trình hạ tầng kỹ thuật khác.

Tìm hiểu của PV, sau nhiều năm xây dựng và đưa vào vận hành nhưng không hiệu quả, năm 2019, tỉnh Quảng Ngãi giao bến cảng này cho Công ty TNHH Thiên Phú (đơn vị trúng đấu giá khu hậu cần cảng cá sông Trà Bồng) quản lý, khai thác, duy tu bảo dưỡng với tổng diện tích 0,97ha.

Tuy nhiên, qua kiểm ra, cơ quan chức năng tỉnh Quảng Ngãi đã chỉ ra việc giao công trình hạ tầng được đầu tư từ ngân sách cho doanh nghiệp tư nhân là không đúng so với Nghị định 151 về quản lý sử dụng tài sản công. 

Do đó, tháng 8/2020, Ban quản lý Khu kinh tế Dung Quất và các khu công nghiệp Quảng Ngãi ra quyết định thu hồi lại các hạng mục công trình xây dựng đã tạm bàn giao cho Công ty TNHH Thiên Phú.

Cơ quan chức năng tỉnh Quảng Ngãi còn chỉ ra nhiều tồn tại của cảng cá Trà Bồng như: Không có diện tích vùng nước cảng; không đảm bảo diện tích vùng đất cảng; không đảm bảo độ sâu luồng và vùng nước trước cầu cảng để tàu cá có chiều dài 15m trở lên ra vào; không có lượng hàng thủy sản qua cảng.

Đại diện chủ đầu tư cho biết, nguyên nhân là do vướng mắc về việc quản lý, sử dụng và khai thác phần cầu cảng, diện tích vùng nước giữa các cơ quan liên quan. Thêm nữa, quá trình đầu tư chưa đánh giá hết những bất cập phát sinh.

Muốn vận hành phải đổ thêm 100 tỷ nữa

Trước những bất cập của dự án và có dấu hiệu lãng phí, tỉnh Quảng Ngãi mới đây đã lập các đoàn kiểm tra, đánh giá và họp bàn tìm giải pháp tháo gỡ.

Tình trạng bồi lắng, không có vùng mặt nước neo tàu và đá ngầm khiến cảng cá này "chết yểu".

Tháng 9/2024, UBND tỉnh Quảng Ngãi quyết định giao cầu cảng cá sông Trà Bồng cho Sở NN&PTNT và trực tiếp là Ban Quản lý cảng cá tỉnh vận hành, khai thác.

Song, đại diện Ban Quản lý cảng cá tỉnh Quảng Ngãi tỏ ra e dè trong việc quản lý, vận hành cảng cá này. Bởi hiện trạng công trình sau 12 năm không sử dụng đã xuống cấp, nhiều hạng mục hư hỏng. 

Đồng thời, vùng neo đậu tàu khi thủy triều xuống độ sâu chỉ trên dưới 40cm. Diện tích mặt nước để hàng chục, thậm chí hàng trăm tàu cùng vào neo trú không đảm bảo, hiện trạng chưa có kho bãi, nhà phân loại cá.

Cũng theo vị này, để vận hành dự án phải tiến hành nạo vét, phá đá ngầm thông luồng để tàu cập cầu cảng và đầu tư các hạng mục khác để đáp ứng tiêu chí cảng loại 3 như Luật Thủy sản quy định.

"Cái khó hiện nay là nguồn vốn đầu tư, tính toán sơ bộ dự án cần hơn 100 tỷ đồng để đầu tư hoàn thiện", vị này cho hay.