Sẽ làm rõ trách nhiệm khiến đường sắt Cát Linh - Hà Đông đội vốn

Thứ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Hồng Trường

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến phải điều chỉnh thiết kế cơ sở và TMĐT của dự án. Trong đó, nguyên nhân chính là Dự án được bắt đầu nghiên cứu từ năm 2004 và quyết định đầu tư vào tháng 10/2008. Khi được lập dự án đầu tư, công trình đã có sự thống nhất của TP Hà Nội, các cơ quan chức năng. Tuy nhiên, từ đó đến nay có nhiều biến động lớn về giá đầu vào cho các công trình xây dựng. Chi phí dự phòng trượt giá trong TMĐT đã duyệt năm 2008 là 17%, tương ứng 69,1 triệu USD. Tuy nhiên, tính toán của chủ đầu tư và TEDI cho thấy do giá cả và chế độ chính sách thay đổi, nên kinh phí trượt giá cho khối lượng xây lắp phải bổ sung dự tính khoảng 134,1 triệu USD. Thời điểm lập dự án, tư vấn mới chỉ khoan thăm dò. Nhưng khi bắt tay vào triển khai thực tế, địa chất, địa tầng có nhiều thay đổi nên biện pháp thi công cũng phải thay đổi cho phù hợp.

Về thay đổi phương án nhà ga, ban đầu để tạo cảnh quan cho người dân nên thiết kế 2 tầng là hợp lý. Nhưng sau này khi triển khai, công tác GPMB gặp rất nhiều khó khăn nên phải điều chỉnh lên 3 tầng. Việc thay đổi phương án nhà ga từ 2 tầng lên 3 tầng sẽ giảm thiểu tối đa khối lượng GPMB, đẩy nhanh tiến độ thi công, đồng thời tại mỗi nhà ga có thêm chức năng làm cầu vượt cho người đi bộ qua đường và tăng mỹ quan đô thị. 

Một vấn đề nữa, do công tác GPMB và di dời công trình hạ tầng kỹ thuật gặp nhiều khó khăn, thời gian thực hiện kéo dài dẫn đến tăng chi phí. Chi phí xây lắp tăng dẫn đến chi phí thuế GTGT, lãi vay, bảo hiểm vốn vay, phí các loại (cho phần vốn dự kiến vay thêm) cũng tăng theo. Bên cạnh đó có nhiều hạng mục phải điều chỉnh, phát sinh như xử lý nền đất yếu cho khu vực Depot, thi công đường tránh với quy mô, kết cấu theo dự án QL6 mở rộng, điều chỉnh vật liệu vỏ tàu từ thép chịu khí hậu sang thép inox. Bổ sung chi phí đào tạo, chuyển giao công nghệ. Thay đổi vị trí bãi đúc dầm, phương án vận chuyển lao lắp dầm. 
 

Thời gian thi công tuyến đường sắt Cát Linh - Hà Đông kéo dài làm tăng tổng mức đầu tư dự án

Như vậy, dự án phải điều chỉnh nhiều hạng mục so với thiết kế ban đầu. Phải chăng chúng ta còn thiếu kinh nghiệm trong xây dựng đường sắt đô thị?

Đây là dự án đường sắt đô thị đầu tiên ở Việt Nam có quy mô lớn và tính chất kỹ thuật phức tạp. Cả chủ đầu tư là Cục Đường sắt VN và Tư vấn lập dự án (TEDI) không có nhiều kinh nghiệm. 

Hơn nữa, hợp đồng EPC ký giữa Cục ĐSVN và Công ty Hữu hạn Tập đoàn Cục 6 Đường sắt Trung Quốc chỉ có giá tạm tính và chỉ được sử dụng cho việc tạm ứng hợp đồng. Việc thanh toán khối lượng xây lắp hoàn thành dựa trên khối lượng trong thiết kế kỹ thuật và đơn giá trong dự toán được chủ đầu tư phê duyệt nhưng không được vượt giá hợp đồng tạm tính. Giá hạng mục cung cấp vật tư thiết bị và đầu máy toa xe nhập khẩu về nguyên tắc không điều chỉnh so với giá hợp đồng, trừ trường hợp đặc biệt có thể điều chỉnh khi được cấp có thẩm quyền của Việt Nam cho phép. Chi phí khảo sát, thiết kế do Tổng thầu lập dự toán và chủ đầu tư phê duyệt, nhưng không được vượt giá hợp đồng đã ký. Việc tạm tính này cũng phù hợp với Thông tư 08/2003/TT-BXD ngày 9/7/2003 của Bộ Xây dựng. 

Vậy dự kiến TMĐT điều chỉnh của dự án là bao nhiêu, thưa Thứ trưởng?

Cuối năm 2013, Tổng thầu EPC có văn bản đề nghị điều chỉnh tăng TMĐT. Chủ đầu tư đã phối hợp cùng với Tư vấn thẩm tra rà soát trên cơ sở hồ sơ tính toán chi phí bổ sung của Tổng thầu đối với gói thầu EPC và các chi phí khác trong TMĐT. Từ đó xác định được Biểu khái toán TMĐT điều chỉnh là 891,91 triệu USD (tương đương 18.792.754.000.000 VNĐ), tăng thêm so với tổng mức đầu tư được duyệt 339,06 triệu USD (tương đương 7.144.837.000.000 VNĐ). 

Thưa Thứ trưởng, các hạng mục phải điều chỉnh này đã được lấy ý kiến rộng rãi của các bộ, ngành và địa phương chưa?

Việc bổ sung các hạng mục đều được chúng tôi lấy ý kiến của các bộ, ngành và Hà Nội rồi mới quyết định. Cụ thể việc bổ sung hạng mục đường tránh QL6 đã được Sở GTVT Hà Nội có ý kiến chấp thuận. Sở Quy hoạch kiến trúc Hà Nội cũng đã chấp thuận phương án điều chỉnh thiết kế nhà ga từ 2 tầng lên 3 tầng và điều chỉnh tiến độ dự án. 

Bộ Kế hoạch và Đầu tư cũng đã có văn bản đề nghị Thủ tướng Chính phủ giao Bộ GTVT thẩm định toàn bộ các nội dung điều chỉnh dự án, đặc biệt đẩy nhanh phê duyệt thiết kế kỹ thuật - tổng dự toán làm cở sở xác định giá chính thức hợp đồng EPC. Bộ Xây dựng cũng đã có văn bản cơ bản thống nhất điều chỉnh dự án, điều chỉnh tổng mức đầu tư theo quy định của pháp luật.

Tới đây, Bộ GTVT sẽ yêu cầu Cục ĐSVN xác định rõ từng nguyên nhân dẫn đến phải điều chỉnh, chậm trễ trong công tác GPMB, kéo dài thời gian thi công làm tăng TMĐT dự án. Từ đó, Bộ GTVT sẽ làm rõ trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân liên quan đến việc để dự án bị tăng tổng mức đầu tư so với ban đầu.

Cảm ơn Thứ trưởng!

Thiện Anh (Thực hiện)