Quảng Ninh: Lộ thêm sai phạm của DN “bức tử” vịnh Bái Tử Long

Quá trình điều tra những sai phạm của Công ty Phương Đông liên quan đến việc “bức tử” vịnh Bái Tử Long cũng như quá trình xử lý sai phạm của doanh nghiệp này trong thực hiện dự án Khu đô thị mới Phương Đông tại xã Đông Xá, huyện Vân Đồn (Quảng Ninh), PV Báo Giao thông nhận được phản ánh của người dân thôn Tràng Hương, xã Đông Xá về hành vi “bức tử” hồ Cóc Sếnh do việc khai thác mỏ đất gây ra.

Nỗi lo hồ bị “bức tử”

Đứng ở khu vực dân cư, chỉ tay lên khu vực mỏ đất do Công ty Phương Đông khai thác nham nhở trong cánh rừng xanh bạt ngàn chạy tít tắp, tựa như như vết bẩn trên tờ giấy trắng, ông Trịnh Văn Đạt, nhà ở thôn Tràng Hương, xã Đông Xá than: “Gần 3 năm trước, doanh nghiệp này ồ ạt đưa phương tiện vào ngày, đêm nổ mìn, bốc xúc đất đá khiến cuộc sống của bà con đảo lộn. Xe chạy, mìn nổ ầm ầm suốt đêm, đường đất bụi mù. Đặc biệt, việc nổ mìn phá đá của doanh nghiệp đã làm cho nhà cửa, tài sản của nhiều hộ dân trong thôn bị lún, nứt nghiêm trọng”.

Nhìn những vết nứt từ nhà trên đến nhà dưới, đến bếp, công trình phụ... ông Đạt ngao ngán: “Nhà cửa của gia đình cứ thế há toác ra sau những loạt nổ mìn phá đá.

Nhiều hôm đá văng ào ào xuống khu dân cư. Tôi cùng với các hộ trong thôn phải kiện cáo mãi thì mới được bồi thường gần 100 triệu đồng, chia làm 2 đợt. Số tiền ấy chẳng bõ bèn gì so với hư hỏng những công trình tiền tỷ của các gia đình ở đây”.

Kế bên nhà ông Đạt, căn nhà cấp 4 của gia đình ông Điệp Văn Sơn nứt toác, chỗ tiếp giáp giữa bếp và nhà cảm giác bị sập xuống ngay nếu có thêm chấn động mạnh.

Ông Sơn bộc bạch: “Gia đình cũng đã nhận được tiền hỗ trợ, nhưng chỉ đủ để vá víu những chỗ nứt lớn thôi. Hiện nay, do nguy hiểm quá, nên chúng tôi không dám ở nữa.”

Không chỉ nhà cửa bị hư hỏng do Công ty Phương Đông nổ mìn, hiện nay, nỗi lo lớn nhất của bà con trong thôn là hồ Cóc Sếnh - hồ nước ngọt cung cấp tưới tiêu cho toàn bộ diện tích đất nông nghiệp ở khu vực này có nguy cơ bị “bức tử” nếu không có biện pháp xử lý.

Bởi lẽ mỏ đất do Công ty Phương Đông khai thác ở thượng nguồn chỉ cách lòng hồ Cóc Sếnh chừng vài chục mét. Các nguồn sinh thủy cấp nước cho hồ Cóc Sếnh xuất phát chủ yếu từ khu vực mỏ đất do Công ty Phương Đông từng khai thác.

Cùng với việc san gạt nhiều diện tích rừng đầu nguồn, quá trình khai thác, doanh nghiệp không có biện pháp bảo vệ môi trường, nên đất đá từ khu mỏ bị mưa cuốn trôi lấp ngày càng nhiều vào lòng hồ khiến cho nhiều khu vực trơ đáy.

Không hoàn nguyên môi trường sau khi khai thác đất

Năm 2012, Công ty Phương Đông được UBND tỉnh Quảng Ninh giao trên 171ha đất tại xã Đông Xá, huyện Vân Đồn để đầu tư - kinh doanh hạ tầng khu đô thị mới. Đây được coi là một trong những đô thị ven biển đẹp nhất của Quảng Ninh khi hình thành.

Để phục vụ nhu cầu san lấp mặt bằng dự án, Công ty Phương Đông đã làm thủ tục xin cấp mỏ đất tại xã Đoàn Kết và Đông Xá. Địa điểm khai thác tại thôn Tràng Hương, xã Đoàn Kết có diện tích là 19,3ha, trữ lượng địa chất và trữ lượng khai thác trên 5,16 triệu m3; thời gian khai thác là 2,5 năm với tổng số tiền là trên 370 tỷ đồng.

Theo thông tin từ Sở Xây dựng, trong hồ sơ xin cấp mỏ, Công ty Phương Đông đã trình quy trình khai thác mỏ đất phục vụ dự án khá nghiêm ngặt với những phương án hoàn nguyên khá hoàn hảo.

Thế nhưng, đã hết thời hạn khai thác từ 30/6/2020, thực tế ghi nhận Công ty Phương Đông chưa thực hiện phương án hoàn nguyên, bảo vệ môi trường. Nhiều khu vực mở vỉa cao hàng trăm mét, nhưng không hề được cắt tầng, rất nguy hiểm cho người dân khi vào khu vực này.

Đặc biệt, hệ thống thu gom, xử lý nước mặt không hề được thiết kế, khiến cho đất đá cứ thế bị cuốn trôi lấp vào hồ Cóc Sếnh, uy hiếp nghiêm trọng sự tồn tại của hồ.

Trong khi các phương án hoàn nguyên môi trường chưa được thực hiện thì Công ty Phương Đông đã định “phủi tay” bàn giao khu mỏ về cho địa phương quản lý.

Cụ thể, ngày 28/4/2021, tại biên bản bàn giao thực địa giữa Công ty Phương Đông và các cơ quan chức năng của tỉnh Quảng Ninh, huyện Vân Đồn, vị đại diện Công ty Phương Đông đã cho rằng, Công ty chấp hành quyết định thu hồi đất của UBND tỉnh Quảng Ninh ngày 8/4/2021...

Tuy nhiên, tại buổi làm việc, đại diện cơ quan chức năng của huyện Vân Đồn chỉ tiếp nhận hồ sơ thu hồi đất do Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh bàn giao, nhưng chưa nhận thực địa vì Công ty Phương Đông chưa hoàn thành việc cải tạo, phục hồi môi trường theo phương án đã phê duyệt...

Kỷ luật 3 cán bộ liên quan vụ "bức tử" vịnh Bái Tử Long