Sẽ đóng BHXH theo lương thực tế

An toàn quỹ BHXH là đảm bảo quyền lợi của người lao động

Nợ bảo hiểm lên đến 11.000 tỷ đồng

Theo ông Trần Đình Liệu - Trưởng Ban thu BHXH (BHXH Việt Nam), tình trạng nợ BHXH, bảo hiểm y tế, bảo hiểm tự nguyện đang xảy ra ở hầu hết các địa phương. Tính đến hết tháng 3/2014, tổng số nợ bảo hiểm đã là trên 11.000 tỷ đồng, trong đó nợ BHXH là 7,4 nghìn tỷ đồng, bảo hiểm y tế là 3,1 nghìn tỷ đồng và bảo hiểm tự nguyện là trên 0,5 nghìn tỷ đồng. Trên thực tế, nhiều doanh nghiệp nợ trong thời gian dài, nhiều trường hợp chiếm dụng tiền BHXH của người lao động mà không thực hiện việc nộp bảo hiểm, gây ảnh hưởng rất lớn đến quyền lợi người lao động. 
 

Đáng lo ngại, có đến 70% tổng số nợ BHXH nằm ở doanh nghiệp ngoài quốc doanh và doanh nghiệp có vốn nước ngoài, do mức phạt tiền đối với hành vi vi phạm pháp luật về BHXH theo quy định rất thấp, không đủ tính răn đe. 

Theo ông Điều Bá Được - Trưởng Ban Thực hiện chính sách BHXH, đến thời điểm này, cơ quan BHXH đã khởi kiện 2.400 doanh nghiệp có hành vi trốn đóng bảo hiểm. Tuy nhiên, việc khởi kiện cũng rất khó khăn do doanh nghiệp trốn tránh làm việc với cơ quan BHXH. Thủ tục, hồ sơ khởi kiện phức tạp và quá trình thụ lý, xét xử chậm… Ngay kể cả sau khi tòa tuyên án, BHXH phối hợp cùng các cơ quan chức năng phong tỏa tài khoản doanh nghiệp nợ đóng BHXH, thì các ngân hàng cũng làm khó, khiến đến khi thu được tiền thì số dư tài khoản chỉ còn vài triệu đồng, trong khi đó số nợ phải thu lên đến vài tỷ đồng.

Để giải quyết bất cập này, bà Nguyễn Thị Minh – Thứ trưởng Bộ Tài chính, Tổng Giám đốc BHXH đề xuất, cần tăng mạnh mức xử phạt, bổ sung chế tài xử phạt theo hướng tăng nặng, bổ sung thêm chức năng thanh tra, kiểm tra và xử phạt đối với cơ quan bảo hiểm nhằm  tăng hiệu quả thu hồi nợ và hạn chế doanh nghiệp nợ đọng. Dự kiến, lãi xuất mức phạt chậm đóng BHXH sẽ gấp hai lần lãi suất liên ngân hàng... 

8 giải pháp chống vỡ quỹ

Bà Nguyễn Thị Minh cho hay, nếu thực trạng thu - chi quỹ BHXH như hiện nay vẫn tồn tại, thì chỉ đến năm 2021, tỷ trọng thu - chi bảo hiểm cân bằng nhau, số tiền kết dư chỉ đủ chi trả đến năm 2034, sau đó quỹ BHXH sẽ vỡ. Tuy nhiên, với những kiến nghị sửa đổi trong Luật Bảo hiểm sửa đổi với 8 nhóm giải pháp thì chắc chắn sẽ duy trì bình ổn quỹ BHXH.

Trước dư luận cho rằng, liệu việc nâng tuổi nghỉ hưu có là giải pháp cốt lõi nhằm tránh vỡ quỹ BHXH, bà Minh cho biết, đây chỉ là 1 trong 8 giải pháp và đề xuất nâng tuổi nghỉ hưu cũng có sự phân biệt theo nhóm đối tượng chứ không phải tất cả lao động đều nâng tuổi nghỉ hưu. Những giải pháp quan trọng khác là thay đổi mức đóng, mức hưởng; thay đổi tương quan giữa mức đóng và mức hưởng; phát triển đối tượng tham gia bảo hiểm; khắc phục tình trạng nợ đọng… Cụ thể, cơ quan BHXH đề xuất đến năm 2018, tính đóng BHXH theo lương thực tế chứ không phải theo lương hệ số hiện nay, để vừa đảm bảo quyền lợi người lao động vừa tăng nguồn thu. 

Về giải pháp phát triển đối tượng đóng bảo hiểm, theo ông Trần Đình Liệu thì ngoài đối tượng tham gia BHXH bắt buộc, cũng sẽ mở rộng đối tượng tham gia BHXH tự nguyện theo hướng không khống chế tuổi trần tham gia. Bên cạnh đó, bà Nguyễn Thị Minh cho biết, để tăng nguồn thu cho quỹ BHXH, cũng đã kiến nghị bổ sung thêm hình thức đầu tư ủy thác thông qua hợp đồng ở những lĩnh vực nào hiệu quả. Tuy nhiên, do đây là quỹ an sinh xã hội, việc đầu tư phải rất thận trọng, đảm bảo cả hai yếu tố vừa an toàn vừa hiệu quả.

Vũ Anh – Anh Thư